İnceleme
Kategoriler
Anakart
Cep Telefonu
Notebook
ADSL Modem
İşlemci
Tablet
Ekran Kartı
Televizyon
Fotoğraf Makinesi
Depolama
Klavye ve Mouse
Giyilebilir Teknoloji
Kulaklık
Ses Sistemi
Oyun İnceleme
Ev Elektroniği
Navigasyon
Son İncelenenler
Huawei Watch GT5 & Huawei Watch GT5 Pro inceleme
Asus ROG Ally X inceleme
realme GT 6 inceleme
Huawei Cloud Flexus inceleme
iPhone 16 Pro Max inceleme
Monster Pusat Rapid Pro inceleme
Mercusys Halo X70 inceleme
Haber
Kategoriler
Kripto Dünyası
Cep Telefonu
Windows
Sosyal Medya
Oyun ve Eğlence
Bilim
Dijital Fotoğraf
Notebook
Ekran Kartları
Güvenlik
Mobil Uygulamalar
Twitter
Instagram
Facebook
CES 2024
Scooter
Araçlar
Netflix
Gitex 2022
En Son Haberler
Tesla Cybercab, kablosuz olarak böyle şarj olacak
Uzaylıları neden bulamıyoruz? Yeni ve kasvetli bir fikir daha...
Yeni Swift Türkiye yolunda: Ön satışa çıkıyor
Prototip Galaxy S25'in görüntüleri internette ortaya çıktı
Mobil internet, 9.000 kat daha hızlı olabilir
McLaren F1 aracı, ABD Grand Prix'inde "Google Chrome şovu" yaptı
OnePlus 13'ün nasıl görüneceği internete sızdı
Forum
CHIP Online
Chip Dergisi
PDF Arşivi
2010
Haziran
CHIP Dergisi Arşivi: Haziran 2010 - Sayfa 66
64
65
66
67
68
Kategoriler
İnceleme
Anakart
Cep Telefonu
Notebook
ADSL Modem
İşlemci
Tablet
Ekran Kartı
Televizyon
Fotoğraf Makinesi
Depolama
Klavye ve Mouse
Giyilebilir Teknoloji
Kulaklık
Ses Sistemi
Oyun İnceleme
Ev Elektroniği
Navigasyon
Haberler
Cep Telefonu
Oyun ve Eğlence
Bilim
Notebook
Ekran Kartları
Mobil Uygulamalar
Yapay zeka
Sony Xperia Z3
Xiaomi
Xbox One
Windows 11
Windows 10
TikTok
Sinema
Samsung Galaxy S8
Samsung Galaxy S6
Samsung Galaxy S5
Samsung
Playstation 5
Oyun konsolu
Otomobil
Ofis ve Finans
Note 4
MWC 2018
MWC 2017
MWC 2015
Microsoft
LG G6
LG G5
LG G4
LG G3
İşletim Sistemleri
İş dünyası
iPhone SE
iPhone 7
iPhone 6S
iPhone 6
iOS
Instagram
IFA 2017
HTC One M9
HTC 10
Google
Diziler
Discovery 2
CES 2018
CES 2017
CES 2015
Blockchain ve Bitcoin
Bilgisayarlar
Xbox Game Pass
Xbox Series S/X
Uzay
Android
Forum
© 2024 Doğan Burda Dergi Yayıncılık ve Pazarlama A.Ş.
Veri kontrolü 06/2010 WWW.CHIP.COM.TR 66 başına günde 1,5 milyon arama sorgusunu yedekleyebilmesinden kaynaklanıyor. Birkaç lira karşılığında internette bir kişinin 1.000 veri noktasını kolaylıkla satın almanız mümkün. Facebook sadece arkadaşlar arasındaki iletişimi bilmekle yetinmiyor ayrıca kimin dost kimin düşman olduğunu, neleri beğendiğini belirleyebiliyor. Twitter sadece milyonlarca kısa mesaj toplamakla yetinmiyor aynı zamanda analiz amaçlı üçüncü parti kullanıcıların bu verilere erişmesini sağlıyor. Kısacası artık internet sadece yazdığımız bir yer değil, gelecekte yazdığımız her şeyin değerlendirilmek üzere saklandığı bir mecra. Günümüzde üniversiteler, okullar hatta Birleşik Devletler Başkanı Obama bile Facebook ya da blog gibi yerlere yazdıklarımızın ileride işverenimiz ya da güvenlik kuvvetleri tarafından bizim aleyhimize kullanılabileceği uyarılarında bulunuyor. Ama bu öğütleri dinleyecek olursak kendi kendimizi sansürlemeye başlayacağız demektir. Dahası dijital iletişimde bu tarz sansürler bizim açık bilgi paylaşımımızı zayıflatacaktır. Açık toplumlar şeffaf tartışmaları gerektiriyor. Tabii kapsamlı dijital hafızanın insan zihni gibi unutma eğilimli olmadığını anladığımızdan bu yana "dijital bilgilere kendimizden daha çok güvenmeli miyiz?" diye soruyoruz. Dijital bilgilerimize sahip olan biri, kendi geçmişimizi iznimiz olmadan değiştirebilir mi? Günümüzde dahi gerçekte var olmayan dijital bilginin güvenilirliğini tartışıyoruz. Hitler'in günlüğünü değiştirmek bile oldukça kolay. Birleşik Devletler'deki uzmanlar yanlış dijital araştırma salgınının yüksek maliyet gerektiren finansal destek olmadan engellenemeyeceğinde hem fikir. Yoksa bizi gerçekten geçmişi olmayan bir gelecek mi bekliyor? Şimdilerde Silikon Vadisi'nde internetle içli dışlı olan pek çok kullanıcı iletişim aracı olarak Twitter yerine e-postalara geri dönmüş durumda. Onlara göre geçmiş, şimdiye bir engel oluşturmamalı. Bizlerse çevremizdekileri geçmişten kopartmaya çalışıyoruz. İkna edemediklerimizi ise hızla unutuyoruz. Dijital verilerin yedeklenmesine olan