Bilgisayarın karşısında saatlerce kalmak, sanıldığından daha sık gerçekleşen bir olaydır, hele de işinizin hızlı temposu yanında oyunlara ve internete düşkünseniz... Ancak bu yoğun kullanım süreci sonunda sırt ağrısı, göz yorulması gibi sorunlarla karşılaşabilirsiniz.
Yazı yazarken sadece parmaklarımızı kullandığımızı düşünürüz, ama gerçekte bütün vücudumuz bu faaliyete katılır. Bir metin yazmak için bilgisayarın başında oturduğumuzda aslında tüm vücudumuz bir şekilde bu hareketin bir parçası haline gelir. Bu nedenle çalıştığınız pozisyon, duruş ve çalışma masasının üzerindeki objelerin konumu ve kontrol cihazlarının özenle seçilmesi, sağlığımız için çok önemlidir.
Ergonomi, bilgisayar başında rahat çalışma koşullarının sağlanmasıyla ilgili kuralları temsil eder. Ergonomi kurallarını hayatınızın bir parçası haline getirerek yanlış pozisyona bağlı sırt ağrılarının ya da uzun zorlamalardan kaynaklanan baş ağrılarının önüne geçebilirsiniz.
Ergonominin amacı, çalışma esnasında yorgunluğu azaltmak ve çalışma araçlarını bu amaç doğrultusunda uygun şekle sokmaktır. Ergonomi sadece klavye ve farenizi değil, monitörünüzü ve oturduğunuz sandalyeyi de ilgilendirir. Kısacası ergonomi insan bedeni üzerinde araştırma yaparak günlük hayatı kolaylaştırmayı amaç edinen önemli bir konudur.
Çalışma Masası ve Sandalye
ÇALIŞMA MASASI VE SANDALYE
Akşam saatlerine kadar çalışırken yorgunluğunuzu azaltmak için alabileceğiniz birçok önlem vardır. Öncelikle işe çalışma ortamından başlayın. Örneğin düzenli bir masada çalışmak, rahatlığı da beraberinde getirir. Sandalyeniz de ergonomik açıdan uygun ve kaliteli malzemeden üretilmiş olmalıdır.
Ardından klavye ve fareyi masanıza uygun biçimde yerleştirerek yola devam edebilirsiniz. Çalışma masasının çok yüksek ya da çok alçak olmaması son derece önemlidir. Klavyeye ulaşmak için eğilmemeli, ya da kollarınızı çok yukarıda tutmamalısınız. Klavye, sırtınız dik dururken ulaşabileceğiniz bir yerde olmalı ve oturduğunuz zaman size göre yatay pozisyonda durmalıdır.
Eğer çalışma sandalyenizde yazı masası seviyesinde ayarlanmış kolluklar varsa, bunları dirseklerinizi yaslamak için kullanın. Sandalyenin sırt desteği sağlam ve sırtlık açısı ayarlanabilir olmalıdır. Kullanacağınız sandalye masaya göre uygun yükseklikle olmanın yanında, ayaklarınızı düzgün bir şekilde yere basma fırsatı da vermelidir. Eğer ayaklık kullanmıyorsanız oturduğunuzda ayaklarınız havada kalmamalı, masanın altında çapraz bir şekilde durmamalıdır.
Klavye ve Fare
KLAVYE VE FARE
Klavye, her bir tuşa sadece bileklerinizi oyna-tarak erişebilmenizi mümkün kılan bir pozisyonda olmalıdır. Eğer klavyede on par-mağınızı kullanarak yazı yazıyorsanız, ergonomik klavyeler tam size göredir. Ancak bu tip klavyeler sadece iki parmağını kullanarak yazanlar için pek uygun değildir.
Fare şeklinin avuç şeklinize uygun olması, bilgisayarla çalışmanızı kolaylaştırır. Bazı fareler, tıpkı giyimde olduğu gibi S, M, L ve XL gibi farklı ölçülerde satılırlar.
Anatomik şekilli olanlar dışında farklı tipte özel fareler de vardır. Bunların en yaygın tipleri ek bir tekerleğe sahiptir. Üst taraftaki iki tuş arasında bulunan bu tekerlek, sayfalan ileri geri kaydırmaya yarar. Bilgisayarla çalışırken fare, klavyeden çok uzakta tutulma-malıdır. En iyi konum, kollarınızı dirseklerden kaldırmadan farenizi kullanabildiğiniz pozisyondur.
Farelerin çoğu hem sağ, hem de sol elle kullanılmaya müsaittir. Ancak piyasada sağ ve sol elini kullananlar için özel fareler de vardır.
