TV özellikleri ve gerçekler

Anıl Öğütveren

Daha az gürültü, keskin şekiller, canlı renkler modern TV'lerin söz verdiği özellikler. Gerçekte ise bu özelliklerin bazıları kullanıcıya zarar ve para kaybından başka bir şey getirmiyor. TV'lerin hangi özelliklerinin önemli olduğunu bu yazımızda bulabilirsiniz.

Bir ürünün özellikleri çok abartıldığında, yapılan testlerden ve kullanımdan sonra maskelenmiş birçok hataları olduğu ortaya çıkabilir. Aynı yöntem birçok görüntü iyileştirme yöntemlerinde görülebilir: Gürültü azaltma, keskinlik ve renk iyileştirme özellikleri için müşteriden istenen ücretler, detaysız ve kalitesiz görüntü ile sonuçlanabiliyor.

Reklam yalanı mı yoksa gerçekten yararlı mı?
TV kullanım kılavuzu mükemmel kalitede renk ve görüntü ayarları için söz verir. Mesela "Wide Color Enhancer Plus", "Mega Contrast", Vision", "Motionflow", "Image+ Active" veya "Real Digital Picture" gibi özelliklerden bahsediyoruz. Her bir terim kendi özelliklerini savunur.  Biz burada sizler için en önemli özellikleri sıraladık. Sırayla: Gürültü azaltma, keskinleştirme, Renk optimizasyonu, görüntü netleştirme ve bazı optimizasyonlar. Böylece TV'nizi en iyi nasıl optimize edeceğinizi öğrenmiş olacaksınız.

Gürültü azaltma

Gürültü gerçekte tüm sinyallerin taşıdığı bir fenomen. "DNR", "PNR" ve diğer gürültü azaltma yöntemleri TV menülerinde sıklıkla görülebilir.  Birçok cihaz da MPEG gürültü azaltma yöntemini kullanıyor.

Temeli
TV'de gürültü azaltma teknolojisi tipik gürültüyü tanır ve bastırır. Tipik gürültüden kastımız piksel boyutlarındaki anormallikler ve bir sonraki karede aynı piksellerin değişmemesidir. Bu gürültü kameradan televizyonlara ulaşana kadar geçen uzun yolda oluşur. Bu yol görüntü işleme, kayıt, iletim ve görüntüyü oynatmadan ibarettir.

Çalışma
Gürültü azaltma yöntemi kısmen çok basittir.  Yavaş tepki veren LCD ekran gürültüyü dağıtır çünkü gürültü oluştuğu zaman ekranda kristaller tarafından oluşana kadar çoktan kaybolmuş olur.  Bu ekranlar zaman geçtikçe geliştirildi ve daha iyi sonuçlar elde ettiler.

En dikkat çekici gürültü ise parlaklık gürültüsüdür. Bazı sistemler sırf bu gürültüyü azaltmak adına geliştirilmiştir. Zorluk PC'lerdeki gibi RGB renk uzayı sinyallerinin işlenmesindedir.

Bir başka özel durum ise MPEG sıkıştırma yapılırken gürültünün ortadan kalkmasıdır.  Bu belli köşelerde örneğin fontların gösterilmesinde fark edilebilir.

Efekt
Gürültü azaltma algoritması birçok durumda görüntüdeki gürültüyü silebilir. Bu algoritmalar durağan karanlık karelerde iyi iş görüyor, aydınlık karelerdeki bu gürültü de önemli bir sorun değil. Ancak sinyal işleme sırasında futbol maçlarındaki gibi hızlı görüntü bozulabilir. Yayın sırasında kamera sabitken görüntüde problem oluşmaz ama kamera hareket etmeye başladığı zaman sahayı gürültülü görüntü olmadan düzgün gösterebilmek için bu çeşitli gürültü bastırıcı algoritmalar devreye girer ve görüntüyü düzeltirler. Eğer televizyonunuzdaki gürültü bastırma teknolojisini kapatırsanız, farkı kolayca görebilirsiniz.

Bunlara ek olarak sizlere başka gürültü bastırma yöntemlerinden de bahsedeceğiz. Örneğin dijital çeviricilerin çalışması, televizyon ve HDMI kablosunun düzgün bağlanması görüntüde çok daha iyi sonuçlar alınmasını sağlar. HD gibi dijital görüntülerde gürültü bastırma yeterli sonuç  vermeyebilir. Bu yüzden bu gürültü bastırma tekniği birçok HD görüntüde kapatılabilir.

MPEG görüntülerde ise gürültü bastırma farklı bazı yan etkilere sebep olabiliyor. Bu yan etkiler en fazla BlueRay de gözleniyor ama göz ardı edilebilecek kadar az.

Keskinlik

TV boyutları arttıkça, kötü sinyal kalitesi de görüntüde bozulmalara yol açar. Bunu engellemek de keskinlik sağlayan algoritma ve devrelerin işidir. Bunlara şu ana kadar "edge enhancement" gibi değişik isimler verilmiştir.

