Uzman yorumu: Suriye'de Rejimin Hava Gücü Ne Durumda?

Suriye'deki Bahar Kalkanı Harekatı devam ediyor. Milli Savunma Bakanlığı, dün son olarak harekat kapsamında rejime ait L-39 tipi bir savaş uçağının düşürüldüğünü açıklamıştı. Türk Hava Kuvvetleri, daha önce de rejime ait 2 adet SU-24'ü düşürmüştü. Peki, Suriye'de rejimin elinde hangi hava gücü teknolojisi bulunuyor?  Askeri Havacılık ve Savunma Sanayii Araştırmacısı  Hakan Kılıç, rejimin elinde bulunan hava teknolojisini şöyle analiz ediyor:ABD - İran Arasındaki Siber Savaş KızışıyorABD ve İran arasında yaşanan büyük gerginlik, yapılan siber saldırılar ile daha da içinden çıkılmaz bir hale geliyor!

HAKAN KILIÇ /  Askeri Havacılık ve Savunma Sanayii Araştırmacısı

"Türkiye'nin, 30'dan fazla askerimizin şehit edildiği Perşembe gününden sonra başlattığı Bahar Kalkanı Harekâtı ilginç gelişmelere sahne oluyor. Türk Hava Kuvvetleri tarihinde daha doğrusu Cumhuriyet döneminde, düşürülen uçak sayısının rekor olduğu bir dönemdeyiz. Muhaliflerin MANPADS ile düşürdüğü L-39 uçağını da sayarsak resmi rakama göre iki L-39 ile 2 SU-24 savaş uçağı 3-4 gün içinde düşürüldü. 2014'deki Mig-23'ü de sayarsak Suriye, 5 uçak ile hava zaferi skorbordumuzda en üst sırada. Daha önce düşürülen Mi-17 helikopterine ilaveten son harekatta imha edilen helikopter sayısı da sekiz adet.

Üstelik TUSAŞ ANKA-S ve Bayraktar TB-2 SİHA'ları Rus yapımı son derece sofistike alçak-orta irtifa hava savunma sistemlerini buldukları yerde affetmiyorlar. Bölgeden sürekli Pantsir S-1 (SA-22) ve BUK (SA-17) hava savunma sistemlerinin bu iki Türk drone'ları tarafından vurulduğu haberleri geliyor. Kısaca İdlib'deki Esad birlikleri Türk "İnsafsız hava araçları"nın insafına kalmış gözüküyor.

ELLERİNDE HANGİ TEKNOLOJİ VAR?

Peki, Suriye hava gücü veya Esad rejiminin eski Suriye Hava Kuvvetleri'nden kalan ve enkaza dönmüş hava gücü ne durumda? Bu soruya yanıt aramadan önce Esad rejimi hava savunma sistemlerini isim bazında sıralayalım. Her birinin adını aratarak özelliklerini, versiyon bazında olmasa da kabaca genel hatları ile Web'den bulabilirsiniz. Bu hava savunma sistemleri alçak ve orta irtifalara hitap etmekte. Daha kolay erişim için kısaca NATO kod adlarını sıralıyorum.

SA-22, SA-17, SA-13, SA-8, SA-6 vb.

Ayrıca yüksek irtifaya hitap eden veya bu kategorideki hava savunma sistemleri ise:

SA-3 (S-125), SA-5 (S-200) ve SA-7 (Geçen sene İsrail F-16I/D savaş uçağını düşüren füze. Ara sıra İsrail uçaklarını kaçırdığı zaman yakıtı biten füzenin gövdesi/roket motoru Güneydoğu illerimizde sınıra yakın arazilere düşüyor ve bu sık sık haber oluyor).

