Uyumadan en fazla dayanan insan rekoru kime ait?
Çoğumuz 24 saaten fazla uykusuzluğa dayanamazken birisi deney yapmak için 3 hafta boyunca uyumamayı başardı. Peki bu nasıl mümkün oldu? Dahası, bunu yapmak ne kadar sağlıklı?
1950'lerde ve 60'larda uyku yoksunluğunun çok revaçta olduğu bir dönem vardı. Radyo DJ'leri, günlerce uyumadan program yapmak için birbirleriyle yarışıyor ve program boyunca müzik çalıp sohbet edip uykusuzluk maratonu yaşıyorlardı.
Radyocular bu rekorları kırarak reklamlarını da yapmış oluyordu. Ancak sonunda Guinness Dünya Rekorları, 1997'de uyku yoksunluğu başarılarını tanımayı bırakınca bu çılgınlık da sonra erdi. Çünkü birinin hayatını kaybedeceğine dair endişeler çok artmıştı. O noktada, rekor 1986'da 18 gün, 21 saat ve 40 dakika boyunca uykusuz kalan Robert McDonald adlı profesyonel bir dublöre ait olarak kaldı.
McDonald, 18 günlük uykusuzluk ardından ciddi bir sağlık problemi yaşamadan hayatına devam etmeyi başardı. Ancak herkes için bu durum geçerli olmayabilir. Uzun uykusuzluk süreci ciddi sağlık problemleri doğurabilir.
Fareler üzerinde yapılan son araştırmalar, uyku eksikliğinin beyindeki pleiotrofin (PTN) adı verilen koruyucu bir proteinin depolarını önemli ölçüde tükettiğini ortaya koyarak bu endişeleri doğruladı. PTN seviyeleri düştükçe, hipokampüsteki nöronlar ölmeye başlar ve bu da bilişsel bozukluğa ve potansiyel olarak Alzheimer gibi nörolojik hastalıkları tetiklemeye yol açar.
Öyle ki, 1964'te 11 gün uyumadan kalan önceki rekor sahibi Randy Gardner, "uyku eksikliğinden kaynaklanan erken bir Alzheimer hastalığı gibi" etkiler yaşadığını fark etti. Rekor denemesinin üzerinden birkaç gün geçtikten sonra Gardner halüsinasyonlar ve çalışma hafızasında eksiklikler yaşamaya başladı, ancak sonunda biraz uyuyunca bunlar düzeldi.
Mikro uyku
Bilim insanları artık tüm eski rekor sahiplerinin uyanık kalma çabaları sırasında muhtemelen "mikro uykular" yaşadıklarını, yani farkında olmadan arada sırada birkaç saniyeliğine uyukladıklarını düşünüyorlar. Dolayısıyla, hiç uyumadan uzun süreler sağlıklı kalmak mümkün değil ve günümüzde örneğin otomobil kullanırken "uyumadan" uzun yola çıkmak, o saniyelik mikro uykular sırasında bir kazaya sebep olmak anlamına gelebilir.