Windows Mobile 6.5: Merak ettiğiniz her şey

Bekleyiş sona erdi; Microsoft 6 Ekim tarihinde Münih'te yeni cep telefonu işletim sistemi Windows Mobile 6.5'i tanıttı. Yeniden makyajlanan ve geliştirilen bu yazılım hakkındaki bütün detayları bu yazımızda bulacaksınız; bunun yanında beraberinde getirdiğini yeni servislere ve bu yazılımı ilk kullanan smartphonelara da göz atacağız.

Daha şubat ayında Microsoft, Barselona'daki Mobile Word Congress'de (MWC), Windows Mobile 6.5'i kullanan ilk dokunmatik aygıtları görücüye çıkarmıştı. Nihayet zamanı geldi ve artık bu işletim sistemini kullanan cep telefonları piyasada yerini almaya başladı.

Microsoft kaybettiği pazar payı oranlarını geri kazanabilecek mi?
2008 sonunda Windows Mobile'ın pazar payı düşüşünü devam ettirerek %9 civarına kadar geriledi. Daha modern işletim sistemleri (özellikle Android ve Apple iPhone'un işletim sistemleri) karşısında Windows Mobile'ın bir önceki 6.1 sürümü geride kalıyordu ve belirgin bir şekilde kötü bir dokunmatik yönetim sistemine sahipti. Peki, güncelleme ne vaat ediyor? Yeni makyaj işe yaradı mı? Redmond orijinli firma artık Apple ve Symbian'a yetişebilecek mi? Peki, yeni yetmeler olan Android ve Palm webOS karşısında varlık
gösterebilecek mi?

Bütün detaylar ve ilk izlenimler
Gelecek sayfalarda Windows Mobile 6.5'in getirdiği yenilikleri sizinle paylaşacağız. Bununla beraber size sadece teorik bilgi verme ile yetinmeyeceğiz; aynı zamanda yeni elimize geçen ve Windows Mobile 6.5 işletim sistemini kullanan ilk cep telefonu olma özelliğini taşıyan HTC Touch2'ye de göz atacağız. Sizinle paylaşacağımız bir başka konu ise piyasaya çıkacak olan Windows Mobile 6.5 işletim sistemini kullanan Business cep telefonları olacak.

Yeni Masaüstü: Daha hızlı ve verimli

Daha iyi performans, iş ve mültimedya uygulamaları arasında daha mantıklı bağlantılar, yeni tarayıcı: Yeni işletim sisteminin getirdiği en önemli değişiklikleri HTC Touch2'de deneme şansımız oldu.

Yeni bir hareket
Windows Mobile 6.1 sürümü ile karşılaştırıldığında, yeni sürümde yenilenmiş bir masaüstü kullanıldığı görülüyor. Yeni bir termin girişini, mesaj haberlerine ya da kişilerime ulaşmayı masaüstünden yapabiliyorsunuz; bir yenilik daha: tuş takımınız kapalı olsa da bunlara ulaşabiliyorsunuz. Artık hangi fonksiyonların masaüstünde bulunacağını kendiniz belirleyebiliyorsunuz. Başka bir yenilik ise sağa ve sola parmak hareketleriniz ile menü ve alt menülerde gezinebiliyor olmanız.

Bu arada cep telefonu üreticileri de olayı kendi açılarından geliştirmeyi tercih etmişler. Touch2'nin tuş kilidi devreye girdiğinde HTC tarafından modifiye edilen bir ana ekran ile karşılaşıyorsunuz. HTC kendi masaüstü konseptini Windows platformu üzerine entegre etmiş. Birçok Windows Phone üreticisi de benzeri bir yöntemi benimsemiş durumda. Tabii ki eski 6.1 sürümünden de bazı izler kalmış durumda: Ekranın yukarısında bulunan Windows sembolü ve 'Başlat' tuşu; HTC Touch2'nin küçük ekranından dolayı bu menüde komut verirken zorlanabilirsiniz; karşısında, ekranın sağ üst köşesinden ise ağ, pil, ses durumunu takip edebilir ve görev yöneticisine ulaşabilirsiniz.

