Satürn'ün büyüleyici halkalarının gizemi, kayıp uyduda mı gizli

Satürn'ün ünlü halkaları, kolayca rastlanılabilir bir varlık değil ve yeni bir teori, bu halkaların gaz devinin kendi uydularından birinin devasa gezegene çok fazla yaklaşmasıyla oluştuğunu öne sürüyor.

Bu talihsiz uydu, ev sahibinin yoğun yerçekimi alanına yakalanmış ve ardından onu kelimenin tam anlamıyla parçalara ayırmış olabilir. Bilim insanları, ortaya çıkan enkazın, bugün gördüğümüz halkaların çoğunu oluşturmuş olabileceğini düşünüyor. En azından MIT'den Jack Wisdom liderliğindeki bir araştırma ekibi, bu teoriyi öneriyor ve Satürn'ün kayıp uydusu "Chrysalis" için bu durumun sorumlusu diyor.

Bu hikayenin ayrıca Satürn'ün ekseninin olağandışı eğimini ve Satürn'ün kendisi dört milyar yıl önce oluştuğunda halkaların neden sadece yaklaşık 100 milyon yaşında olduğunun düşünülmesini açıklamaya yardımcı olduğunu söylüyor.

Wisdom yaptığı açıklamada, "Eğim, bir ön-gezegen diskindeki bilinen oluşum süreçlerinin veya daha sonraki büyük çarpışmaların bir sonucu olamayacak kadar büyük" dedi ve devam etti: "Çeşitli açıklamalar sunuldu, ancak hiçbiri tamamen inandırıcı değil. İşin güzel yanı, daha önce açıklanamayan yüzüklerin genç yaşı, senaryomuzda doğal olarak açıklanıyor."

Ekibin teorisinin bir özeti, Science dergisinin son sayısında yayınlanan bir makalede bulunabilir.

Satürn, bir tarafa 26 derece eğik olarak Güneş’in etrafındaki yörüngesinde dönüyor. Bu, 22.1 ile 24,5 derece arasında gezinen Dünya'nın eğiminden bile daha dramatik bir konum. Şimdiye kadar bu durumun en olası açıklaması, uzun zamandır Satürn'ün eğiminin gezegenin Neptün ile yaptığı bir tür yerçekimi mücadelesinden kaynaklanmasıydı.

Ancak Wisdom ve çalışma arkadaşları, NASA'nın Cassini uzay aracından alınan verilerden yararlanarak, Satürn ve Neptün geçmişte rezonans halindeyken, yaklaşık 160 milyon yıl önce “bir şeylerin” değiştiğini öne süren bazı yeni modeller üzerinde çalıştı. Ve temel olarak bu “bir şeyler” Satürn'ü Neptün'ün etkisinden uzaklaştırdı.

Yapılan bir dizi simülasyonun arasında, Satürn'ün nispeten büyük bir ayını kaybettiği varsayımsal örnek, tüm verilere en iyi uyan örnek olarak öne çıktı.

Günümüzde, devin gezegen sistemi 83 uyduya ev sahipliği yapıyor ve Chrysalis’in, eğer var olmaya devam etseydi, şu anda Satürn'ün üçüncü en büyük ayı olan Iapetus büyüklüğünde olacağı tahmin ediliyor. Yeni çalışmanın yazarlarının teorisine göre, 200 ila 100 milyon yıl önce, unutulmuş ay, Satürn'ün en büyük ayı olan Titan'ın yerçekimi alanı tarafından itilmeye başladı. Bu etki ile Chrysalis'in yörüngesi bozuluyor, Iapetus ve Titan ile neredeyse çarpışmayı ve sonunda Satürn'ün kendisine çok yaklaşmayı içeren kaotik bir yola taşıyor.

Araştırmacılar, böyle bir karşılaşmanın ayı parçalara ayırabileceğini, kalıntıların büyük bir kısmının muhtemelen Satürn tarafından tüketildiğini ve küçük bir kısmının bugün gördüğümü o muhteşem halkaları oluşturduğunu söylüyor. İki kozmik gizemi aynı anda çözen mükemmel bir açıklama gibi görünüyor, ancak Wisdom bunun bir teori olduğu konusunda uyarıyor: “Diğer herhangi bir sonuç gibi, başkaları tarafından incelenmesi gerekecek.”