Temeli
Keskinlik birçok zaman detay ile karıştırılır ama aslında başka bir anlama gelir. Keskinlik açık ve koyu renkler arasındaki geçişleri temsil eder. Örneğin siyah zemin üzerinde gösterilen beyaz bir kağıdın kenarları ne kadar doğal ve keskin görünüyorsa keskinlik o kadar iyi ve gerçekçi demektir.

Çalışma Tekniği
Televizyonlardaki keskinlik yazılımı koyudan açığa ve aynı şekilde ters yönde renk geçişlerini hesaplar. Aynı zamanda bu yazılım  detaylı dokuların kontrastını da artırır ve nesneyi arkaplandandaki renkten daha iyi ayırabilir.

Görüntüye Etkisi
Keskinlik artırılması düşük çözünürlüğe sahip görüntüler için gerçekten yararlıdır. Görüntünün daha doğal ve iyi görünmesini sağlar. Buna karşın bu yöntemin bazı dezavantajları da vardır. Doğal olmayan beyaz kenarların etrafında karanlık renk oluşturabiliyor. Örneğin bu yazı karakterlerinde veya mavi gökyüzü arkaplanlı resimlerde oldukça bellidir.

Renk optimizasyonu

Renk optimizasyonu, TV ayarlarında genelde "Color Master", "Color Purity" , "Color remastering" veya "Color enhancer" olarak geçer. Bunların hepsi daha iyi renk kalitesi almak içindir.

Temel Prensibi
Üreticiler birçok durumda televizyonlarındaki renk optimizasyonun nasıl çalıştığını açıklamazlar. Aslında televizyonlardaki renk optimizasyonu  oldukça işe yarar ve daha parlak ve canlı renklerin elde edilmesinde büyük rolü vardır. TV ve HD sinyallerini bağlayamaya yarayan ITU Rec 601 ve  Rec709th adında iki adet kural vardır. Böylece stüdyodaki monitörler kalibre edilebilir. Aynı zamanda bu kurallar evdeki televizyonlarımız için de geçerlidir. Buna ek olarak TV üreten firmaların renk  ayarlama teknolojileri kendilerini diğerlerinden farklı kılan özellikleridir.

Çalışması
Prensipte renk sinyal değerleri  0 ile 255 arasındadır. 255 değerinde ekran üretebildiği maksimum renk değerlerini gösterir.  Eğer renk değerlerinden herhangi birini güçlendirmek istiyorsanız, renk sinyallerinin orta değerinden  yukarıya doğru arttırıp istediğiniz dominant renkteki görüntüleri elde edebilirsiniz.

İkinci olasılık ise sinyal değerini tüm ekrana yaymaktır. Bu da görüntüdeki belirli bir renk değerini tüm görüntüde baskın hale getirmekle aynı işlemdir.

Son olarak da modern LED arkaplan aydınlatmalı ekranlar renkleri standartların dışındaki tonlarda gösterirler.

Efekt
Renk ayarlamada optik efekt göz ardı edilemez. Resimler güçlü ve parlak olmalıdırlar. Eğer renk ayarlarında bir bozulma olursa, bazı renkler ayırt edilemez ve bu da görüntü kalitesinin çok düşmesine sebep olur. TV ekranları normal renk değerlerini aşarlarsa, görüntü doğal görünmez. Örneğin yeşil renk değeri abartılırsa futbol maçlarındaki yeşil saha plastik gibi görünür.

O bakımdan size tavsiyemiz iyi bir renk optimizasyon seçeneği olan bir TV'yi tercih etmenizdir. Bazı durumlarda yeni alınan televizyonların renk ayarlarının yetersiz kaldığı görülebiliyor. Özellikle bu iyi çekilmemiş film veya TV şovlarından kendini iyice belli eder.

Görüntü yumuşatma / düzleme

Hareketlerin akıcı bir şekilde gösterilmesi her zaman için istenen bir özelliktir. Takılmalar ve donup kalmalar görüntüde  doğal ve hoş olmayan bir etkiye sebep olurlar. Bu yüzden "Motionflow", "Natural Motion" , "Motion Plus", "Active Vision", "Smooth Film" veya "Tru Motion" gibi teknolojiler ortaya çıkmıştır.

Temeli
Gerçekte akıcı görüntüyü sağlamak için birçok görüntü teknolojisi ortaya atıldı. Fakat bu teknolojiler LCD ekranlardaki probleme yönelikti. LCD panel ekranları CRT ve Plazma ekranlardan farklı çalışıyor. LCD ekranlar görüntü değişene kadar bir önceki görüntüyü gösterecek şekilde dizayn edilmişlerdir. Bu futbol maçı veya aksiyon filmlerindeki gibi hızlı hareketli görüntülerde bazı LCD'lerin görüntüyü bulanık göstermesine sebep olur ve bu önemli bir problemdir. Büyük LCD ekranlarda bu problem daha belirgindir çünkü gözlerimiz objeyi daha iyi yakalarlar ve problemi daha rahat fark ederiz.

Son zamanlarda üreticiler bu problemin etkilerini azaltmak için saniyede 50,100 ve hatta 200 kare gibi hızlı kare gösterme oranlarına yöneldiler. Böylece görüntü daha keskin ve kare geçişlerindeki problemler en aza indirgenmesini sağladı.