Yeni Masaüstü
Windows 6.5'in en belirgin özelliği petek şeklinde ayrılmış olan yeni kullanıcı arayüzü. Bu arayüz yarı şeffaf bir şekilde arkaplanın önünde duruyor ve kolayca parmaklar ile kullanılabiliyor. Parmağınızı bir simge üzerinde biraz basılı tutarsanız simgeyi kaydırarak sizin için önemli programları yerleştirebiliyorsunuz. Bu hoşumuza gitti.

Altıgen şeklinde, birbirinden ayrı olarak belirlenen alanlar gayet büyük ve parmaklar ile kontrolünde sorun yaşamıyorsunuz. Biraz daha güçlü bastırdığımızda ise güzel kotarılmış alt menüler arasında, yukarı ve aşağı parmak hareketleri ile, kolayca gezinebildik. Touch2'nin beğendiğimiz başka bir yönü ise çalışma hızı: Komutlarımıza gayet hızlı ve istikrarlı bir şekilde cevap verdi.

Yine de şunu söyleyelim ki, Windows Mobile 6.5'te eskiden kalan bazı alışkanlıklar devam ediyor. Alt menülerde eski Windows Mobile sürümlerden miras kalan seçeneklerin kısıtlı alanlara sıkıştırılması sorunu ile karşılaşıyoruz, böyle durumlarda parmak ucu ile istenilen komutu vermek neredeyse imkansız hale geliyor ve doğal olarak aygıtın kalemini kullanmaya mecbur kalıyorsunuz.

Yeni Tarayıcı
Windows'un mobil tarayıcısı Internet Explorer, hiçbir zaman web erişimi için aranan bir ürün olmadı. Bunun farkında olan üreticiler, HTC gibi; Windows temelli cep telefonlarına, daha iyi ve daha hızlı olan, Opera mobil tarayıcıyı kurmayı tercih etmişlerdi.

Microsoft'un açıklamasına göre, bu yeni Windows Mobile 6.5 sürümü ile değişecekmiş. Firmanın iddiasına göre: Internet Explorer Mobile 6; web siteleri bilgisayarda alıştığımız gibi açabilecek, özellikle seri bir şekilde çalışacak ve sayfaları otomatik olarak optimal büyüklüğe ayarlayacak. Touch2 ile yaptığımız uygulama testinde bunu ancak kısmen yerine getirebildi aygıt: Geniş kapsamlı bir sayfayı oluşturması 30 saniye aldı ki bu ortalama bir değer. İçerikleri okunabilir bir büyüklüğe getirebilmek için zum fonksiyonunu kullanmak zorunda kaldık. HTC Touch2'de bunun için ekranın hemen alt tarafından bulunan zum şeridini kullanıyorsunuz; ya da Explorer'ın kendi entegre zum fonksiyonunu kullanabiliyorsunuz. İki yöntemde de seviye geçişsiz bir sonuç ile karşılaşıyorsunuz, yine de işlem biraz geriden geliyor. Yeni Explorer'ın getirdiği başka bir yenilik ise, Flaş sitelerin Windows Mobile 6.5 ile artık standart oranlarda olarak düzgün gösterilebilmesi. Bunun arkasında ise Adobe Flash Lite bulunuyor. Internet Explorer Mobile 6, istendiğinde ekranın alt köşesinde beliren simgeler üzerinden parmaklar ile yönetilebiliyor. Buradan ulaşabileceğiniz fonksiyonlar: Zum fonksiyonu, sanal klavye ve hızlı URL girişi için yer imleri listesi. Giriş demişken; sanal klavye üzerinden metin girerken, eski Windows Mobile versiyonlarında rastladığımız soruna acı bir şekilde tekrar rastladık: Çok küçük olan harfler kullanıcıyı Stylus kullanmaya zorluyor.

Genel olarak bakıldığında yeni mobil IE eski sürümlerine nazaran belirgin bir gelişme gösteriyor. Touch2'de web sitelerin ortalamadan daha hızlı bir şekilde ekrana gelmemesinin sebebi pekala aygıtın kendi donanım özellikleri de olabilir.

