Sıcak duş mu almalıyız, soğuk duş mu? Hangisi daha iyi?

Sıcak bir duş çoğu yorucu bir iş gününden sonra rahatlatıcı etki yaratabilir. Veya günümüzde yaşanan sıcak hava dalgalarında soğuk bir duş kendinize gelmenizi sağlayabilir. İnsanların günlük hayatlarında yaptığı her konuda olduğu gibi, bilim bu konuyu da inceleyerek sıcak duşun mu, yoksa soğuk duşun mu vücudumuz için daha iyi olduğu sorusunu cevaplamaya çalıştı.

Sıcak duşun avantajları

Çoğu kişi için tercih edilen duş seçeneği sıcak olacaktır. 2018 yılında Su Dağıtım Sistemi Analizi ve Su Endüstrisinde Bilişim ve Kontrol Uluslararası Ortak Konferansı’nda sunulan bir analize göre, duş söz konusu olduğunda çoğumuz suyun ortalamada 40 ve 41 santigrat derece aralığında olmasını tercih ediyoruz.

Bu tercih, sıcak duşun rahatlatıcı etkisini gösteriyor. Sıcak bir duş, vücut gerginliğini ve yorgunluğu azaltırken uyumamızı da kolaylaştırabiliyor. Ayrıca sıcak su kan dolaşımını da arttırıyor. Yapılan araştırmalar, sıcak suda durmanın damarları genişlettiğini ve damar sertliğini iyileştirdiğini gösteriyor.

Sıcak duşun dezavantajları

Ancak sıcak duşun dezavantajları da bulunuyor. Bu dezavantajların arasında derinin doğal yağlarını kaybetmesi nedeniyle kuruması, kaşınması ve en sonunda egzama gelişmesi de bulunuyor. Benzer bir şekilde doğal yağlarından arınan saçlar da daha kuru oluyor.

Belki de daha önemlisi, kan basıncının azalması ters etki de yaratabiliyor. CIC Centers girişimsel kardiyoloğu Hassan Makki “benzer bir hikayeyi en az bir düzine kez duymuşumdur; biri sıcak bir duş alıyordur, başı döner ve baş yaralanmasından kaynaklı bir kan gölü içerisinde uyanır” diyor. Makki, bu olayın vazovagal senkop olarak adlandırıldığını ve sıcak duşun bu olay için en uygun yer olduğunu söylüyor.

Soğuk duşun avantajları

Soğuk duşun da kendine göre avantajları bulunuyor. 18 ve 19’uncu yüzyıllarda doktorlar “çılgınlık” olarak tanımladıkları hemen her durum için soğuk duş tedavisi öneriyor olsa da, bu konuda bir kanıt bulunmuyor. Ancak birkaç farklı araştırma, soğuk duşun bağışıklık güçlendirici etkisi olabileceğini gösteriyor. Henüz bu etkinin mekanizması tam olarak çözülmüş değil ama soğuk su ile aktif olarak reflekslerimizi devreye sokan sempatik sinir sistemi ile ilgisi olabileceği düşünülüyor. Soğuk suda kalp ritmimiz ve kan basıncımız artıyor.

Soğuk suda da kan dolaşımımız artıyor ancak sıcak suya göre farklı bir şekilde direkt olarak suyun etkisiyle değil. Bunun yerine vücudun kendini tekrar ısıtmak için daha fazla çalışması ve deriye kan akışını arttırması ile bu artışın yaşandığı düşünülüyor.

Bu ek çalışma da ek kalori kaybı anlamına geliyor. 14 dereceye kadar inebilen gerçekten soğuk suyun metabolizmayı 4,5 faktör arttırdığı biliniyor ve bu da soğuk duşun kilo kaybına yardımcı olabileceği önerisini destekliyor.

Son olarak soğuk suyun zihinsel faydaları da bulunuyor. Yüze ve boyna uygulanan soğuk suyun, özellikle daha yaşlı yetişkinlerde beyin işlevlerini iyileştirebildiği düşünülüyor. Bunların yanı sıra depresyon semptomlarını da azaltmaya yardımcı olduğu söyleniyor.

Soğuk duşun dezavantajları

Tabii ki çok soğuk duşun da tehlikeleri bulunuyor. Pek çok doktorun size söyleyebileceği gibi aşırı soğuk suya girmek vücudun şoka girmesine ve kalp krizi de dahil olmak üzere pek çok farklı ve tehlikeli olaya yol açabiliyor.

Peki ama hangisi?

Kısacası, ne yazık ki, hangi sıcaklıktaki duşun daha iyi olduğu konusunda aşırı uçların herhangi birinin lehine bir cevap yok. Bu yüzden uzamanlar "karışık duş" öneriyor. Dermatalog Carl Thornfeldt’in The Healthy’ye söylediğine göre “en iyi çözüm sıcak, ılık bir duş almak ve sonra soğuk suyun avantajlarından da faydalanmak için son birkaç saniyede soğuk su ile durulanmak.”