Sovyetler Birliği zamanından kaldı: "Cehenneme giriş" deliği

ABD ile Sovyetler Birliği arasındaki Soğuk Savaş, Ay'ın yörüngesine kaplumbağa göndermekten akıl almaz derecede güçlü bombaların geliştirilmesine kadar her türlü bilimsel, askeri, kültürel ve teknolojik gelişme ve gösteriye tanık oldu. Ancak tüm bu gösterişli hamlelerin çok azı, Sovyetler’in gezegendeki insan yapımı en derin deliği açması kadar üstü kapalı kaldı.

Kola Süper Derin Sondaj Deliği (Kola Superdeep Borehole) olarak bilinen inanılmaz derecede derin çukur, Kuzeybatı Rusya'nın soğuk derinliklerinde, Kuzey Norveç ile Rusya sınırına çok uzak olmayan Kola Yarımadası'nda bulunuyor.

Aslında bu sondaj deliği, merkezi bir delikten ayrılan çok sayıda delikten oluşuyordu. Bunların, SG-3 olarak adlandırılan en derini Dünya kabuğunun 12.263 metre derinliğinde kadar uzanıyor. Ancak bu muazzam derinliğe rağmen, deliğin çapı bir yemek tabağından daha geniş değil.

Bu derinlik kağıt üzerinde etkileyici gözükmeyebilir, ancak Everest Dağı ile Fuji Dağı'nın birbirinin üzerine yerleştirilmiş yüksekliğine denk geldiğini söylemek fikrinizi değiştirecektir. Aynı zamanda, deniz seviyesinden 11.034 metre derinlikte bulunan okyanusun en derin noktası olan Mariana Çukuru'ndan daha derin.

Yarış, ABD'nin Project Mohole'u ile başladı

Dünya'nın derinliklerine doğru bu yarışı aslında Amerikalılar başlattı. 1960'ların başında ABD, kabuk ve manto arasındaki sınırın örneklerini elde etmek için Dünya'nın kabuğunu delme girişimi olan Project Mohole'u başlattı.

Bunu, Pasifik Okyanusu’nun Meksika bölgesindeki volkanik bir adanın yakınındaki bir gemiden deniz tabanını delerek başarmayı amaçlıyorlardı. Ancak proje bir fiyaskoyla sonuçlandı ve bilimsel muhalefet, kötü yönetim ve para sıkıntılarıyla karşılaştıktan sonra proje iptal edildi.

Sovyetler'in projesi ise daha sorunsuz ilerledi. Sondaj 24 Mayıs 1970'te başladı ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasından kısa bir süre sonraya, 1992'ye kadar devam etti. İddialı projeyi sona erdiren sadece siyasi kargaşa ve nakit sıkıntısı değildi. BBC Future'ın bildirdiğine göre, sondaj, deliğin dibindeki sıcaklıklar 180°C'ye (modellerinin öngördüğünden çok daha yüksek) ulaştıktan sonra durduruldu.

Ne yazık ki, alan şu anda terkedilmiş durumda ve harap bir binadan ve yerdeki cıvatalı bir borudan daha fazlası görünmüyor. Alan giderek daha fazla bakıma muhtaç hale gelirken, Rusya, 2008 yılında sondaj deliğini imha etmeyi planladığını duyurdu. Ayrıca bazıları, deliğin kısmen betonla doldurulduğunu düşünüyor.

Kola Süper Derin Sondaj Deliği ile gelen keşifler

En parlak döneminde, proje bir dizi yeni bilimsel içgörü sağladı. Öncelikle Kola Süper Derin Sondaj Deliği, Dünya'nın yaklaşık 1,4 milyar yıllık tarihini geçen Dünya'nın jeolojisine dair bazı paha biçilmez bilgileri ortaya çıkardı.

Bunların arasında en şaşırtıcı olanlardan biri, derin kayaların suya doygun olduğunun bulunmasıydı. Kayaların geçirgen olmayan bir kaya tabakasının altında olmasından dolayı bunun imkansız olduğu düşünülüyordu. Ayrıca 14 tür fosilleşmiş mikroorganizma keşfettiler. Tabii ki altın, bakır ve nikel yatakları gibi bilimsel olarak daha az heyecan verici kaynaklar da bulundu.

Ayrıca bu alan ve delik hakkında pek çok efsane de bulunuyor. Bazı efsaneler aşırı sıcak mağaralardan bahsederken, bazıları ise derinliklere indirilen bir mikrofonun cehennemden gelir gibi uğultular ve çığlıklar duyduğundan bahsediyordu.

Bu efsaneler hiçbir zaman doğrulanmadı ve muhtemelen doğru olmadıklarını tahmin edebiliriz. Ancak Kola Süper Derin Sondaj Deliği’nin anıldığı isimlerden birinin neden “cehenneme giriş” olduğunu anlamak çok zor değil.