Ücretsiz Güncelleme
Windows Mobile 6.1 versiyonu ile çalışan cep telefonlarının 6.5 versiyonuna yükseltilmesi için bir güncelleme yazılımının kısa bir süre sonra yayınlanması planlanıyor. Kullanıcılar bu güncellemeyi üreticilerin ya da Microsoft'un sitesinden indirip kurabilecekler. Mesela HTC, Windows Mobile 6.5'in tanıtımından sonra gelen iki hafta içinde; Touch Pro 2, Snap ve Touch Diamond 2 modelleri için bu güncellemeyi yayınlamayı düşünüyor. Daha eski HTC aygıtları ise bu güncelleme den faydalanamayacak.

Marketplace ve My Phone: Uygulamalar ve servisler

Daha fazla içerik! Microsoft'un geliştirdiği Mobile 6.5 ile artık Windows'un yeni servisleri MyPhone Marketplace servisine bağlanabilir ve üreticinin yazılım ürünlerine ulaşabilirsiniz. Bu servisler sayesinde, seyahatiniz sırasında da mobil olarak, yedekleme yapabilir ya da smartphone'unuzu ayarlayabilirsiniz.

Marketplace Mobile
Bütün üreticiler bu konuda Apple'ın App Market'ini örnek alıyor; Microsoft'ta bu doğrultuda yeni işletim sistemine; kullanıcıların uygulama, program ve oyunlara erişebilmesi için bir online mağaza kurmayı yeğlemiş. Windows Mobile 6.5 yazılımını kullanan bütün Windows Phone modellerinde 'Marketplace Mobile' standart olarak bulunuyor, kayıt işleminden sonra sisteme direkt olarak erişebilme imkanına sahip olabiliyorsunuz; aynı zamanda bu sistemin bilgisayar versiyonu da bulunuyor.

Marketplace Mobile başlangıç olarak 264 adet uygulama sunuyor; bu uygulamalar arasında oyun, lifestyle, iş programları ve iletişim programları bulunuyor. Ayrıca sistemde, aranılan uygulamayı bulmayı kolaylaştırmak için, filtreleme ve parametre sistemi bulunuyor. Mesela bu şekilde ücretli, ücretsiz programları filtreleyebilir ya da en çok tercih edilen programlara ulaşabilirsiniz. Facebook ve YouTube gibi programlar zaten aygıtta yüklü olarak bulunuyor. Satın alınan uygulamalar, telefon'un kayıt edilmesi (register) şartıyla, Live ID düzeneği üzerinden 5 adet Windows Phone'a yüklenmesi mümkün.

Mobile 6.0 ya da 6.1 sistemine sahip olan cep telefonları ise Marketplace üzerinden ancak Kasım ayından itibaren alışveriş yapabilecek.

My Phone
My Phone servisi Mobile 6.5 sürümü ile standart olarak sunuluyor ve direkt online veri senkronizasyonuna izin veriyor. Kullanıcı, bir sunucuya kaydını yaptıktan sonra; Outlook ya da Facebook içerikleri, veri ya da başka içerikleri kaydedebilir ve cep telefonu ile senkronize edebilir.

Şimdiye kadar bilgisayar ile veri senkronizasyonu sadece ActiveSync ya da Windows Mobile Center üzerinden Exchange Server'da yapılabiliyordu. Daha eski 6.0 ve 6.1 Windows versiyonlarını kullananlar ise uygulama linkinin SMS üzerinden kendilerine gönderilmesini talep etmeleri gerekiyor.

My Phone'un standart senkronizasyon dışında ücretli olan başka Premium servisleri de bulunuyor. Bu servis ile aygıt kaybolduğunda sistemin web sitesi üzerinden konumunun belirlenmesi; Microsoft'un açıklamasına göre istendiği durumlarda da online olarak aygıtın kilitlenmesi mümkün olabiliyor. Ayrıca bu özel servise dâhil olan başka bir özellik ise üçüncü şahısların verileri silmesi karşısında sağladığı güvenlik. Bu ekstra servis Kasım sonuna kadar kullanıcılara ücretsiz olarak sunulacak. Bu tarihten itibaren ise her istenen Premium servis karşılığında 5 Euro civarında bir ücret istenecek.

