Virüsler, casus yazılımlar... Nedir bunlar?

İnternette dolaşırken başımıza gelebileceklerin sayısı, korkutucu. Neyse ki çoğu kullanıcı, artık eskisinden daha bilinçli ve internette nasıl davranması gerektiğini daha iyi biliyor. Gözümüzün içine "beni indir" diye sokulan düğmeler, açılır pencereler gibi kandırmaya yönelik şeyler, eski etkisini yitirmiş durumda. Ancak tüm bunlar, hacker'ların bizlerin peşini tamamen bıraktığı anlamına gelmiyor. Tehditlerden korunmak için ilk adımlardan biri ise, bu tehditlerin neler olduğunu öğrenmek ve aralarındaki farkları kavramaktan geçiyor.

Zararlılar (malware)

Zararlı dediğimizde genelde virüsleri kastetsek de, aslında zararlı sınıfına virüslerin yanında solucanlar, trojanlar, casus yazılımlar (spyware) ve fazlası giriyor. Kısacası doğasında zarar vermek olan program veya dosyalara zararlı adı veriliyor.

Virüsler

Virüsler, genellikle bir yazılım yükledikten sonra sürücünüze bulaşan zararlı kodlardan oluşurlar. Virüs "enfeksiyonu" genellikle USB sürücüleri, internetten yapılan indirmeler ve eposta ekleriyle gerçekleşir. Sadece virüslü dosyayı sürücüde barındırmakla, virüsün bulaşmasının aynı şey olmadığına dikkat etmek gerekir. Virüsün bulaşması, bir başka deyişle virüs enfeksiyonu, programın ilk kez çalıştırılmasıyla gerçekleşir.

Virüsler, diğer tehditlerin aksine bilgisayarınızı çalışmaz hale getirmek gibi yıkıcı amaçlara sahip olabilir.

Adware, trojanlar ve arka kapılar

Adware

"Tanıtım amaçlı ikincil yazılım" olarak tanımlayabileceğimiz adware, çoğunlukla masum olsa da fazlasıyla can sıkabiliyor. Genellikle iyi amaçlı yazılımlarla beraber gelen adware'ler, kurulum sırasında "Ücretsiz X programını da yükle" gibi kutucuklar yoluyla (X'in yerine adware'in adı gelecek) karşımıza çıkabiliyor. Bu kutucuğu işaretlediğinizde ise size ara sıra reklam gösterecek yazılımı PC'nize yüklemeyi kabul etmiş oluyorsunuz.

Adware'ler, sisteminize başka yollarla da, örneğin web tarayıcınızın açıkları yoluyla girebilir.

Trojan ve arka kapılar (backdoor)

Adını truva atından alan trojan'lar, kendilerini masum görünen bir programın içerisinde gizlerler. Trojan'lar, cihazınıza girdikten sonra arka planda sizin haberiniz olmadan bir sunucuyla iletişime geçebilirler. Bu durumda bilgisayarınızın kontrolü, üçüncü taraflara "arka kapı" adı verilen yolla açılmış olur.

Casus yazılımlar ve diğerleri

Casus yazılımlar (spyware)

Casus yazılımlar, kötü amaçlı yazılımların internette en yaygın olan türüdür. Casus yazılımlar, çoğunlukla bilgisayarınızda ve internette yaptıklarınızı izleyip, size ilgi alanlarınıza yönelik reklamlar göstermeyi amaçlar. Bununla birlikte bazı casus yazılımların daha zararlı bir türü de bulunmaktadır. Bu tür casus yazılımlar, cihazınızdaki hassas bilgileri bir başka kullanıcıya veya bir sunucuya gönderebilir.

Scareware ve Ransomware

Scareware ve Ransomware'in yaklaşımları farklı olsa da hedefleri, sizi gerçek olmayan bir şeye inandırarak paranızı talep etmektir. Scareware, çoğunlukla PC'nize virüs bulaştığını söyleyen açılır kutular halinde karşınıza çıkar. Ransomware ise sisteminizi kilitleyerek, onu tekrar açmak için sizden fidye ister. Ransomware'i kaldırmak kolay olsa da, tecrübesiz kullanıcıları fazlasıyla korkutabilir.

Solucanlar (worm)

Solucanlar, zararlıların en çok hasar veren türleridir. Virüsler, yayılma konusunda kullanıcının onu başkalarına dağıtmasına güvenirken solucanlar, ağlardaki güvenlik açıklarını değerlendirerek birkaç dakikada büyük zararlar verebilir.