Şarjlı Pil mi Kullanalım; Tek Kullanımlık Pil mi?

Bugün kullandığımız cihazların çoğu, şarj olma yeteneğine sahip lityum iyon pillerle geliyor. Ancak kapağını açıp, içine birkaç "kalem pil" yerleştirmenizi isteyen bazı cihazlar da var. Sizin satın alacağınız bir pille çalışan bir cihazınız olduğunu varsayalım ve bu cihazınız için AA veya AAA boyutunda pillere (Kalem pil) ihtiyacınız olduğunu düşünelim. Hangi tür pili satın almalısınız? Şarjlı piller mi daha iyi, yoksa bitince atılan piller mi? Fark çoğu zaman maliyet ve kullanılan teknolojide gizli.

Piller Nasıl Çalışıyor?

Her pilde bir pozitif, bir de negatif bağlantı bulunur. Pozitif bağlantı katoda, negatif ise anoda bağlanır. Katot ve anot çifti elektrot olarak bilinirler. Kimyasal tepkimeler, pilin büyük kısmını kaplayan elektrotta gerçekleşir. Elektrik, bu elektrokimyasal tepkimelerin sonucunda ortaya çıkar.

Piller oksitlenme ve redüksiyonla çalışır. Anot oksitlenir, yani elektronlarını kaybeder. Aynı zamanda katot, redüksiyon olarak bilinen bir işlemle elektronları emer. Bu süreç sadece iki bağlantı arasındaki yük, bir devre oluşturduğunda gerçekleşir. Bu yük, cihazınızdır.

Neden Tüm Pilleri Şarj Edemiyoruz?

Tek kullanımlık pillerin hepsi alkalindir yani katot, manganez oksitten, anot ise çinko tozundan yapılmıştır. Elektrolit (örneğin alkalin kısım), potasyum hidroksitten oluştur. Enerji ortaya çıkaran tepkime zamanla anodu aşındırır ve tepkimeleri engellemeye başlar. Bu noktada pil ölür.

Şarj edilebilir pillerin birkaç türü bulunuyor. Telefonlarda ve laptop'larda lityum iyon pil kullanılır. Bu piller, katot olarak lityum kobalt oksit, anot olarak karbon kullanır. Tek kullanımlık pillerin aksine elektronlar, dışarıdan elektrik akımı sağlanarak katottan anoda tekrar taşınabilir.

Ancak tek kullanımlık pillerin yerine kullanacağınız piller lityum iyon değil, nikel kadmiyum (NiCd) veya nikel metal hidrit (NiMH) pillerdir. NiCd pillerde katot nikelden, anot ise kadmiyumdan oluşur. Bu piller birkaç yüz şarjdan sonra toplam şarj kapasitesinde kayıp yaşarlar, yani kusursuz değildirler.

Nikel metal hidrit (NiMH) piller, NiCd'ye göre durdukları yerde çok daha yavaş şarj kaybederler. Bir yıl rafta bekleyen bir NiMH pil, kapasitesinin büyük kısmını korur. Bu pillerin toplam şarj kapasitesi de 2-3 kat daha fazladır.

Peki neden tüm piller şarjlı değil? Bunun nedeni maliyet. Tek kullanımlık pillerde kullanılan maddeler daha ucuzdur ve bu piller, çok az güçle çalışan cihazlar için çok uygundur. Lityum iyon piller daha pahalıya üretilir ve bol miktarda güç üretebilir. Nikel kadmiyum ve nikel metal hidrit pillerin maliyeti ortalarda yer alır.

Hangi Tür Pili Tercih Etmeli?

Bu, ihtiyacınıza ve bütçenize göre değişiyor. Tek kullanımlık pillerin peşin maliyeti çok daha azdır. Birkaç fener, dijital kamera, oyun kolu, radyo, yangın alarmı ve termostat için pil almanız gerektiğini düşünün. Hepsi için şarjlı pil alırsanız, başlangıçta ödeyeceğiniz para 5 ila 10 kat arasında artacaktır. Tabi bu, peşin olarak, ilk başta ödeyeceğiniz parayı temsil ediyor. Diğer taraftan pil bittiğinde yenisini almak zorunda kalmazsınız, şarj eder yolunuza devam edersiniz. 

Buna karşın özellikle ucuz tek kullanımlık piller, diğer tek kullanımlık pillere kıyasla daha kısa dayanacaktır. Burada tabi ki kullandığınız cihazların ne kadar güç çektiğinin de önemi var.

Kamera, oyun kolu gibi daha hızlı güç tüketen cihazlarda şarjlı pilleri kullanmanız yerinde olacaktır. Böylece örneğin 20 TL'lik bir çift şarjlı pili defalarca şarj ederek kullanabilirsiniz. Çevreyi düşünüyorsanız, şarjlı pili tercih etmeniz gerekiyor. Bu sayede birkaç yılda yüzlerce pil kullanmak yerine, on pille idare edebilirsiniz.

Şarjlı pillerde markanın önemli olduğunu belirtelim. Duracell, Energizer, Panasonic ve Sony'nin tercih edebileceğiniz şarjlı pilleri var ve çeşitli seçenekler sunuyorlar.