Zamanı İmkansıza Yakın Doğrulukta Ölçen Saat
Bileğinize takmak için çok büyük de olsa fizikçiler, önümüzdeki 15 milyar yılda hiç geride kalmayacak kadar doğru olan iki saat geliştirdiler.
Nature'da Çarşamba günü yayınlanan araştırmada, iterbiyum atomlarını yakalayan lazer ışınlarından oluşan optik bir kafes kullanan bir atomik saat açıklandı. Her atomun tutarlı bir titreşim frekansı vardır, bu da fizikçilere iterbiyum atomlarının iki enerji seviyesi arasında nasıl geçiş yaptığını ölçme olanağı sağlar. Temel olarak saatin "tik" kısmını bu fiziksel özellik oluşturur.
Maryland'deki Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü (NIST) merkezli fizikçiler, üç temel ölçüt ile bu iki saati değerlendirdiler: sistematik belirsizlik, istikrar ve tekrarlanabilirlik.
Proje lideri Andrew Ludlow, bu üç ölçüte göre atomik saatlerin "imkansıza yakın" olarak kabul edilebileceğini açıkladı. İki bağımsız deneyde iterbiyum kafes saatinin doğruluğu kanıtlandı. Ludlow'un, saatin performansının "Dünya'nın yerçekimi etkileri ile doğrudan ilişkili" olduğunu söylemesi özellikle önemli bir nokta.
Einstein'ın genel görelilik kuramının öne sürdüğü gibi, yer çekimi zamanla etkileşim halindedir. Bu da iterbiyum kafes saatinin titreşim frekansının farklı yer çekimleri altında değişeceği anlamına gelir. Ve fizikçiler bu noktada Einstein'ın teorisini kendi yararına kullanabilirler. Bu saat o kadar hassas ki, onu olduğu yerden birkaç metre hareket ettirmek, saatin ticklerinde büyük farklar yaratır. Yani teorik olarak bu saat sadece zamanı değil, uzay-zamanını ölçebiliyor anlamı çıkarılabilir.
Böyle bir doğrulukla saat, yerçekimi dalgaları veya karanlık madde gibi kozmik fenomenleri tespit etmek için kullanılabilir. Her ne kadar karanlık maddenin ne olduğundan emin olamasak da, fiziksel sabitler üzerinde etkisi olması şartıyla, onu görmek bu saat aracılığıyla mümkün olabilir.