Project Ara: Kendi cebini kendin yap!

Ekim 2013'te YouTube'da yayınlanan Phonebloks adlı bir video, internette dolaşan teknoloji tutkunların büyük ilgisini çekmişti. Videoda parçaları sökülüp takılabilen, eskidikçe daha yeni parçalarla güncellenebilen bir telefon konsepti tanıtılıyordu.

Kapalı kutu gibi çalışan US DARPA araştırma takımının eski bir yöneticisi tarafından yönetilen Google'dan bir ArGe takımı, Phonebloks'u gerçek olmaya çok ama çok yaklaştırdı (Bu takım, Motorola'dan Google'a geçmiş bulunuyor). Şu an Project Ara kod adıyla anılan proje, modüler telefonun nasıl olabileceğini derinlemesine tasarlamış durumda.

Google'ın çalışmaları sonucunda ortaya çıkan 80 sayfalık belgenin, Project Ara için modül geliştirmek isteyen firmalar tarafından iyice incelenmesi gerekiyor. İyi haber ise Motorola'nın Lenovo'ya satılmasına rağmen modüler telefon projesi üzerindeki çalışmaların, Google'ın çatısı altında kararlı bir biçimde sürdürülüyor olması.

Donanım

Donanım

Bir Ara telefonu, hayata "iç iskelet" ile başlıyor. Bu iç iskelet, herhangi bir ekrana, işlemciye, pile veya normal bir akıllı telefonda bulunan herhangi bir bileşene sahip değil. Ayrı olarak veya kit ile beraber satın alınabilen modüller ise iskelete takılarak bir telefon oluşturulabiliyor. Telefon, ihtiyaçlarınıza göre kolayca, sadece bir düğmeye basarak modülleri değiştirmenize ve onu kişiselleştirmenize izin veriyor.

Google'ın ilk planlarında iki iskelet üretmek var: İnce yapıdaki "Mini" iskelet ve Samsung Galaxy S5'e yakın boyuttaki "Medium" iskelet. Phablet boyutlarında "Large" adlı bir iskelet modelinin de ortaya çıkma ihtimali var.

İskeletin üzerindeki ızgara, yaklaşık 22x22mm'lik karelerden oluşuyor. Her iskeletin ön ve arka yüzü bulunuyor: ön tarafta temel olarak ekran için tek, büyük bir slot bulunuyor. Üst tarafta ise ön kamera ve hoparlör modülleri için bir çubuk bulunuyor.

Modüller nasıl sabitleniyor?

Modüllerin çoğu, arka tarafta hayatını sürdürüyor. Arka yüz, tam ortadan geçen bir omurgayla ikiye ayrılıyor. Bu omurganın üzerinde 1x1, 1x2 veya 2x2'lik slotlar oluşturacak kaburgalar bulunuyor.

Modüller, slotlara elektro-kalıcı mıknatıslar (EPM) ile sabitleniyor. Bu elektro mıknatıs ve normal kalıcı mıknatıs karışımı mıknatıslar, üzerinden iletilen elektrik akımıyla devre dışı bırakılıp etkinleştirilebiliyorlar.

Normal elektro mıknatısların aksine, mıknatıs etkin olduğunda üzerinden devamlı olarak elektrik akımı geçmesine gerek duyulmuyor. Modüllerin bağlantısı ise oldukça sağlam: Google, Ara telefonlarının 1.2 metreden (4 foot) düşmelere ve yoğun titreşim testlerine dayanabildiğini söylüyor.

Electro-kalıcı mıknatıslar, bir EPM uygulamasıyla kontrol ediliyor. Bu sayede kullanıcı, hangi modüllerin bağlandığını, modüllerin kilitli olup olmadıklarını kontrol edebiliyor. Dokunmatik ekranı kullanarak modüllerin mıknatıslarını tek tek açıp kapatmanız da mümkün oluyor.

Modül boyutları, arayüz bloğu, dışa taşan modüller

Modüller 1x1, 1x2 veya 2x2 boyutlarında olabiliyorlar; ancak şu anki prototipte 1x1 boyutlu modüller çalışmıyor gibi görünüyor. Her modül, iskelet ile iletişimini bir "arayüz bloğu" üzerinden sağlıyor. Bu blok, modül ile iskelet arasında güç ve veri akımını sağlıyor. Pil modülü, arayüz bloğu üzerinden güç sağlayabiliyor ve işlemci modülü, iskelet üzerinden güç çekebiliyor...

Bu arayüz, Project Ara'yı kısıtlayacak faktörlerden olacak gibi görünüyor. Zira Ara'nın amacı, işlemci ve RAM'ler hızlandıkça ve geliştikçe, kullanıcıya onları değiştirme ve güncelleme imkânı sunmak. Ancak bunun olması için tüm modüllerin birbiriyle konuşmasını sağlayan arayüzün güncel donanımlarla da başa çıkabilmesi gerekiyor.

Dolayısıyla Ara tasarımcılarının sunacağı yazılım platformunun sadece bileşenlerin güç ve veri ihtiyaçlarını karşılamakla kalmaması, (teknolojinin şu anki hızıyla ilerlemeyi sürdürdüğünü düşünürsek) gelecekte çıkacak çok daha hızlı bileşenleri yönetebilecek olması gerekiyor.

Google'ın Ara için planladığı ilginç şeylerden bir tanesi, kasanın dışına taşan büyük boyutlu modüller. Peki bu büyük boyutlu modüller, ne işe yarayabilir? Üzerinde düşünülen fikirler arasında normal kamera yerine takılabilen termal kameralar, telefonun altından sarkan parmak izi tarayıcıları var. Hayal gücümüzü kullanarak büyük modüllerin ne işe yarayabileceğini kestirmek zor değil. Örneğin zoom lensli bir kamera veya bir kredi kartı okuyucusu, telefonun gövdesinin dışına çıkan modüller olabilirler.

Google, Ara modüllerinin tasarımına da önem veriyor. Firmanın gösterdiği modüller, çeşitli renk temalarına ve hatta desenlere sahipler. Yani Ara hazır olduğunda büyük ihtimalle önümüze sadece siyah, renksiz kutucuklar konulmayacak.

Tasarım, yeni, daha güçlü bileşenler çıktıkça onları değiştirmenize izin vereceğinden, Phonebloks'un e-atıkları azaltma amacına yardımcı olacak.

Yazılım, Ara'nın çıkış tarihi

Yazılım

Google'ın Ara telefonu, tahmin edebileceğiniz gibi Android ile çalışıyor. Modüller için bazı özel protokoller eklense de (örneğin termal kamera için), yazılımın genelinin Android'e çok benzemesi bekleniyor.

Şu anki plan, tüm Ara modüllerinin Google'a gönderilerek onaylanmasını, ardından Module Market üzerinden (Google Play'in modüllere özel sürümü gibi) satışa sunulmasına ön görüyor.

Ara ne zaman gelecek?

Google, Ara'yı çok da uzak olmayan bir zamanda, 2015'in ilk çeyreğinde piyasaya sürmeyi planlıyor. Yani bekleyeceğimiz süre, 1 seneden daha az. Firmanın çözmesi gereken birçok konu var, ancak geliştirici kitinin yayınlanmış olması, üçüncü parti üreticilerin kendi modüllerini geliştirmelerine izin verecek.

Gerekli tüm tasarım geliştirmeleri, prototipler ve hata testleri kalan aylarda başarıyla gerçekleştirilirse, Ara uzak bir rüya olmaktan çıkabilir.