Resimdeki Ördek mi, Tavşan mı? Buna Karar Vermeniz, Sadece Size Bağlı Değil
Bir araştırma optik yanılsamanın pek de bilinmeyen bir yönünü ortaya koyuyor. Örneğin bir resimde yaşlı bir kadın ya da genç bir kadın görmeniz, bir ördek ya da bir tavşan görmeniz sadece sizinle ilgili olmayabilir. Peki, neden? İşte araştırmanın söyledikleri
Muhtemelen daha önce "ördek mi da tavşan mı" optik yanılsamasını (illüzyon) görmüşsünüzdür. Ancak görünene göre bu illüzyonun nasıl algıladığı, yılın hangi kısmında olduğunuza bağlı olabilir. Bazı optik illüzyonların (veya genel olarak sadece nesnelerin) algılanmasının önyargılara ve çağrışımlara bağlı olması şaşırtıcı değil. Örneğin aşağıdaki optik illüzyonun algılanması yaşınıza göre değişebiliyor. Bazen genç bir kadın, bazen de yaşlı bir kadın görebiliyoruz.
2022 yılında Avustralya'da yapılan bir araştırma, gençlerin önce genç bir kadın görme eğiliminde olduğunu, daha yaşlı katılımcıların ise önce daha yaşlı bir kadını görme olasılığının çok daha yüksek olduğunu bulmuştu. Araştırmacılar, "kendi yaş önyargılarının bir görüntünün ilk yorumunu bilinçaltı bir düzeyde etkilediği" sonucuna varıyor.
Benzer şekilde, "ördek mi tavşan mı" görüntüsünü görme biçiminiz de yılın zamanına göre ortaya çıkan çağrışımlardan etkilenebiliyor.
Perceptual and Motor Skills dergisinde yayınlanan çalışmada araştırmacılar, "Motivasyonla beklentinin algı üzerindeki etkisini incelemek için, bir ördek/tavşanın belirsiz çizimi Paskalya'da 265 deneğe ve Ekim ayında 276 deneğe gösterildi" diyor.
Deneklerle Zürih Hayvanat Bahçesi'ne girerken görüşüldü ve ziyaretleri sırasında karşılaştıkları herhangi bir canlının önyargısından kaçınmak için ankete yalnızca hayvanat bahçesine girmekte olanlar dahil edildi. Araştırmacılar bir adım daha ileri giderek "Hayvan şekillerine benzeyen bulutlar nedeniyle daha fazla önyargıyı dışlamak için, her iki test gününde de gökyüzü bulutsuzdu" diyor.
Belirsiz çizim, Ekim ayında deneklerin çoğu tarafından bir kuş olarak algılansa da, Paskalya'da çoğunlukla tavşan olarak tanımlandı. Beklentinin algı üzerindeki bu önyargı etkisi, küçük çocuklar (2 ila 10 yaş) ve daha büyük denekler (11 ila 93 yaş) için gözlendi.