Yakında "uyumadan uyumak" mümkün olabilir
Yeni bir araştırma, yakında uyumadan da uykunun faydalarından yararlanmamızın mümkün olabileceğini ortaya koyuyor. Peki bu nasıl olacak?
Uykunun beynimizin kendini iyileştirmeye yardımcı olduğu biliniyor olsa da, sinirsel seviyede yaşanan olaylar büyük ölçüde gizemini korumaya devam ediyor. Rice Üniversitesi, Houston Methodist ve Weill Cornell Tıp Fakültesi'nden araştırmacıların öncülük ettiği çığır açıcı bir çalışma, hızlı göz hareketi olmayan (NREM) uykunun bilişsel ve davranışsal performansı nasıl etkilediğine dair çok önemli bilgiler sunuyor ve hatta yakında uyumadan bile bu faydaları elde etmek mümkün olabilir.
Çalışma, genellikle kısa uykular sırasında deneyimlenen ve daha hafif uyku evresi olan NREM uykusuna odaklanıyor. Araştırmacılar, 30 dakikalık bir NREM uyku seansından önce ve sonra görsel görevler gerçekleştiren makakların sinirsel aktivitelerini inceledi. Bu incelemelerde gelişmiş çoklu elektrot dizileri kullanılarak, görme ve yönetici işlevler için kritik olan beyin bölgelerindeki binlerce nöronun aktivitesi kaydedildi.
Etkileyici bir şekilde, bu sonuçlara göre hayvanlar, uykudan sonra uyku öncesi performanslarına kıyasla döndürülmüş görüntüleri ayırt etme gibi görev doğruluğunda önemli ölçüde iyileşme gösterdi. Bu sonuçlar NREM uykusunun beynin bilişsel performansı üzerinde doğrudan bir etkisi olduğunu gösteriyor.
Şaşırtıcı bir şekilde, araştırmacılar görsel korteksin düşük frekanslı elektriksel uyarımı kullanarak uykunun bilişsel faydalarını kopyalamayı da başardılar. Araştırmacılar, NREM uykusunun delta dalgalarını taklit eden 4 Hz uyarımı uygulayarak uyanık makaklarda nöral desenkronizasyona neden olarak uykunun performans artırıcı etkilerinin uyumadan bile tetiklenmesini sağladılar.
Bu yapay uyarım, görev performansını uykudan sonra gözlemlenenlere benzer seviyelere yükseltti. Ayrıca çalışma, uykunun hem uyarıcı hem de engelleyici sinir bağlantılarını zayıflattığını, engelleyici bağlantıların daha önemli ölçüde azaldığını buldu. Bu dinamik, genel uyarımı artırarak beyni daha iyi bilgi işleme için yeniden ayarlar. Bu bulgular, belirli beyin uyarım tekniklerinin uykunun faydalarını taklit edebileceğini ve dinlenmeden bile bilişsel ve algısal iyileştirmelerin elde edilebileceği bir gelecek sunabileceğini öneriyor.
Araştırma, NREM uykusunun beynin performansını nasıl etkilediğini ortaya çıkararak, uykunun beyin üzerindeki diğer iyileşme etkilerine odaklanan diğer bilişsel terapilerle birlikte kullanılabilecek devrim niteliğinde terapilerin önünü açıyor.