PC'niz sessiz çalışsın!

Bilgisayarınızın çıkarttığı seslerden rahatsız oluyorsanız, durum bu işe bir el atmanızın zamanı gelmiş demektir.

Günlük kullanımda sesin yükselmesine sebep olan temel etken tozdur. Fanları ve kasanın içini dolduran toz, bilgisayarınızın soğumasına engel olur ve fanlar daha yüksek hızda çalışır. Ayrıca tozla dolmuş fanların sesi de daha yüksektir.

Yapılacak ilk iş elinize elektrik süpürgesini almak ve bu tozlardan kurtularak kasanın içini ve fanları temizlemek olacaktır.

Bilgisayarınızı güç kaynağından kapatın ve elektrik süpürgesi uzakta olsun. Elektrik süpürgesinin manyetik hasar vermesini istemeyiz. Tozları çekerken fiziksel hasar vermemek için dikkatli olmalısınız. Ayrıca işiniz bitince parçaların ve kabloların sağlam oturduğuna emin olun.

Bu temizliğin rutin olarak yapılması gereklidir. Ancak temizlik de sesi yeterince düşürmüyorsa, o zaman farklı çözümlere bakmak gerekiyor.

Öten fanların çaresi

En rahatsız edici seslerden bir tanesi fan ötme sesidir. Özellikle küçük ve hızlı dönen fanların çıkarttığı sesler huzur bozucudur.

Bilgisayar kasasında 12 santimetrelik fan takabileceğiniz yuvalar varsa, küçük fanlar yerine bu tür büyük fanları yeğleyin. Büyük fanlar yavaş döner ve çok daha az ses çıkartır, ama iri palleriyle kasanın içerisine bol hava çeker ve tahliye eder.

Çoğu kasada hava ön taraftan içeri çekilir, parçaların üzerinden geçerken ısınır ve kasanın arkasından tahliye edilir. Kasanın önünde hava almasını engelleyen bir şey olmamalıdır. Kasanın arkasında ise tahliye edilen havanın dağılması için açık bir alan olmalıdır.

Bilgisayarınızın ısınmasını önlemek için kalorifer peteklerinden uzakta konumlandırmalısınız, serinlik, fanların hızlanmaması yani sessizlik için de gereklidir.

Basit önlemler ile daha iyi soğutma, daha az ses

Büyük fanlar ile kasa içerisine bol hava çekmenin ötesinde, kasa içerisinde iyi bir hava akışı olması önemlidir.

Bunun için kasa içerisinde dağınık duran kabloları demetler halinde bir araya getirmelisiniz. Kabloları birleştirmek için ambalajları kapatmakta kullanılan küçük plastik kaplı telleri kullanabilirsiniz. Kabloları kasa içerisinde kenarlara sabitleyerek yer açmak oldukça önemlidir.

Güç kaynağının kabloları çıkartılabiliyorsa bunlardan kullanmadıklarınızı sökerek kasada hava akışı için yer açmalısınız.

Bu sayede sadece daha iyi soğutma sağlamakla kalmaz, pasif soğutma sistemlerini de kullanabilirsiniz. Pasif soğutma, üzerinde fan olmayan ama ısıyı iyi ileten metal, tercihen bakır petekler olan bir soğutma türüdür.

Pasif soğutma ve fan değişiklikleri

Elbette pasif soğutmanın çalışması iyi hava akımına bağlıdır. Bu tür soğutmalar üst düzey performans beklenen oyun bilgisayarlarında tercih edilmez.

Bunun yerine standart işlemci ve ekran kartı fanlarını, piyasada satılan özel fanlar ile değiştirmeniz daha iyi bir çözüm olacaktır. Standart Intel ve AMD işlemci fanları oldukça gürültülüdür. Sessiz ve güçlü fanlar, yaptığınız yatırıma sessiz ve huzurlu bir bilgisayar ortamı olarak geri ödeme yapar.

Kaliteli bir kasa ve güç kaynağı da akıllıca bir yatırımdır. Güç kaynağının fanı sonradan değiştirilemeyeceği için en başından sessiz bir PSU almak en iyisidir. İyi bir kasada hava akımı düşünülmüştür ve sadece sessiz olmakla kalmaz, parçaları rahat takmanıza da imkan tanır.

