VPN nedir, nasıl çalışır ve nasıl kullanılır? Soru ve cevaplarla VPN
İnternette mümkün olduğunca algılanamayacak şekilde gezinmek ve internette gezinmek için halka açık ağları kullanırken bile bir güvenlik hissinin tadını çıkarmak ister misiniz? Bu durumda, Sanal Özel Ağ (VPN) tam da ihtiyacınız olan şeydir. Peki, VPN nedir? Nasıl kullanılır? İşte yanıtları
Şu anda VPN‘ler gibi keyifli başka bir internet hizmeti yok denecek kadar az. Bu hizmetlerle uzman hizmet sağlayıcılar, yalnızca İnternet‘ te algılanmadan gezinmenize izin vermekle kalmayıp, aynı zamanda size özel koruma sağlayan sanal özel ağlar kurar. VPN bağlantıları, otobüste, trende veya bir İnternet kafedeyken bile gözetlenememeniz için şifrelenmiştir. Bir VPN hizmetinin bir başka önemli yönü de, ülke bloklarını ve dolayısıyla birçok ülkedeki yetkililer tarafından sansürü aşmak için kullanılabilmesidir. Yani, VPN‘nin kendisi bizzat o ülkede yasaklanmadıkça veya yalnızca devlet onaylı VPN hizmetleriyle sınırlandırılmadıkça - örneğin Çin‘de olduğu gibi.
İnternet sansürü bir sorun değil, ancak ülke engelleri açıkça görülüyor. Genellikle lisans kısıtlamaları nedeniyle, belirli hizmetler kullanılamaz durumda. Bu nedenle birçok yayın akışı sitesi, coğrafi engelleme ile engellenir. Tersi durumda da, bazı yerli hizmetlere yurt dışından erişilemiyor. Bunu ancak örneğin yurtdışı tatilinde onlara ulaşmak istediğinizde fark edebilirsiniz. Çok sayıda VPN sağlayıcısı, tam olarak bu tür sorunları çözmeyi taahhüt ediyor. Bu yazıda size VPN‘in nasıl çalıştığını ve böyle bir bağlantıyı en iyi nasıl kullanabileceğinizi göstermek istedik. Buradaki ana odak, ticari, kişisel VPN hizmetleri olacak. Şirket ağınıza güvenli erişim için VPN‘in nasıl kurulacağını da yazının devamında bulabilirsiniz.
VPN NEDİR? NEYİN KISALTMASI?
Öncelikle VPN nedir? VPN "Virtual Private Network" kelimesinin kısaltmasıdır. Türkçe'de "Sanal Özel Ağ" anlamına gelir ve genel ağları kullanırken korumalı bir ağ bağlantısı kurma fırsatını tanımlar. VPN'ler internet trafiğinizi şifreler ve çevrimiçi kimliğinizi gizler. Bu, üçüncü tarafların çevrimiçi etkinliklerinizi izlemesini ve veri çalmasını zorlaştırır. Şifreleme gerçek zamanlı olarak gerçekleşir .
Ağa Tünelli Bağlantı
Her şeyden önce, yine de VPN‘nin işlevsel ilkesine bir göz atalım: Sanal bir özel ağa bağlandığınızda bu, istemci yazılımı ile VPN sunucusu arasında kurulan şifreli bir bağlantı aracılığıyla yapılır.
Veri iletimi için, İnternet bağlantılarının standart uygulaması olduğu gibi, TCP/IP veya UDP protokolleri kullanılır. Ancak, veri paketleri artık şifrelenmiştir. VPN protokolü böylece şifreli bir “tünel” oluşturur, bu sayede şifre çözme istemci ve VPN sunucusu tarafında gerçekleşir. VPN sağlayıcıları bu amaç için çeşitli şifreleme protokolleri sunar. En iyi bilineni, şifreleme için OpenSSL veya mbed TLS kullanan ücretsiz bir yazılım olan Open- VPN’dir. Yepyeni WireGuard veya IKEv2/ IPSec (Internet Anahtar Değişimi Sürüm 2), L2TP/IPSec gibi diğer protokoller, L2TP (Katman 2 Tünel Protokolü), PPTP ve SSTP (Güvenli Yuva Tünel Protokolü) de bunlardan birkaçı olarak kullanılmaktadır. Bu protokoller, akıllı telefonlar, çevrimiçi oyunlar veya bir güvenlik duvarını atlamak için daha iyi bir seçim olabilir.