Ayaklı Sehpa
AYAKLI SEHPA
Bilgisayarda yazı yazacağınız zaman, kullanacağınız metni monitör yüksekliğine getirmek en uygunudur. Bunun için piyasada sayfa taşıyıcılar ve ayaklı sehpalar bulabilirsiniz. Bunlardan bazılarında kopyalama işini kolaylaştıran bir cetvel de mevcuttur. Kitabı yada kağıdı masanın üzerine koymayın, zira sürekli kağıttan ekrana başınızı döndürmek zorunda kalırsınız. Bunun sonucunda da boynunuz ve gözleriniz yorulur.
Monitör İçin Doğru Pozisyon
MONİTÖR İÇİN DOĞRU POZİSYON
Bir bilgisayar satın alacağınız zaman, sakin monitör fiyatında kısıntı yapmayın. En iyi görüntü için monitörünüz düşük radyasyonlu ve ekranı yeteri derecede büyük (15 inç veya üstü) olmalıdır. Aynı zamanda monitör bir takım kullanıcı garantisi normlarına da uygun olmalıdır (TC092, TC095 veya Blue Angel gibi). Ancak şunu unutmayın ki; gözlerdeki aşırı yorgunluk sadece kalitesiz monitör kullanımından değil, aynı zamanda kötü ışıklandırmadan ve bunun ekranda yaratabileceği yansımalardan kaynaklanabilir.
Monitörün yüksekliği de çok önemlidir. Monitörünüz öyle bir konumda olmalıdır ki, görebilmek için başınızı ne kaldırmalı, ne de eğmelisiniz. Ayrıca monitör direkt olarak masanın üzerine konmalıdır. Eğer monitörünüz tam karşınızda olursa, başınızı sağa veya sola döndürmeniz de gerekmez.
Ekranla aranızdaki mesafenin ne kadar olması gerektiği monitörünüzün boyutlarına bağlıdır. Yine de bu mesafe hiçbir koşulda 50 cm'nin altında olmamalıdır. Monitörü yerleştirirken pencereden veya lambalardan üzerine yansıma olmamasına dikkat edin. En ideal olanı, loş bir yerde çalışmaktır. Böylece dikkatinizi ekrana odaklayabilirsiniz. Odanız-da elbette ışığa gereksinim vardır, ancak ışık kaynağı monitöre dönük olmamalıdır. En iyi çözüm klavyeye veya monitörün arkasına doğru yönetilmiş masa üstü lambası kullanmaktır.
Eğer monitörünüz eskidiyse, radyasyonu azaltan ve kontrastı düzelten bir koruyucu filtre satın alın. Tabii ki bu, yansımayı önle-yen, kaliteli bir filtre olmalıdır. Filtreniz kaliteli olmazsa faydasından çok zararı olur. Sadece cam filtreler gözlere gerçek anlamda koruma sağlar. Ucuz fiyatlarla satılan kalitesiz filtrelerden uzak durun.
Özetleyecek Olursak
ÖZETLEYECEK OLURSAK
Bilgisayarda çalışan bir insan için doğru pozisyonda oturmak çok önemlidir. Sırtınızı dik tutarak, elleriniz rahat konumda ve ayaklarınız yere basarak oturun. Çalışma yorgunluğu, çoğunlukla basit birkaç kurala dikkat etmek koşuluyla önlenebilir. Yanlış fare kullanımı ellerinizi yorabilir. Bu yüzden farenizin kusursuz çalışmasına özen gösterin. Örneğin kolayca kayması için arada bir temizleyin yada uygun bir pad kullanın. Eğer sağ elinizde ağrı hissederseniz fareyi klavyenin sol yanına yerleştirin. Ekranı iyi göremiyorsanız temizlemeyi deneyin, ama bunu bilgisayar ve monitör kapalıyken yapın. Bunun için uygun kitler ya da basit, nemli bir bez kullanabilirsiniz.