müthiş ilgimizden dolayı, bu verilerin gelecekte değişmeyeceğine kendi kendimize telkinde bulunuyoruz. Analog gerçeklikte unutmak yasaydı. Birbirimizle konuştuklarımızı, her kelimeyi not etmediğimizden çoğunlukla tam kavrayamıyorduk. Bu davranışımız dijital dünyada da benzer. Buradaki tek fark, kelimelerimizin kaldığı ve dijital hafızalara eklendiği. Dolayısıyla unutma istisnaya dönüşüyor. Unutmak tekrar yasalaşacak! Şimdiye kadar dijital hafızaları geleneksel kaynaklarla karşılaştırdık. Avrupa Birliği'nde pek çok ülkede kişisel hakların korunmasına yönelik dijital yedeklemeye karşı birçok yasa bulunuyor. Ancak pratikte kişisel hak ihlalleri nedeniyle mahkemeye başvurmuş çok az sayıda dava bulunuyor. Çünkü bu süreç çok zahmetli, pahalı ve zaman aldığından insanlar genellikle üstüne gitmiyor. Aslında veri güvenliği hakları dijital hafızaları düzenlemek için yanlış bir araç. Çünkü bir anlamda kimlerin hangi bilgilerine erişip erişemeyeceğimizi belirliyor. Dijital hafızalardan kurtulmak yerine düzenli yedeklemeleri reddetmeli ve böylelikle gelecekte oluşabilecek riskleri baştan engellemeliyiz. Aslında tamamen farklı bir yaklaşıma ihtiyacımız var. Bence dijital dünyada "unutma"ya bir şans tanımamız lazım. Bunun için tek yapılması gereken verinin kendini yok etme tarihini belirlemek. Yöntemse oldukça basit: Dijital hafızalardaki bilgiler sadece ad ve özelliklerle sınırlı değil, ayrıca kolaylıkla işaretlenebilir tarih bilgisi de sunuyor. İşte buradan belirleyebileceğimiz bir tarihte, verinin kendini imha etmesini sağlayabiliriz. Tabii son kullanım tarihine kadar bu tarihin değiştirilmesine istediğimiz zaman müdahale edebiliriz. Örneğin Flickr'a son kullanma tarihi belli olan fotoğraflar yükleyebiliriz ve zamanı geldiğinde Flickr bu fotoğrafları doğrudan silebilir. Son kullanma tarihi aynı zamanda dosya kalitesini de arttıracaktır. Amazon'un web sitesinden bir şey almak istediğimizde Amazon'un satın alma periyodunu belirlediği bir dönem aralığından tercih yapabiliriz. Ya da tatil acenteleri yapılan rezervasyonların süresinin dolduğu tarihte başka müşterilere daha sağlıklı olarak ulaşabilir. Böylelikle neyin unutulması gerektiği tamamen kendi kontrolünüzde olabilir. Eğer internet blog sitelerinde yaptığınız yorumların çağlar boyu önemini yitirmeyeceğini düşünenlerdenseniz, son kullanma tarihinin olmadığı bir girdi atabilirsiniz. Tüm bu belirttiklerimden kastettiğim dijital dünyanın her şeyi unutmasını beklemek gibi bir abartıdan çok neyi, ne zaman oluşturduğumuzun farkında olmamız gerekliliği. Eğer bir bilgi gönderir ya da alırken o bilginin bir son kullanma tarihi olduğunun farkında olursak bu bağlamdaki bilgilere olan ilgimiz daha yoğun olabilir. Bu bize sadece hatırlamanın zaman dilimini vermekle kalmaz aynı zamanda unutmanın önemini kavramamıza yardımcı olur. Böylelikle gönderip aldığımız bilgilerin gelecekte de kötü amaçlı kullanımlarının önüne geçmiş oluruz. Kendimizi sansürlemek ya da dijital moderasyon için çaba göstermemize gerek kalmaz. Tıpkı analog dünyada olduğu gibi dijital dünyada da sosyal paylaşım ortamlarında unutulan bilgilerin çoğu bizim yararımıza olabilir. Pek tabii ki verinin kendini imha etmesi başlı başına yeterli değil. Yasal düzenlemelerle verilere ev sahipliği yapan kurumların da bu uygulamaya geçmesi gerekiyor. Aslında son kullanma tarihi tam bir koruma ve her şeyin güvende olduğunun garantisini vermez. Temelde sağladığı kullanıcı dostu kolaylık onun pratik yönünü oluşturur. Ayrıca yapılacak ayarlamalarla önemli tartışma ortamlarında tamamen veri unutulmasının da önüne geçilebilir. Kim bilir belki zamanla son kullanma tarihi yavaş yavaş "veri çürümesi"ne dönüşerek tıpkı zihnin bilgileri unutmaya başladıkça eksiltmesi gibi bir yönteme de dönüşebilir. Ama şu kesin ki son kullanma tarihi başlangıç için iyi bir adım olacaktır. berk@chip.com.tr "Tüm veriler için bir son kullanma tarihi mümkün" CHIP DVD'DE Vanish 0.2.1 Bu deneysel yazılımla dijital verilerinize son kullanma tarihi ekleyin Bu ve diğer faydalı araçları CHIP-Code Veri Kontrolü altında bulabilirsiniz. Vanish Bu yazılımla verilerinizin kendi kendini imha etmesini sağlayabilirsiniz.