Esad Rejimi Hava Gücü

Savaşı getirdiği kaos ve objektif bilgi akışı olmaması sebebi ile Suriye Hava Kuvvetleri'nden arta kalan şu andaki hava kuvvetleri uçak envanterine ait sağlık bilgiyi web ortamında güvenilir şekilde bulmak imkânsız. Global Fire Power gibi adı çıkmış ve Türk basınında da sık sık ordu sıralamalarına konu olan sitelerde bile Türk veya ABD Hava Kuvvetleri gibi envanteri şeffaf ülkelere ait rakamların bile yalan yanlış yazıldığını hatta inanılmaz rakamlar telaffuz edildiğini düşündüğümüzde web ortamında özellikle ulusal haber sitelerindeki Suriye Hava Kuvvetlerinin envanter sayı ve çeşidi hiç de muteber değildir.

Bu konuda Suriye'den kaynaklanan sebeplerden ötürü kesin bilgiye ulaşmak da imkânsız. Yine de bu konuda yani dünya hava kuvvetleri envanterini yayınlayan; dalında meşhur olmuş uzman savunma basını organları var ama baştan söyleyeyim Suriye konusunda onlar da net değil. Örneğin Military Technology World Defence Almanac-2013'e göre 2013 yılı itibari ile 40 adet Mig-29, 30 adet Mig-25 savaş uçakları varken aşağıdaki tabloda verdiğim Flight International- Wolrd Air Forces 2013 raporuna göre 2013 yılında Mig-25 Foxbat yok. 2020 envanterinde ise sadece 2 adet gözüküyor. Mig-25 hakkında 2020 rakamının doğru olduğunu düşünüyorum ama 2013 yılında hata var.

Bu iki uçak neden önemli? Çünkü Suriye envanterine girmiş uçaklar içinde bizim F-16'larımız ayarında veya onlarla mücadele edebilecek sadece bu ikisi vardı. "Vardı" diyorum çünkü uzun süredir Suriye göklerinde uçtukları görülmedi. Yani şu an bunlarda uçabilecek durumda olmadığı söyleniyor.

Diğer yandan tabloda 2020 rakamları resmi veya açık kaynak verilerine dayanıyor. Dergi muhtemelen alımları göz önüne alarak yapmış. Suriye iç savaşındaki kayıpları net bilemeyeceği için işlememiş.

Yani sonuç olarak şunun altını çizmek istiyorum ki; tabloda 2020 yılına ait rakamların gerçek olmaz. Hatta şu an sahada yani Suriye envanterini gidip sayabilsek bu rakamların yarısından bile daha az bir rakam çıkacaktır. Özellikle listedeki hava araçları bazında bazı türlerden uçabilen durumda kalmamıştır. Bunun da çeşitli sebepleri var: Uçakların, iç savaş sebebi ile düşürülmesi, yerde imha edilmesi, üslere yapılan ABD seyir füzesi (Tomahawk) saldırısı, yedek parça ve bakım sıkıntısından kullanılmaz hale gelmesi, o uçağı uçurabilecek eğitimde pilotun kalmaması vb.

Şimdi uçaklara kısaca göz atalım. Bunlar da aslında Web ortamında teknik verileri kolayca bulunabilecek uçaklar. Bu yüzden ben sizi rakamlarla sıkmak yerine amaçlarını ve ne derece tehdit olabileceklerini anlatmak istiyorum. Öncelikle savaş uçaklarının hava muharebesindeki ana silahı olan hava-hava füzelerinin Rus yapımı olan modern versiyonları Suriye'de hemen hemen hiç yok. Olanlar da son dönemde alınan ve çok az sayıda olabilir.

Diğer yandan aktif radar veya yarı aktif radar güdümlü bu füzeleri atabilecek uçak türü ise zaten çok az. Yani envanteri tamamen Rus yapımı uçaklarda oluşan Suriye'de caydırıcı ve etkili bir hava-hava füzesi kullanabilecek uçaklar Mig-25 ve Mig-29 idi. Mig-25 gerek uçuracak pilotun kalmaması gerekse bakım sorunu sebebi ile aşağıdaki son uçan Mig-25'den sonra uçabilen kalmadı.