VPN NASIL ÇALIŞIR?
Peki, VPN nasıl çalışır? Şifreleme, istemci ile VPN sunucusu arasında dışarıdan iletilen verilere hiç kimsenin erişmemesini sağlamanın anahtarıdır. Bu, hem yerel ağ hem de istemci tarafından kullanılan WLAN ve genel olarak İnternet için geçerlidir. Başka bir deyişle, internet sağlayıcınız veya devlet kurumlarınız bile verileri okuyamaz. Ayrıca IP adresiniz de gizlenmiş durumdadır. VPN sunucusu, herkesin erişebileceği İnternet’in arabirimini değiştirir. VPN servis sağlayıcıları bunu gerçekleştirmek için karmaşık bir altyapı kullanır.
Bazı sağlayıcılar dünya çapında yüzlerce hatta binlerce sunucunun reklamını yapar. En iyi bilinenlerden biri olan NordVPN, 5.000’den fazla sunucuya sahiptir. Böyle bir sunucu ağının ücretsiz olamayacağını söylemeye gerek yok. Bu nedenle tüm VPN sağlayıcıları, hizmetlerini kullanmadan önce en azından bir abonelik gerektirir. Ücretsiz temel tarifeler elbette vardır ancak sınırlı veri hacmine sahiptirler. Akış için engellenirler veya “ilginç” sunucu konumlarını içermezler - örneğin ABD’de. Dolayısıyla, VPN’i kalıcı ve sınırsız kullanmak istiyorsanız ücretli bir üyeliğe kaydolmaktan başka seçeneğiniz yok. Ancak, ücretsiz bir hesap, test etmek ve “tanımak” için ilginç bir seçenek olabilir. Ancak, iddia edilen sınırsız ve ücretsiz tekliflere karşı dikkatli olmanız gerekli. Daha önce de belirttiğimiz gibi; bir VPN altyapısı karmaşık ve pahalıdır. Sağlayıcının iş modeli anlaşılır değilse, ondan uzak durmak daha yararlı olabilir.
Tarayıcı Eklentileri Yeterli Değil
Peki, ücretsiz tarayıcı eklentileri ne olacak? Chrome Web Mağazası’na veya Firefox tarayıcı eklentilerine bir bakış, çok sayıda VPN eklentisi olduğunu gösterir ve elbette ücrtetsizdirler. Örneğin Zenmate eklentisi, dünya çapında beş milyondan fazla Chrome kullanıcısı tarafından kullanılmaktadır. Ayrıca Zen- Guard’a da bu hizmet için teşekkürü borç biliriz.
Aslında, eklenti şiddetle tavsiye edilmekte. İzleme ve kötü amaçlı yazılım engelleyici gibi kullanışlı ekstra özellikler de sunuyor. Ancak, ücretsiz sürüm birkaç sunucu konumuyla sınırlı. Diğer her şey ücretli bir Pro aboneliği gerektirir. Buna ek olarak, bir tarayıcı eklentisinin yalnızca internet sunucusu ile tarayıcı arasındaki iletişimi şifrelediğini de unutmamalısınız. Diğer tüm uygulamaların veya işletim sisteminin trafiğini şifrelemez. Bu da, örneğin genel bir WLAN kullanırken potansiyel bir risk oluşturur. Bu basit eklentilerin aksine, ücretli VPN sağlayıcıları, tüm trafiğinizi şifreleyebileceğiniz yazılım istemcilerine güvenir. Bu tür istemciler Windows, macOS, bazen Linux için ve tabii ki Android ve iOS için de mevcuttur. VPN aboneliklerinin çoğu hizmeti aynı anda birkaç cihazda kullanmanıza izin verir. Bu genelde ortalama beş ila on cihazdır.