Akıcı görüntü TV sinyalleri için hiçbir zaman sorun olmamıştır çünkü TV sinyalleri zaten 50 Hertz frekansını kullanırlar. Bu akıcı görüntüler için gayet yeterlidir. Ama kameralara gelecek olursak, saniyede 24 kare çekebilen bir kameradan hızlı hareket eden cisimlerin keskin görüntülemesini beklenmemelidir. Bundan başka Blue-Ray disklerde ise 24 Hetrt'den 60 Hertze çevirmeler yüzünden takılma problemleri meydana geliyor.

Diğer optimizsyon özellikleri

Kim evdeki televizyonunun menüsünden gelişmiş seçeneklere girerse, renk ayarlarıyla ilgili birçok fonksiyon bulacaktır.

Renk ayarlamalarında en sık uygulanan yöntemlerden biri kontrastı artırmaktır. Bunun "Mega Contrast" veya "Dynamic Contrast" gibi isimleri vardır. Aslnda gerçek konstrast ekranın kendi fiziksel yapısınden ve aydınlatmasından elde edilir.

Daha çok daha iyi anlamına gelmez
Piyasaya yeni sunulmuş süper çözünürlüklü ekranlar "X-Reality" veya "Detay İyileştirme" gibi özelliklere sahipler. Bunlar bir önceki görüntüdeki sinyalleri işleyerek bir sonraki görüntü için en iyi optimizasyonu yapmaya çalışırlar. Böylece görüntü geçişleri daha doğal yapılabilir. Bu genelde düşük çözünürlükle kaynaklar için işe yarar ama HDTV ve Blu-Ray diskler için gereksizdir.

TV Video Çağrıları (Philips)
Bu günlerde Philips Skype gibi video ile görüşme yazılım teknolojilerini televizyonlarına eklemeye çalışıyorlar. Aslında bu bilgisayarınızı TV'ye bağlayarak da yapabileceğiniz bir şey.

Sanal Çevresel Ses (Birçok Üretici)
Çevresel ses basit bir devre ile yapılabiliyor. O yüzden halen birçok üretici bu teknolojiyi takip ediyor. Sanal çevresel ses teknolojisinde sadece arkadan gelen sesler gerçeklik hissi uyandırmıyor.

Orijinal Sinema Formatı (Philips)
16:9 veya 21:9 bir orijinal sinema formatı değiller. Aslıda bu işte birçok format var: 1.65:1, 2.2:1 veya 1.66:1 gibi. Bize göre TV'ler için henüz bir sinema formatı tanımlanmış değil.

Sonuç: En iyi görüntü kalitesi için el ile ayar
Konuyu toplarsak TV üreticilerinin sunduğu renk optimizasyonları çoğu zaman beklentileri karşılamıyor. En iyi görüntü kalitesi için el ile ayar yapmanızı öneririz. Nasıl mı? Öğrenmek isterseniz bir sonraki sayfamıza bakın bakalım.

TV'nizin ayarlarını doğru yapın

Otomatik ayarları kullanmak yerine, ekranımızın görüntüsünü elimizle ayarlayarak daha iyi görüntü elde edebiliriz. Şimdi size neye dikkat etmeniz gerektiğini ve işlemleri nasıl kolaylıkla yapabileceğinizi anlatacağız.

TV ayarlarını iyi yapabilmek için ekrana görüntü sinyallerini tam olarak kullanan bir resim getirmeniz gerekir. Bunun için buradaki ZIP dosyasını indirip içerisindeki test resimlerini kullanabilirsiniz...

Başlamadan önce, bulunduğunuz ortamın yeterince ışığa sahip olduğuna emin olun. Gözleriniz renkleri iyi ayırmalıdır. O yüzden bu işin akşam veya gece saatlerinde yapılmasını tavsiye etmiyoruz.

Birkaç adımda mükemmel görüntü
Televizyonunuzdaki tüm görüntü optimizasyonlarını kapattıktan sonra, karanlık bölgelerden sorumlu aydınlık değeriyle oynayama başlayabiliriz. İlgili resimdeki gri dengesine veya koyu renkteki bir cismin görüntüsüne bakarak aydınlık ayarımızı yapabiliriz. Bu aşamada gölgelerin ve aydınlık renklerin iyi görünmesine dikkat etmeniz gerekiyor. Elde ettiğiniz sonuçları başka bir resimdeki karanlık nesneye bakarak karşılaştırabilirsiniz.

Parlaklık ayarı ise resimlerin aydınlık tarafları ile ilgilidir. Burada da benzer yaklaşımı uygulayıp ayarlarınızı en iyi hale getirebilirsiniz. Eğer kontrastı abartırsanız, detaylar kaybolacaktır.

Renk kontrolü ise genelde orta değerlerde bulunmalıdır. Burada dikkat edilmesi gereken, renklerin birbirine karışmayacak şekilde ayarlanmasıdır.

Son olarak görüntü düzleme ve yumuşatma ayarlarını yapmalıyız. Bu noktada kendi ihtiyaçlarınıza ve keyfinize göre en iyi ayarı seçebilirsiniz.