Aslında Soğuk Savaş döneminde Mig-31 geliştirilene kadar batının korkulu rüyası olan Mig-25 Rus önemle uçağı olarak şu an taşıma kabiliyeti olan uzun menzilli hava-hava füzeleri ile kendisinden daha küçük radarı ve daha kısa menzilli AMRAAM (orta menzilli) hava hava füzesi taşıyan F-16'larımız için ciddi sorun çıkarabilirdi.

AIM-120 AMRAAM ve F-16 Mig-25 ve onun füzelerinden çok daha modern ve sofistike bir güç çapanı ama en azından diğer Suriye uçakları düşünüldüğünde radar ve füze menzili açısından F-16'larımızı düşürme potansiyeline sahip. Unutmamak lazım ki Mig-25, yine kendisinde çok daha modern olan F-18 uçağını Körfez Savaşı'nın daha ilk saatlerinde düşürmüştü. Bir Irak Mig-25PDS uçağı R-40RD füzesi ile F/A-18C uçağını düşürdü (17.01.1991 gecesi).

Mig-25 Foxbat tek kişilik, çift motorlu çok yüksek irtifa ve 3 Mach civarı çok yüksek hızı ile tam bir yüksek irtifa önleme uçağı. Öyle ki dünyada, hava-hava füzelerinden uygun mesafede ise yüksek hıza çıkarak kaçabilen birkaç uçaktan biri. Ancak tabi ki elektronik sistemleri, mühimmat çeşitleri ve manevra kabiliyeti gibi birçok açıdan bizim F-16C Blok50+ uçaklarımız ile kıyas bile edilemez.

Diğer baş ağrıtabilecek uçak ise Military Tec. Dergisinin 2013 Almanac rakamlarına göre 40 adet alınmış olan Mig-29.

Tabloda FI'ye göre bunlardan 20 tane var. Muhtemelen sayısı 20'den az dahi olsa durumu biraz daha iyi olan Mig-29'lardan en az 10 adet var. Ancak bunları uçurabilecek pilot var mı? Orası muallak. Çünkü bu uçak ellerindeki en modern uçak ve Rusların zamanında Batı dünyasının özellikle F-16 ve bir nebze F-15'e karşı geliştirdiği bir uçak. Dolayısı ile aşağıdaki anlatacağımız diğer Rus yapımı demode uçaklardan çok daha modern ve eğitim gerektiren bir model.

Çift motorlu, yüksek manevra kabiliyetine sahip hemen hemen tüm Rus yapımı hava-hava ve hava-yer füze ve mühimmatlarını kullanabilen, bire bir dogfight'ta F-16'ya rakip olan veya olabilecek bir uçak. Ancak versiyon olarak bizim F-16'larımız F-16'nın en üst versiyonuna yakın iken Suriye'nin Mig-29'ları son yılların güncellemelerine sahip olmayan çok eski bir versiyon. Dolayısı ile Rus iyileştirmeleri ve modernizasyonlarından yani Rus Mig-29'larından başka deyişle Mısır'a satılan Mig-29'lardan çok farklı. Kaç tanesinin uçar durumda olduğunu bilmediğimiz bu uçakları da gerek İsrail saldırıları gerekse Bahar Kalkanı Harekatı'nda hiç duymadık. Belki de hiçbiri uçacak durumda değil veya uçuracak pilota sahip değil.

SU-24 FENCER

Gelelim meşhur SU-24 Fencer uçağına. Amerikan FB-111 taktik bombardıman uçağının muadili olması niyeti ile tasarlanan bu Rus uçağı, değişken geometrili kanat yapısı yani ileri geri çekilebilen kanatları, çift motorlu büyük gövdesi, iki pilotunun F-111 gibi yan yana oturması, özellikle arka görüşünün çok kısıtlı olduğu klasik Rus kokpit görüş açısının dar olduğu, hava savaşından ziyade taktik bombardımana yönelik bir savaş uçağı. Suriye'nin elindeki uçar durumdaki en modern uçaklar bunlar. Buna rağmen hava-hava savaşında F-16 ile boy ölçüşecek teknik kapasite ve füze envanterine sahip değil.

