PC'nizi adım adım izleyin

Bilgisayarınız siz farkında olmadan aslında onlarca uygulamalayı eş zamanlı olarak çalıştırmaktadır. Genellikle kullanıcılar, bilgileri dahilinde uygulamaların sistemin arkaplanında çalıştığını düşünürler. Ancak bilgisayarlara yüklenen ve kullanıcıların farkında olmadığı bir uygulama, sistemi kullanıcıları rahatsız edecek derecede meşgul edebilir ve sistem performansını fazlasıyla düşürebilir.

Bunun dışında bazı uygulamaların sistem çökmelerine yol açtığı veya sistemi dondurduğu da kullanıcıların malumu... Peki ama bu gibi problemlerden kurtulmanın yolu yok mu? Elbette var... Aslında burada ihmal edilen nokta kullanıcıların hangi uygulamaların o an Windows altında çalıştığını göremiyor olmasından ileri geliyor. Diğer bir deyişle, kullanıcılar aslında sistemin arkaplanında çalışan uygulamaları yakından görebilseler ve takip edebilseler, istemedikleri uygulamaları anında sonlandırma yetkisinin de ellerinde bulunduğunu görmüş olurlar.

Özellikle Windows Görev Yöneticisi'yle çalışan uygulamalara hemen her kullanıcı kolayca ulaşabiliyor ve gerektiğinde bu uygulamalardan dilediğini sonlandırabiliyor. Ancak bu iş için geliştirilen daha donanımlı araçlar da yok değil elbette.

Process Hacker'la tanışma zamanı

Process Hacker ismini taşıyan ve bu amaç doğrultusunda geliştirilen uygulama, açık kaynak kodlu ve ücretsiz olan, kullanıcıların kolayca faydalanabileceği bir sistem aracıdır. Bu araç ile kullanıcılar bilgisayarlarını daha kolay bir şekilde takip edebileceği gibi, karşılaştıkları problemleri de kolayca çözebilecek ve bilgisayarlarına bulaşan malware veya benzeri zararlıları daha çabuk bir şekilde tespit edebilecekler.

Download: Process Hacker

Process Hacker'ı bilgisayarınıza kurduktan sonra (yükleme dosyasının boyutu 1,5 MB'ı geçmiyor) karşınıza çıkan pencerede uzun bir liste göreceksiniz. Bu listede o an çalışmakta olan uygulamaları görmektesiniz. Uygulama, 40'a kadar uygulamaları detaylı bir şekilde ekrana yansıtabiliyor. Ancak bu kadar uygulamayla boğuşmak yerine daha az sayıda uygulama arasında kalmak her zaman için daha doğru bir seçim olacaktır.

Öncelikle listenin yer aldığı bölüme gelin ve sütun çubuğunun olduğu bölüme fare imlecini getirerek sağ tıklayın ve "Choose Columns"u seçin. Ardından ekrana gelen yeni pencerede ise Name, PID (Process ID / İşlem kimliği), Pvt Memory, Working Set, CPU, I/O Total, Username, Description, Handles ve CPU History gibi seçenekleri göreceksiniz. Bu saydığımız seçeneklerin kutucuklarını işaretleyin ve ardından Tamam butonuna tıklayıp pencereyi kapatın. Sadece sütunların açık olması bile bilgisayarınızda meydana gelebilecek olası problemlerin neden kaynaklandığını öğrenmeniz için yeterli olacaktır.

Process Hacker ile işlem kontrolü

Örneğin I/O History, kullanıcılara ufak bir grafik arayüzü sunar ve bu grafik üzerinden her bir işlemin sistem tarafından nasıl okunduğuna veya bu işlemlerin sisteme nasıl yazıldığına tanık olabilirsiniz.

CPU History kısmını takip etmek de son derece önemli. Bu sekme altında da sadece birkaç dakikalık geçmişi baz alarak işlemcinize hangi uygulamaların yüklendiğini görebiliyorsunuz. Pvt Memory yani Private Memory ise genel olarak bir programın o an belleğin ne kadarını kullandığını kullanıcılara gösterir. Listeyi "çoktan aza" doğru sıraladığınız taktirde de hangi uygulamaların en çok belleğinizi kullandığını da görme şansına sahipsiniz.