Windows Phones: Geleceğin cep telefonları

HTC Touch2 Windows Mobile 6.5 işletim sistemini kullanıp da piyasada şu anda satışta olan bir model. Yine de yakın zamanda Windows Mobile 6.5'i kullanan daha ilgi çekici modeller ile karşılaşacağız. Yeni nesil Windows Phone'larda üreticiler genelde kendi masaüstü sistemlerini kullanmayı yeğlemişler.

HTC Touch2
HTC Touch2 piyasaya çıkan ilk Windows Mobile 6.5 işletim sistemine sahip cep telefonlarından biri. Buna karşın aygıt HTC'nin kendi geliştirdiği yönetim konsepti olan 'Sense' kullanıyor; masaüstü arayüzünde ise Touch Flo3D sistemini kullanıyor. Aygıt hızlı internet erişimini sahip olduğu HSDPA ve WLAN teknolojileri ile gerçekleştiriyor. Navigasyon için ise aygıtta GPS alıcısı bulunuyor; buna uygun yazılımlar ise opsiyonel olarak müşterilere sunuluyor. Sahip olduğu microSD hafıza kartı yuvası sayesinde daha fazla müzik, video ve resim depolayabiliyorsunuz. HTC Touch2'nin fotoğraf özelliği pek etkileyici değil; aygıt azami 3,2 mega piksel çözünürlüğünde fotoğraf çekebiliyor.

Samsung Omnia II I8000
Samsung Omnia'nın halefi olan, 3,7 inç AMOLED ekrana sahip Omnia 2 I8000'ü yakın zamanda piyasaya sürecek. HTC Touch2'de olduğu gibi bu business özellikleri ağır basan aygıtta donanımsal bir Q klavyenin eksikliği hissediliyor. Buna karşın bu cep telefonu sahip olduğu 5 mega piksel kamera ile mültimedya alanında daha fazlasını vaat ediyor. Ayrıca yeni Omnia Samsung'un Touch Wiz 2.0 yazılımını destekliyor ve tek parmak ile web sayfalare ve resimlere zum yapma özelliğini kendinde barındırıyor. Anlam veremediğimiz bir olay ise Samsung'un Omnia 2'yi güncel Windows Mobile 6.5 sürümü ile satışa çıkarmasına karşın; donanımsal bir klavyeye sahip olan ve yeni duyurusu yapılan Omnia Pro B7610 modelinde eski Windows Mobile 6.1 sürümünün kullanılmış olması. Kullanıcılar bu durumda sürüm güncellemesini kendileri yapmaları gerekecek.

LG Electronics GM750
Özel olarak Vodafone için üretilen LG Electronics markalı GM750 aynı zamanda Layla olarak da anılıyor. Bu aygıt Windows Mobile 6.5 işletim sistemi yanında LG'nin S sınıfı 3D arayüzünü de kullanıyor; bu arayüze ilk olarak markanın Arena modelinde rastlamıştık. Diğer donanım özellikleri ise: 3 inç dokunmatik ekran, WLAN, HSDPA, Schneider Kreuznach markalı 5 mega piksel kamera, GPS modülü, arttırılabilir hafıza (microsSD), Bluetooth 2.1 ve USB. Vodafone bu cep telefonunu anlaşmasız 380 Euro civarında bir fiyat ile piyasaya sundu.

Sony Ericsson Xperia X2
Sony Ericsson da kendi Windows Phone modelini yılbaşı alışverişine yetiştirmek istiyor. Yeni işletim sisteminin getirdiği hız ve üreticinin geliştirdiği panel arayüzü ile Xperia X2, selefi olan X1'den biraz daha hızlı çalışacak. Rakipleri ile karşılaştırıldığında, Xperia X2'nin basit ve daha konforlu bir veri girişine imkân sağlayan Q klavyesi kızaklı bir sistem ile yana doğru açılıyor. Kamera çözünürlüğü ise 8.1 mega piksele kadar çıkarıldı ve böylece Windows Mobile işletim sistemine sahip bir cep telefonunda business ve mültimedya özellikleri daha iç içe bir şekilde sunulmuş oldu.