Bu uçağı Türk kamuoyu ilk kez yoğun uyarılara rağmen hava sahamızı ihlal eden Rus Hava Kuvvetleri'nin düşürülen SU-24'ü ile duydu. Malum 2015 yılında sınır ihlaline devam ettiği için F-16'larımız tarafından düşürülmüştü. Bugünlerde Suriye'de ise Esad rejiminin iki adet Su-24 uçağı yine F-16C uçağımız tarafından aktif radar güdümlü hava-hava füzeleri ile düşürüldü. Suriye envanterinde 20'den az sayıda kimlerine göre 10 civarı SU-24 bulunmakta. Uçağın en dikkat çeken kapasitesi bomba taşıma kapasitesi ve hızı. Ancak Suriye'nin elinde akıllı mühimmat çok olmadığı için MANPADS'lerden kaçmak için orta irtifadan taarruz yapıyor ki buda isabet oranını çok düşürüyor.

Gelelim Suriye Hava Gücünün mevcut olan ana unsurlarına. Genelde tek motorlu 1960-70 model savaş uçaklarında oluşan bir güç söz konusu. Yukarıda da belirtiğim gibi hem teknolojik açıdan demode, hem parça ve pilot sıkıntısı hem de akıllı mühimmattan yoksunlar. L-39 harici gerisi Rus yapımı. L-39 ise aslen eğitim uçağı iken silahlı keşif veya yakın hava desteği görevinde kullanılabiliyor. Genelde serbest düşme bombası ya da roket podu kullandığından mecburen MANPADS (Omuzdan atılan kızılötesi veya ultraviyonel arayıcı başlık bulunduran ısı güdümlü, Tek-Er'in taşıdığı uçaksavar füzeleri) irtifasına iniyor ve hedef oluyor.

Diğer uçak ise geçen sene bir ABD F-18'in düşürdüğü SU-22M. Aynı zamanda muhalifler MANPADS ile de düşürdü. Tek motorlu hava-hava ve hava-yer kabiliyeti sınırlı 60-70 model bir uçak.

Bir başka tek motorlu eski model ve az sayıda kalan uçak ise daha önce yine hava sahamızı ihlal ettiği için Türk Hava Kuvvetleri'nin F-16C uçağı ile düşürdüğü Mig-23'ler. Bunlarda sınırlı silah ve manevra yeteneğine sahip olduğu için çok geri kalmış aviyonik sistemlerini de göz önüne alarak F-16 için ciddi tehdit olmadığını söyleyebiliriz.

Son olarak Soğuk Savaş'ın efsane uçağı olan Mig-21'den bahsetmek lazım. NATO ve Batı dünyasının F-4E Phamtom'larına karşı yapılan bu çok hızlı ve o zamana göre yüksek enerjili yani itki-ağırlık oranı yüksek olan avcı uçağından binlerce üretildi ve onlarca ülkede hizmete girdi. Bu uçaktan da Suriye'nin elinde az sayıda kaldı veya uçabilen yok denecek kadar az. Özellikle modern Rus hava-hava füzelerini kullanabilecek bir uçak olmadığı için de sınır da uçaklarımız için ciddi bir tehdit olamaz.

Tüm bunlara rağmen hava-hava savaşında şans faktöründen başka çok fazla etken ve değişken olduğu için Türk Hava Kuvvetleri'nin çok dikkatli olduğundan eminim. Özellikle ağ merkezli harp, elektronik karıştırma gibi tüm imkanlar, Koral, E-7T Barış Kartalı HEİK uçağı, KC-135 tankerleri vb. tüm unsurlar kullanılıyor ki bunların hiçbiri veya muadili Suriye'de yok. Zaten Suriye hava gücü sadece gücü muhalif gruplara yeten hava-yer görevli bir güce dönüşmüş durumda"

Hakan KILIÇ / hakankilic.hsword@gmail.com  twitter.com/hkilichsword

Türk Hava Kuvvetlerimize Bahar Kalkanı Harekatı ve tüm mücadelelerinde başarılar diliyoruz.