Aksesuarlar
AKSESUARLAR
Çalışma yerinizi ve duruş şeklinizi düzene koyduktan sonra, işinizi kolaylaştıracak bazı araçlara başvurabilirsiniz. Piyasada bilek, dirsek ve ayak yaslamak için çeşitli araçlar mevcuttur. Fareniz için seçtiğiniz pad'in yüzeyi sert ve mümkünse kumaş olmalıdır. Böylece fare topunun dönüşü kolaylaşır. Eğer dar bir alanda çalışı-yorsanız ve çalışma masanızdaki her santimetrekarelik yeri en iyi şekilde değerlendir-meniz gerekiyorsa, size bu konuda yardımcı olacak bazı objeler mevcuttur. Bazı çalışma masalarında klavye, fare ve belgeler için özel bölümler hazırlanmıştır. Bunların oynar çıkıntıları vardır. Eğer klavyeyi her zaman kullanmıyorsanız, çalışma masanızın altına küçük bir çekmece yaptırabilirsiniz. Böylece klavyeyi kullanacağınız zaman ortaya çıkarıp, kullanmayacağınız zaman yerine itebilirsiniz. Masanın üzerine konan yazıcılar için özel taşıyıcılar da vardır. Bunlar hem daha fazla çalışma yeri yaratırlar, hem de kağıdın taşınmasını kolaylaştırırlar. Bu tip aksesuarlar sayesinde PC karşısında çalışırken daha az yorulmanın yanında, daha fazla keyif de alabilirsiniz.
Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
DİKKAT
Çalışırken yemek yemeyin, bunun için daha uygun bir ortam seçin. Böylece hem klavyenizi kırıntılarla doldurmaz, hem de midenizle ilgili sorunların önüne geçmiş olursunuz. Klavyelerin en büyük düşmanının her zaman için küçük kırıntılar olduğunu asla unutmamalısınız.
ARA VERMEK
Eğer bilgisayarla çalışmanın gitgide daha yorucu bir hale geldiğini fark ettiyseniz, bu sayfalardaki tavsiyelerimizin yardımı olabilir. Ancak tabii ki tüm bunlar da yeterli olmayabilir. Çalışma sürelerinizi çok uzatmayın. Her bir saat sonunda, kısa da olsa çalışmanıza ara verin, ayaklarınızı hareket ettirmek için ayağa kalkıp yürüyün ve periyodik olarak gözlerinizi dinlendirin. Bunun için örneğin pencereden bakabilir, göz egzersizi yapabilir veya bir süreliğine gözlerinizi kapatıp farklı şeyler düşünebilirsiniz.
İpucu: Hatırlanacak Bazı Kurallar
İPUCU: HATIRLANACAK BAZI KURALLAR
GÖZLER İÇİN
• Ekrandaki aşırı ışık yansımalarını önleyin. Bunlar hem gözünüzü rahatsız ederler, hem de yanlış pozisyonlarda durmanıza neden olurlar.
• Uzaktaki cisimlere baktığınızda gözlerinizi sık sık kırpıştırın. Böylece hem gözlerinizi nemlendirmiş, hem de göz kaslarınızı rahatlatmış olursunuz.
• Normal ekranda beyaz fon üzerine koyu harfler seçin. Böylece daha az yansıma ve kontrastınız olur.
VÜCUT İÇİN
• Vücut ve bacak pozisyonunuzu sık sık değiştirin.
• Kısa ve sik araları tercih edin.
• Sandalyenin yüksekliğini çok iyi ayarlayın. Omuzlarınız serbest kalsın ve kollarınızın ön kısmı tuşları kullanırken masaya iyice dayansın.
• Eğer telefon konuşması yapmanız gerekiyorsa yerinizden kalkıp rahat bir yere oturmanız daha uygun olur. Zira ahizeyi uzun süre başınızla omuzlarınız arasında tutmak sağlık açısından zararlıdır.
ELLER İÇİN
• Klavyeyi kullanırken, bileklerinizi ve kollarınızın ön kısmını çalışma masasının köşelerine yaslamayın.
• Bileklerinizi gergin tutmayın.
• Klavye ya da fare kullanırken ellerinizle uzun süre üst üste hızlı ve kendini tekrar eden hareketler yapmaktan kaçının.
• Tuşlara fazla sert basmayın ve fareyi çok fazla sıkmayın.
Bilgi: Sağlıklı Tercih İçin
BİLGİ: SAĞLIKLI TERCİH İÇİN
Piyasada daha verimli çalışmanıza yardım edecek ve fazla pahalı olmayan aksesuarlar mevcuttur. Bu aksesuarlarda bulunan bazı ek özellikler, sürekli aynı pozisyonda oturmaktan kaynaklanan ti-pik ağrıların oluşmasını önler. Ayarlanabilir çalışma sandalyesi, ayak yaslama pedalı, monitör için yansıma önleyici filtre, bilek yaslama aparatı, fare pad'i ve sayfa tutacağı gibi aksesuarlar bunlara örnek olarak verilebilir. Bütün bunları ofis ve PC aksesuarları satan dükkanlarda yada büyük marketlerde bulabilirsiniz.