HTC HD2
Artık HTC'nin Windows kullanan yeni bir modeli olan HD2'yi piyasaya sunacağı resmi olarak açıklandı. Haftalardan beri internet fısıltı köşelerinde bu kapasiteli smartphone hakkında çeşitli spekülasyonlar yapılıyordu; çoğu okuyucumuz bu modele Leo kod adı altında rastlamış olabilir. Ekim sonu, Kasım başı olarak planlanan piyasaya çıkış tarihi şimdiden bazı meraklılar tarafından iple çekilmektedir. Bu aygıt cazibesini sahip olduğu devasa 4,3 inç dokunmatik ekrana ve güçlü 1 GHz hızındaki işlemcisinden kaynaklanıyor. Bunun yanında 5 mega piksel kalitesinde fotoğraf çekebilen bir kamerası bulunuyor. HTC HD2 selefi gibi Multitouch destekleyecek mi? Evet, özellikle Opera Mobil tarayıcısının kullanımında. Internet Explorer Mobile 6.5 anlaşılmaz bir şekilde bu özelliği desteklemiyor. Ek bir özellik olarak HTC Sense konseptini kullanıcıların beğenisine sunuluyor.

Sonuç: Henüz rakiplerinin gerisinde

Şık ama yeterli olgunluğa henüz erişmiş değil: Redmond'da üretilen yeni işletim sistemi için en uygun yorum bu olmalı. Bu işletim sisteminin en büyük zaafı piyasaya çok geç çıkması oldu.

Dikkate değer özelliklere sahip
Daha iyi performans, daha fazla internet ve yeni uygulama satış servisi Marketplace ve online senkronizasyon servisi MyPhone ile Windows Mobile 6.5 rakiplerini yakalamayı başarıyor.

Yeni işletim sisteminin öne çıkan özelliği: Daha kolay yönetilebilen, optimize edilmiş dokunmatik ekran arayüzü. Windows Mobile 6.5 selefine göre belirgin bir şekilde tek bir parmak ile daha kolay yönetilebiliyor. Yeni ana ekran gibi grafiksel petek efektine sahip büyük menü butonları da beğenimizi kazandı. Test ettiğimiz Touch2 testimizde olukça başarılı bir izlenim bıraktı, Windows'un eski versiyonlardan tanıdığımız hantallığı büyük oranda giderilmiş gözüktü.

Ne yazık ki menülerde daha derinlere indiğinizde kullanım kolaylığı kan kaybediyor. Orada küçük menü sembolleri ve seçim kutuları ile karşılaşıyorsunuz; en azından test ettiğimiz aygıtta bu alt menüler, ancak aygıtın kalemi ile konforlu bir şekilde kullanılabiliyordu. Aynı şekilde herhangi bir Multitouch teknolojisine de sahip bulunmuyor Windows Mobile 6.5 işletim sistemi. İki parmak ile zum yapabilmek ancak HTC'nin smartphone modeli HD2'de mümkün, o da sadece internet tarayıcı uygulamasında; bunu sağlayan ise HTC'nin kendi geliştirdiği Sense arayüzü.

Windows Mobile 7'yi beklemek
Gecikmiş bir makyaj hiçbir zaman genel bir güncellemenin yerini tutamaz. İlk bakışta Windows Mobile 6.5 her ne kadar başarılı gözükse de, daha yakından incelendiğinde, dokunmatik ekranlı cep telefonları için modern bir işletim sistemi hedefinde küçük bir adım olarak gözüküyor. Smartphonelar için tasarlanan bu işletim sistemi hala CE çekirdek komponentini baz alıyor; bu da bu işletim sisteminden fazla bir şey beklemenin yanlış olacağını bize düşündürüyor.

Microsoft'un bu işletim sistemi ile Apple'ın sunduğu işletim sistemi ve komponent paketini geçmesi pek ihtimal dâhilinde değil. Microsoft 2010 yılında tamamen yeni bir işletim sistemi olan Windows Mobile 7'yi çıkarmayı düşünüyor; bu yeni versiyonda multitouch teknolojisi de desteklenecek.