Projeksiyon cihazlarına genel bakış

Bilgisayar veya televizyon ekranındaki görüntüyü daha da büyüterek perdeye ya da duvara yansıtan görüntü cihazlarıdır. Genelde sunum ve ev sinema sistemlerinde kullanılır. Film keyfi ve daha çok kişi ile iletişim kurmak için bulunmaz bir imkandır. Yaygın üreticilerden Benq, Hitachi, Philips, Epson, Toshiba, Panasonic, Sony sayılabilir.

Projeksiyon cihazları CRT, LCD, LED ve DLP diye dört farklı yapıya sahiptirler. CRT tipler artık üretilmiyor. Yaygın olarak üretilen ve kullanılan tipler LCD ve DLP çeşitleridir. Projeksiyon cihazlarında duvardaki görüntüyü oluşturmak için kullanılan ışık kaynağı yüksek güçlü lambadan oluşur. Kullanılan lambanın ömrü ve gücü, projeksiyon seçimi açısından önemlidir.

Projeksiyon Çeşitleri (LCD)

LCD projeksiyon cihazlarının yapısında, RGB için 3 adet cam LCD panel vardır. Üç adet(RGB) LCD panellerden geçen ışık, dikroik prizma ile tekrar görüntü, lens üzerinden duvara yansıtılır. Yapıda kullanılan dikroik(iki renkli) ayna lambanın ışığını kırmızı, yeşil ve mavi bileşenlere ayırmak için kullanılır. Renk ve görüntü, kırmızı ve mavi ışığın yansıması ve yeşil ışığın aynen geçirilmesi ile oluşturulur.

Bu üç aynanın taban camı, sadece çok özel bir dalga uzunluğunun ışığını yansıtan ince bir film ile kaplanmıştır. Dikroik prizma ise ışığı kırmızı, yeşil ve mavi bileşenlere ayıran bir prizmadır. Bu prizma, dikdörtgen bir cisim oluşturmak için dört üçgen çokgenin bir araya getirilmesinden oluşturulur.

Projeksiyon Çeşitleri (DLP)

DLP(Digital Light Processing) cihazları ise optik yarıiletken diye bilinen DMD(Digital Micromirror Device) teknolojiyi kullanır. DMD chipleri resimdeki her bir piksele karşılık resim oluşturmak için ışığı yansıtabilen binlerce küçük alüminyum ayna parçacıklarından oluşur. Aynalar ±10-12o kendi başlarına hareket edebilmektedir. Burada amaç gelen ışığı lense veya lens dışına göndermektir.

Resim sanki küçük karelerden oluşmuş bir yapıya bürünür. Her bir resim parçası(piksel), ayrı bir ayna parçasının üzerindedir. Bu yapı Şekil 54 solda temsili olarak gösterilmiştir. Ayna parçalarının sayısı çözünürlüğü belirler. Siyah beyaz bir resim oluşturulurken, ışık kaynağından gelen ışığı, birim zamanda daha çok yansıtan ayna beyaz bir noktanın, daha az yansıtan ayna ise koyu bir noktanın oluşumuna sebebiyet vermektedir. Renkli bir resim oluşturulurken hızla dönen renk filtresinden geçen ışık renklere(RGB) ayrılarak DMD yardımıyla lens üzerine yansıtılır.

Projeksiyon Parametreleri

Çözünürlük: Ekranda gösterilecek grafik ya da filmlerin gösterim kalitesini doğrudan etkileyen bir özelliktir. Görüntünün kaç noktadan oluşacağını belirler. Görüntüyü oluşturan nokta miktarı arttıkça daha çok ayrıntı gösterilebilir. Böylece çözünürlük arttıkça görüntü kalitesi artar. Günümüzde 1920x1080, 1280x1024, 1024x768, 800x600 gibi çözünürlük değerlerine sahip projeksiyon cihazları bulunmaktadır.

Lamba(Ampul) Ömrü: Gerekli aydınlatmayı sağlayan ampulün belirli bir ömrü vardır. Ampul işlevini yitirirse yenisi ile değiştirilmek zorundadır. Ampul, toplam projeksiyon maliyetinin yaklaşık yarısı olduğu için önemlidir. Uzun ömürlü olması her zaman iyidir. Günümüzde 1000- 10000 saat arası ampul ömrüne sahip projeksiyon cihazları vardır.

Parlaklık(Işık Şiddeti): Projeksiyon cihazının yaydığı görülebilir ışık miktarı ile ölçülür. Birimi ANSI Lumendir. Gerekli ışık miktarını belirlemek için, salon büyüklüğü, izleyici sayısı, ortamdaki ışık gibi durumlar parlaklık seçimi açısından önemlidir. Günümüzde 700- 5000 ANSI Lumen ışık şiddetine sahip projeksiyon cihazları bulunmaktadır.

Mimari: Yukarıda da bahsedildiği üzere DLP ve LCD mimariye sahip projeksiyon cihazları vardır. DLP projeksiyon cihazları pikseller arası yakın olduğu için pikseller arası koyu noktaların olmadığı daha iyi bir görüntüye sahip, daha iyi kontrast, daha az bakım(tozlanmaya karşı) ve daha portatif yapıya sahiptirler. Bunun yanında renk doygunluğu düşüktür. LCD projeksiyonlar ise renk doygunluğu daha iyi, renk geçişleri keskindir. Fakat ölü pikseller, biraz daha kaba olmaları ve görüntüde meydana gelen, pikseller arası boşluklar dezavantajlarıdır(LCD ekran konusuna bakabilirsiniz).

Boyutlar ve Ağırlık: Taşınabilen özellikte olduğu için hafif ve küçük boyutlarda olması beklenir. DLP mimariye sahip projeksiyon cihazları genelde daha hafif ve küçük boyutlara sahiptir.