VPN Nasıl Kurulur?
Bir VPN hesabı oluşturun: Hangi sağlayıcıyı kullanmayı seçerseniz seçin, önce bir hesap oluşturmalı ve kendinize tarife seçmelisiniz - bunu burada PrivadoVPN‘ de yapabilirsiniz.
VPN‘yi etkinleştir: PC istemcisini kurun ve oturum açın. Şifreli modda hemen gezinmeye başlamak için VPN bağlantısını etkinleştirin.
Sunucuyu değiştirin: İstemci penceresinde, VPN sunucusunu ve seçilen tarifeye bağlı olarak değiştirin. Bundan böyle "yanlış bir kimlik altında“, örneğin bir Amerikan IP adresiyle gezinin.
Sıfır Kayıt, Acil Durdurma ve Gizlilik
Sunucu sayısı ve abonelik koşullarının yanı sıra bir diğer önemli husus da sağlayıcının sunduğu güvencedir. Hemen hemen tüm VPN servis sağlayıcıları, kayıt tutmama politikası sunar. Başka bir deyişle, ziyaret ettiğiniz web siteleri ve hatta iletilen verilerin içeriği hakkında bilgi saklamazlar. Bu doğrulanamasa da, bu sağlayıcıların ve müşterilerinin güvenine bağlıdır. Bu nedenle, sunucu operatörlerinin kendilerinin herhangi bir bağlantı günlüğü oluşturmakla ilgilenmeyecekleri varsayılabilir. Hizmet sağlayıcıların, müşterilerine karşı güvenlik davranışlarını belgelemek için düzenli denetimlere tabi tutulmaları daha da iyidir.
Ek olarak, çoğu (hepsi değil!) sağlayıcı, istemci cihazlarına acil bir durdurma anahtarı entegre etmiştir. Bu sözde “killswitch”, VPN çöker çökmez internet bağlantısının derhal kesilmesini sağlar. Bu, korumasız bir açık ağda yanlışlıkla gezinmemenizi sağlar. Anonimlik hakkında kısa bir bilgi: VPN sunucusunun şifreli bağlantısı ve IP adresi gerçekten sizi izlemeyi daha da zorlaştırıyor, ancak yüzde yüz anonim değilsiniz. Tarayıcı eklentileri ile engelleyebileceğiniz çeşitli izleme teknikleri vardır. Alternatif olarak, web aktivitelerinizi gizli tutmak için Brave Browser veya Tor Browser’ı da kullanabilirsiniz.
Bu bağlamda şu geçerlidir: Tüm bu önlemlere rağmen, bulunduğunuz ülkenin yasal kurallarına tabi ki uymaya devam etmelisiniz.
VPN’nin Tek Bir Tıklamayla Çalıştırın
Bir VPN sunucusuna bağlanmak aslında çok kolay. Hemen hemen tüm VPN istemcileri, sizi otomatik olarak en erişilebilir sunucuya bağlayan hızlı bir bağlantı sunar. Çoğu durumda bunun için tek bir fare tıklaması yeterli olacaktır. İstemciyi Windows altında görev çubuğundaki bir simge aracılığıyla ve dock aracılığıyla macOS altında açarsınız. Yalnızca VPN üzerinden sörf yapmak istiyorsanız, mesela tatildeyken, bilgisayarınızı başlattığınızda otomatik bağlantıyı etkinleştirmeniz yeterlidir. Bazı istemciler, genel bir WLAN veya eşler arası bir uygulama kullanıyorsanız, sizi VPN aracılığıyla otomatik olarak bağlamayı da önerir. Aynı durum, örneğin finans, çevrimiçi ödemeler, dosya paylaşımı, flört veya yetişkinlere yönelik içerikle ilgili olanlar gibi belirli web sitesi kategorilerini kullanırken de geçerlidir.
