Kaşıntı yaşıyorsanız nedeni siz görmeseniz de bu canlı olabilir

Son dönemde gündeme gelen bir rahatsızlık var: Uyuz... Uyuz, 'Sarcoptes scabiei' olarak bilinen bir akarın neden olduğu bir tür deri istilasıdır. Bu istila da cildinizde kaşıntılı bir döküntü oluşmasına neden olur. Bu makalede uyuz nedir, neden olur, uyuz belirtileri nelerdir? sorularına bakıyoruz.

20.11.2023 15:54

Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Dermatoloji Anabilim Dalı Doktor Öğretim Üyesi Gökhan Şahin 17 Kasım'da AA'ya yaptığı açıklamada son dönemlerde dermatolojiye gelenlerin yüzde 20'sini uyuz vakalarının oluşturduğunu söyledi. Şahin, özellikle kış mevsimlerinde vakalarda artışların gözlendiğini belirtiyor ve "Hastalara sorduğumuz iki soru var, gece uykudan uyandıran kaşıntınız var mı, evde başka birisi de kaşınıyor mu?" diyor... Biz de bu açıklama sonrası uyuz konusunu mercek altına aldık... Peki, nedir bu uyuz hastalığı? İşte uyuz hakkında merak edilen soruların yanıtları:

UYUZ NEDİR?

'Uyuza' yol açan bu mikroskobik akarlar tedavi edilmezse cildinizde aylarca yaşayabilir. Cildinizin yüzeyinde ürerler ve daha sonra yumurtlamak için derinizin içine girerler. Healthline'a göre doğrudan cilt teması yoluyla geçen uyuz oldukça bulaşıcı bir durumdur. Uyuz ısırıklarını ve kendine özgü döküntüyü tanımak önemlidir. Kabarık döküntü, cilt tonunuza bağlı olarak ten renginde, kırmızı, kahverengi veya menekşe renginde olabilir.

Amerikan CDC uyuzu şöyle tanımlıyor: "Uyuz, insan kaşıntı akarının cildi istilasıdır. Mikroskobik uyuz akarı, yaşadığı derinin üst katmanına yuva yapar ve yumurtalarını bırakır. Uyuzun en sık görülen belirtileri yoğun kaşıntı ve sivilce benzeri deri döküntüsüdür".

UYUZ NASIL BULAŞIR?

Peki, uyuz nasıl bulaşır? CDC bu soruyu şöyle yanıtlıyor: Uyuz akarı genellikle uyuz hastası olan bir kişiyle doğrudan, uzun süreli, ciltten cilde temas yoluyla yayılır. Uyuz dünya çapında görülür ve tüm ırklardan ve sosyal sınıflardan insanları etkiler. Uyuz, yakın vücut ve cilt temasının sık olduğu kalabalık ortamlarda hızla yayılabilir".

BİR UZMAN GÖZÜNDEN UYUZ

Dermatoloji Uzmanı Dr. Sertaç Sever, son zamanlarda görülme sıklığı artan uyuz hastalığı hakkında merak edilenleri anlatıyor. Sever, "Uyuz ciltte kaşıntı yapan bir deri hastalığıdır. Uyuza genellikle paraziter bir akar cinsi olan "Sarcoptes scabiei" neden olunur. Bu akar cildin üstabakasında tüneller açar ve bu tünellerde yumurtalarını bırakarak enfeksiyona neden olur" diyor.

UYUZ BELİRTİLERİ NELER?

Peki, uyuz belirtileri neler? Sever uyuz belirtilerini de şöyle sıralıyor:

-Ciltte yoğun kaşıntı (özellikle geceleri)
-Küçük, kırmızı lekeler veya kabarcıklar.
-Ciltte tüneller veya çizgiler, özellikle parmak araları, bilekler, dirsekler, koltuk altları, cinsel organlar ve meme uçları gibi vücudun kıvrımlı bölgelerinde görülebilir.

UYUZ NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Uyuz tedavisi için mutlaka bir hekime görünmek ve hekimin önereceği tedavi yöntemlerini uygulamak gerekir. Sever, uyuz nasıl tedavi edilir sorusunu şöyle yanıtlıyor:

Permetrin içerikli kremler: Permetrin içerikli kremler cilde uygulanır ve genellikle ilk tedavi seçeneğidir. Maalesef günümüzde bazı dirençli uyuz türleri bu tedaviden kaçabilmektedir.

İvermektin: İvermektin içeren ilaçlar ağızdan alınır ve ağır vakalarda veya diğer tedavilere yanıt vermeyen durumlarda kullanılabilir.

Yapma ilaçlar ve özel karışımlar: Dermatoloji hekiminin önerdiği reçete ile eczane tarafından hazırlanır ve uygulanır.

Krotamiton: Dirençli uyuz türlerinde de etkili olabilmektedir.

Çevresel temizlik: Kullanılan giysiler, yatak takımları ve havlular sık sık yıkanmalı veya değiştirilmelidir. Özellikle yüz tedavisinde kullanılan ilaçlar vücuttan yıkandıktan sonra hep temiz giysi ve nevresim, çarşaflar kullanılmalıdır. Evdeki eşyalar temizlenmeli veya karantinaya alınmalıdır.

Kişisel hijyen: Kişisel eşyalar paylaşılmamalıdır. Tırnaklar kısa tutulmalıdır, çünkü uyuz akarları tırnak altına yerleşebilir.

UYUZ NASIL ÖNLENİR?

Kişisel temizlik ve hijyen kurallarına uymak önemlidir.
Enfekte kişilerle teması önlemek için dikkatli olunmalıdır.
İlaç tedavisi sonrasında, yakın teması olan kişilerin de tedavi edilmesi önemlidir.
Nüksler genellikle doktorun önerdiği şekilde ilaçların kullanılmaması veya önlem olarak şikayetleri olmayan aile fertlerinin ilaçları kullanmaması nedeniyle oluşur.
Uyuz birkaç ay bulgu vermeden kalabilir ve bu arada bulaşır. Bu nedenle şikayeti olsun, olmasın hasta ile teması olan aile fertlerin ve kişilerin de tedavisi büyük önem taşımaktadır.
Tedavi sürecinde bir dermatolog veya sağlık profesyoneli ile iletişime geçmek önemlidir. Tedaviler mutlaka bir doktor tarafından reçete edilmelidir. Bu, doğru tanı ve etkili tedavi için gereklidir.