Handles sekmesi ise bir diğer önemli bileşen olarak öne çıkıyor. Bu özelliği aktive ederek bir işlemin kaç adet Windows işlemini açtığı görülebiliyor (pencereler, dosyalar veya kayıt defteri anahtarları gibi). Örneğin buradaki değer sürekli yükselme eğiliminde ise, sistem kaynaklarında bir problem olduğu akla gelir. Eğer bu durumda gereken önlem alınmazsa, sistem çökmelerine kadar ciddi problemlerle kullanıcılar karşılaşabilir.

Ancak handle'ların sayısı kurulu olan Windows'unuza ve ayarlarınıza göre de değişiklik gösterebilir. Ancak 20 bin ve üzeri handle'lar söz konusu olduğunda olası bir problemin meydana gelmesi beklenebilir. Network sekmesine girerek o anki tüm internet bağlantılarınızı (kullanımda olan) görebilirsiniz.

Anlamını bilmediğiniz işlemleri incelemek

Örneğin bir uygulamanın sisteminizi fazlasıyla sömürdüğünü fark ettiniz; ancak o da ne... Bu uygulamanın ne olduğunu ve ne için çalıştığını bilmiyorsunuz. Örneğin Firefox'u bu listede gördüğünüzde çok şaşırmayabilirsiniz; ancak çalışan onlarca uygulama arasından hepsini bilmeniz elbette söz konusu değil. Bu sorunu aşmak için ise uygulamanın ismini Google'da aratıp, ne ifade ettiğini ve bu uygulamayla ilgili daha ayrıntılı bir bilgi edinebilirsiniz.

Eğer Google'dan da beklediğiniz sonucu alamadıysanız, bilgi almak istediğiniz işlemin üzerine gelip farenizin sağ butonuna tıklayın ve Properties yani Özellikler'i seçin. Ardından General (Genel) sekmesine girerek Image File Name kutucuğuna bakın; bu kutucukta gördüğünüz adres, uygulamanın merkez noktasını öğrenebilirsiniz.

Handles sekmesine girerek de (hala Properties penceresinde olduğunuzu varsayıyoruz) işlemin o an açık tuttuğu tüm dosyaları, kayıt defteri anahtarlarını ve diğer Windows objelerini görebilirsiniz.

Her işlemi dikkatsizce kapatmayın

Bu aşamaya kadar Process Hacker ile uygulamaların nasıl takip edildiğini sizlere aktardık. Ancak bu uygulamayla bu işlemlere bağlanarak bilgisayarınızı daha kapsamlı bir şekilde yönetebilme imkanına da sahipsiniz. Örneğin olağan bir işlem, olağandışı bir şekilde fazla RAM tüketiyorsa, bu tip bir durumda önce farenizin sağ tuşuna tıklayın ve "Reduce Working Set"i seçin. Ardından Process Hacker, sizden bu işlemi yapmak istediğinizden emin olmak için sizden izin isteyecek.

Ancak işlemler sadece RAM'i fazla tüketmezler. Bazı zamanlarda CPU Time'ınız da (işlemci zamanı) bu durumdan etkilenebilir. Bu tip bir durumda da önce söz konusu işleme sağ tıklamak ve ardından Affinity'i seçerek sadece bir kutucuğun işaretli olup olmadığına dikkat etmek gerekiyor. Bu sayede işlemlerin birden fazla CPU çekirdeğini kullanmasının önüne geçilebilir.

İşlemlere sağ tıklayarak onların "önceliğini" de değiştirebilirsiniz. Priority seçeneğine tıkladıktan sonra önceliğini düşürmek istediğiniz işlemi buna göre sıralayabilirsiniz. Normal'in altı ise bir işlem için yeterlidir. Eğer bir uygulama size yanıt vermiyorsa, yani o an çalışmıyor ve uygulamayı kapatamıyorsanız Terminate Process'i seçerek Terminate Process Tree'yi seçmeniz gerekiyor.

Ancak bir uygulamayı bu araç altında kapatırken iki kez düşünmeniz yerinde olur; zira kapatılan bir uygulama bilgisayarınızın kilitlenmesine sebep olabilir. Eğer böylesi bir problemle karşılaşmak istemiyorsanız, Windows Görev Yöneticisi'ne girerek ilgili uygulamanın "görevini" sonlandırabilirsiniz.