Yanlışlıkla şifreleme olmadan gezinmemek için lütfen killswitch’i etkinleştirmeyi unutmayın. Sağlayıcınız bir reklam engelleyici ve izleme önleyici entegre ettiyse, bunları da aynı anda kullanın. Belirli web sitelerini hariç tutmak isterseniz, bunları istediğiniz zaman beyaz listeye ekleyebilirsiniz. VPN’yi etkinleştirir etkinleştirmez ülkeyi değiştirebilirsiniz. Genellikle şu anda bağlı olan sunucuya veya bir ülke seçimine tıklayarak bu işlemi gerçekleştirebilirsiniz. Sağlayıcıya bağlı olarak, ülke başına farklı sunucu konumları mevcuttur. Bu genellikle Avrupa veya ABD’deki sunucular için geçerlidir. Daha sonra dış dünyaya görünür olduğunuz bilgiler, örneğin infobyip.com sayfasında gösterilir. Bu, IP adresinize ek olarak (varsayılan) konumunuzu ve sağlayıcınızı, işletim sisteminizi, çözünürlüğünüzü, tarayıcı sürümünü ve yüklü eklentileri içerir.
VPN Harikadır - Daha Yavaş da Olsa
Son sözler olarak, VPN’nin en büyük dezavantajlarından birine işaret etmek zorunda hissediyoruz: Hızı. VPN sağlayıcısına ve sunucu konumuna bağlı olarak, yükleme ve indirme hızlarınız düşebilir ve kesinlikle ping değeriniz de düşecektir. Ping değerinin temsil ettiği şey, sunucu isteklerine yanıt verme süresidir ve örneğin çevrimiçi oyunlarda gecikme açısından önemlidir. Açılan bir VPN ile kapalı olan arasındaki hız farkını www.chip.com. tr/hiz-testi-speedtest gibi sitelerde kıyaslayabilirsiniz. Fortnite veya Rocket League gibi çevrimiçi oyunların hayranıysanız, yüksek gecikme süresi nedeniyle VPN ile oyun deneyimi muhtemelen eğlenceli olmayacaktır. Yani oyun oynarken, genellikle işe yarayan tek şey şudur: VPN’yi geçici olarak devre dışı bırakmak. Neyse ki tek bir tuşa basarak bu işlemi hemen gerçekleştirebilirsiniz.
Şirket Ağına Güvenli Uzaktan Erişim İçin VPN
Sanal özel ağlar sadece güvenli gezinme için değil, şirketler tarafından da kullanılabilir. Örneğin, Home Ofis çalışanlar, tünelli bir VPN bağlantısı üzerinden şirket ağına erişebilir. Daha sonra şirket ağının bir parçası olurlar.
Windows‘ta VPN kurulumu: İşvereniniz kendi VPN sunucusunu kullanıyorsa ve ayrı bir istemci gerekmiyorsa, Windows yerleşik araçları kullanılarak böyle bir bağlantı hızla kurulabilir. Windows 10 ve 11 altında, sistem ayarlarında „Ağ ve İnternet - VPN“i açın ve yeni bir VPN ekleyin. Daha sonra sunucuyu ve erişim verilerinizi oraya girin.
Ağ değişikliği: Güvenli olmayan bir İnternet bağlantısı ile VPN (neredeyse) arasında bu makaledeki VPN istemcilerinde olduğu kadar hızlı geçiş yapabilirsiniz. Bunu yapmak için görev çubuğundaki ağ sembolüne tıklayın, istediğiniz ağı seçin ve ardından „Bağlan“a tıklayın.
BU İÇERİKLER DE İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR