Ölmüş onlarca balinayı denize geri atma denemesinde sonuç ne olacak?

Avustralyalılar geçtiğimiz hafta 230 pilot balinanın Tazmanya'nın batı kıyısındaki Macquarie Limanı yakınlarındaki bir plajda mahsur kalmasını dehşet içinde izledi. Bazı balinalar kurtarıldı, ancak büyük çoğunluğu hayatını kaybetti. Bu yüzden de, her ne kadar tatsız olsa da, geriye çürümeye başlayan balina leşleriyle ne yapılmasının uygun olacağına dair büyük bir sorun bıraktı.

Yetkililer, sonunda deniz tabanına batacaklarını umarak ölü hayvanları denize atmaya karar verdi. Balinaların bu şekilde toplu halde kıyıya vurmalarına şahit olmak oldukça üzücü. Ancak bu durumda ortaya çıkan sonuç, bilimsel keşif için büyüleyici bir fırsat sunuyor.

Ölü balinalar ayrışırken, deniz ekosistemi boyunca şaşırtıcı ve nadir bir olaylar zincirinin yaşanması muhtemeldir ve bunun sonucu olarak bir faaliyet patlaması ve yeni bir yaşam ortaya çıkar.

Özellikle Tazmanya'da balinaların toplu bir şekilde kıyıya vurmaları oldukça düzenli bir şekilde gerçekleşiyor, ancak kimse nedenini tam olarak bilmiyor. Bu son olaydan günler önce, 14 ispermeçet balinası Tazmanya'nın kuzeybatısındaki Kral Adası açıklarında mahsur kaldı.

Ve 2020'de yaklaşık 470 pilot balina Macquarie Limanı'nda mahsur kaldı. Birçoğu denize çekilirken, bu leşlerin bir kısmı kıyıya vurup tamamen doğal bir süreçle çürümeye bırakıldı.

Ancak pilot balinalar büyük hayvanlardır. Erkekler 2.300 kg'a kadar ağırlığa sahiptir, bu da parçalanmalarının uzun zaman aldığı anlamına gelir. İki ton çürüyen balina yağının kokusu kısa sürede dayanılmaz hale gelir, bu nedenle leşler sıklıkla gömülür.

Bu sefer yetkililer, ölü hayvanları denize çekmeye karar verdi. ABC, yerel somon çiftliği işçilerinin toplam ağırlığı 500 ila 600 ton arasında olan 204 ölü balinanın atılmasının neredeyse 11 saat sürdüğünü bildirdi.

Hint Okyanusu'ndaki derin sulara atılmadan önce 400 metre uzunluğunda bir ipe bağlandılar ve 40 kilometre boyunca teknelerle çekildiler. Bazı leşler kıyıya geri dönebilir, ancak çoğu muhtemelen gelgitler ve akıntılarla dağılacaktır.

Denize atılan ölü balinalara ne olacak?

Başlangıçta, ölü bir balina ayrışmaya başladığında ve iç organları gazla genişledikçe yüzeye çıkma eğilimindedir. Bu gerçekleştiğinde, köpekbalıkları ve deniz kuşları gibi okyanus leş yiyicilerinin kalıntılarla ziyafet çekmesi muhtemeldir. Bazı insanlar balina leşlerinin insanlar için risk oluşturabilecek köpekbalıklarını çekmesinden endişe duyabilir. Köpekbalıkları ve insanlar arasındaki karşılaşmalar Avustralya'da ve başka yerlerde artıyor ancak yine de oldukça nadirler.

2012'de Batı Avustralya hükümetine gönderilen bir raporda, balina leşlerinin köpekbalığı saldırıları ile ilişkili bir risk faktörü olduğu ve sudaki ölü bir balinanın yakınında dikkatli olunması gerektiği belirtilmişti.

Ancak aynı rapor, araştırılan 26 köpekbalığı saldırısından en yüksek sayının denizde bir kilometreden daha içeride gerçekleştiğini kaydetti. Köpekbalıklarının ölü balinalara ilgi duyduğuna şüphe olmasa da, bir balina leşinin insanlara yönelik köpekbalığı saldırılarında doğrudan bir artışa yol açıp açmadığına dair veriler net değil.

Araştırmalar, balina leşlerinin köpekbalığı temizlemenin gözlemlenebildiği kıyıya doğru yıkanma olasılığının düşük olduğunu gösteriyor. Leş kıyıdan uzağa götürüldüğü ve insanlar ondan uzak durduğu sürece, köpekbalığı karşılaşmalarından insanlara yönelik tehdit son derece düşük görünüyor.

Bu yüzeye yükselme ve ziyafet sürecinden sonra, kaçınılmaz olarak balina leşi batmaya başlayacaktır. Okyanustaki yaşamın çoğu deniz yüzeyine oldukça yakın bulunur, bu nedenle su nispeten sığsa, leşten geriye kalanların çoğu deniz tabanına ulaştığında çöpçüler tarafından hızla yenilecektir.

Ancak bu leşler derin sulara atıldı. Derin okyanus, zengin besin kaynaklarının nadir olduğu çorak bir yer olabilir. Yani tek bir balina leşinin ortaya çıkması tüm ekosistemi güçlendirebilir.

Ölü hayvanın etrafında çok kısa sürede yeni bir yaşam ve aktivite patlak verebilir. Bu süreç "balina düşüşü" olarak bilinir ve bazı durumlarda bilim insanları tarafından uzaktan kumandalı araçlar kullanılarak incelenmiştir. Kuzey Pasifik'in deniz tabanında, balina düşüşünün 43 türden en az 12.490 organizmanın hayatta kalmasını desteklediği bulunmuştur.

Öyleyse bu son olayda atılan balinalara ne olacak? Derin deniz köpekbalıkları leşlerden en iyi şekilde yararlanacak. Ahtapotlar, yengeçler, ıstakozlar, solucanlar ve deniz hıyarları da dahil olmak üzere bir dizi başka hayvan da "partiye" katılacak. Bu sırada bakteriler arka planda sessizce çalışmaya devam edecek.

Britanya Doğa Tarihi Müzesi'ne göre, tek bir balina, çürüme aşamasında hayvanlara iki yıla kadar yiyecek sağlayabilir. Diğer hayvanlar ve bakteriler, çürüyen leşten üretilen kimyasallarla hayatta kalır.

“Kemotroflar” olarak bilinen bu organizmaların, başlıca enerji kaynağı olarak hidrojen sülfür kullandıkları su altı volkanik menfezlerine özgü olduğu düşünülüyordu. Araştırmalar, ölü ve çürüyen balinaların etrafında toplanan benzer bir hayvan grubunun çürük yumurta gibi kokan bir gaza dayalı tamamen bağımsız bir ekosistem oluşturduğunu gösterdi.

On yıla kadar sürebilen bir süreçte sadece birkaç organizma kalan kemikleri parçalayabilir.

Bu yüzden, Tazmanya açıklarında okyanusun küçük bir kısmına düşen 204 balinanın etkisini tahmin edebilirsiniz. Şu anda, muhtemelen benzerleri nadiren görülen birbirine bağlı deniz metropolleri üretiyorlar.