Sibirya'daki devasa yarık ya da bilinen adıyla "Cehenneme Açılan Kapı", kelimenin tam anlamıyla gezegenimizin açık yarası olarak değerlendiriliyor
Sibirya'da bulunan ve Cehenneme Açılan kapı olarak da bilinen Batagaika Krateri, Dünya'nın "en büyük açık yarası" olarak değerlendiriliyor. Peki bu "yara" nasıl oluştu; neden zaman geçtikçe büyümeye devam ediyor?
Rusya’nın Uzak Doğu bölgesinin derinliklerinde muazzam bir çatlak olan Batagaika Krateri, sadece birkaç on yıl içinde buzun ve kalıcı buzun (permafrost) çözülmesi nedeniyle parçalanarak açıldı. On yıllar sonra, iklim değişikliği dünyanın bu bölgesini ısıtmaya devam ederken, gezegenimizin üzerindeki gerçek yara büyümeye devam ediyor.
Yaygın olarak dünyadaki en büyük permafrost krateri olarak bilinen çatlak, kuzeydoğu Sibirya’da Yana Nehri ile Indigirka Nehri arasındaki bir dağ zinciri olan Chersky Sıradağları arasında Sakha Cumhuriyeti’nde bulunuyor.
Yerel halk bu kratere “Cehenneme Açılan Kapı” diyor ve bunun nedenini anlamak hiç zor değil. İribaş şeklindeki yarık, 100 metreye kadar derinliğe ve yaklaşık 1 kilometre uzunluğa sahip olmasının yanı sıra, Rusya kırsalının yoğun kuzey ormanlarıyla çevrili.
Mega Çöküş
Bilim insanları buna “mega çöküş” demeyi tercih ediyor. İlk olarak 1960’larda, bölgedeki verimli ormansızlaşmanın zeminin permafrostu bozduğu ve zemini çökme noktasına kadar zayıflattığı bildirildi.
Görünüşe göre bu yarık her yıl daha da büyüyor. Bazı araştırmalar, yılda 10 ila 30 metre oranında genişleyebileceğini söylüyor. Bu genişlemenin bölgedeki iklim değişikliğinin daha sıcak yazlara ve daha kısa kışlara yol açmasının bir sonucu olduğu düşünülüyor ve bu da toprağı bir arada tutan permafrost için durumun yakında düzelmeyeceğini öneriyor.
Reuters’in bu hafta bildirdiği üzere, kaşifler kısa bir süre önce Batagaika mega çöküşünü araştırdılar ve krateri içeriden gösteren bazı inanılmaz yolculuk görüntüleri ile geri döndüler.
Rusya’nın diğer bölgelerinde de artan sıcaklıklar nedeniyle olağandışı jeolojik faaliyetler yaşanıyor. 2020 yazında, kuzeybatı Sibirya’da çapı 20 metreyi ve derinliği 30 metreyi aşan devasa bir obruk ortaya çıktı. Krater, uzak tundrada yerin altında patlayıcı bir metan gazı baloncuğunun patlamasının ardından açıldı.
Neyse ki, Sibirya’daki obruklar ve mega çöküşler şimdiye kadar yalnızca uzak ve yerleşim olmayan yerlerde rapor edildi. Ancak, insan yerleşimi olan bir alanda meydana gelmeleri halinde insanlar ve altyapı için büyük bir tehdit oluşturabilirler.
Ancak Dünya genelinde her yer bu kadar şanslı değildi. 2021’de Hırvatistan’ın başkenti Zagreb’e çok da uzak olmayan iki köyde, bazıları insanların evlerine son derece yakın olan yaklaşık 100 obruk ortaya çıktı…