Aslında bu makalede sessizlik ile ilgili verdiğimiz tavsiyelerin çoğu aynı zamanda iyi soğutma için de faydalıdır.

Bir şeyler titriyor mu?

Olan kasanızı kullanmaya devam edecekseniz daha sessiz hale getirmek için kasayı basitçe modifiye edebilirsiniz.

Bilgisayar kasasından gelen seslerin çoğu, kasadaki hareketli parçalar olan fanlar, sabit diskler ve CD-DVD, Blu-Ray sürücülerdir. Optik sürücü satın alırken sessiz çalışan modeller tercih edebilirsiniz ama bu alanda üreticiler her zaman detaylı bilgi sunmamaktadır.

Sabit diskler söz konusu olduğunda diskleri yalıtarak sesini kesen kutular satılmaktadır. Ancak bunların bazıları soğutma açısında iyi değildir. İyi ürünler hem ısı ileterek sabit diskleri soğutur ve ömrünü uzatır, hem sesi yalıtır ve titreşimlerin iletilmesini önler. Pahalı ama tamamen sessiz seçenek ise SSD'lerdir.

Titreşimleri önlemek fanlarda çok önemlidir. Fanların direk kasaya monte edilmesi kendisini dızıltı olarak gösterir. Fanları vidalamadan önce araya plastik-kauçuk türevi pullar (Conta da denebilir) yerleştirin.

Kasa içi yalıtım yapmak

Kasadan gelen sesleri engellemek için daha önce vurguladığımız gibi kasanın yerleşimine ve içindeki parçaların iyi sabitlenmesine dikkat etmek gerekir.

Bunlar yetmezse kasanın içerisindeki yüzeyleri ses yalıtım materyali ile kaplayabilirsiniz. Bu yalıtım malzemeleri mucizevi bir çözüm sunmazlar. Çünkü kasaya hava giriş ve çıkışı olmak zorundadır. Bu da sesin dışarıya çıkması demektir.

Bu tür yalıtım malzemeleri dikkatle kullanılır, kasa içerisinde fanları engellemeyecek şekilde tamamen kaplanırsa, sesi emerek azaltır.

Sessizlik sizin için önemliyse uğraştığınıza değer, yine de vurgulamak gerekiyor: Sesi azaltır, tamamen kesemez. Bazı kullanıcılar beklentileri çok yüksek olduğu için yalıtım denemeleri sonucu hayal kırıklığına uğrar; gerçekçi olmakta fayda vardır.

İşlemci ve ekran kartı gürültüsünü kesmek

Bilgisayarda en çok ses çıkartan parçalardan birisi ekran kartıdır; çünkü fanı genellikle küçüktür: Sadece 4 ve 6 santimetrelik fanlar, hava çekebilmek için hızlı döner, sonuçta gürültü kaçınılmazdır.

Bu ses, pek çok sesten daha dikkat çekici, daha rahatsız edicidir. İşlemci fanını standart yerine kaliteli bir fanla değiştirmek sesi yarı yarıya keser; ekran kartı fanını değiştirmek ise sesi standart fanın 9'da birine düşürür.

Yani ekran kartı fanına yatırım yapmak, işlemci fanına yatırım yapmaktan çok daha karlıdır. Özellikle oyuncular için, oyun oynarken yükselen o sinir bozucu fan sesini ortan kaldırmakta başarılıdır.

Bu tür ekran kartı soğutucularını takmak zahmetlidir, ekran kartı eskisine göre çok daha fazla yer kaplar. 2 ya da 3 slot kaplayabilir, işte bu da en büyük eksisidir. Geniş bir alan yoksa yapamazsınız, hatta önceden ince ölçüp biçmeden işe kalkışırsanız aldığınız fanı kullanamayabilirsiniz.

Hiç masraf yapmadan ses nasıl azaltılır?

Kasanızdaki fanların dönüş hızlarının minimum değerlerini BIOS üzerinden ayarlamanız da çoğu zaman mümkündür.

Çoğu zaman diyoruz; çünkü bu imkan belirli anakartlarda vardır ve kontrol belirli parametreler dahilinde otomatiktir. İşte bu yüzden kontrolü tamamen ele almak isteyebilirsiniz.

3.5 inçlik yuvalara takılan fan kontrol ünitelerinden satın alarak bilgisayarınıza takabilirsiniz. Ancak dikkat edin, fanları kısar, bilgisayarınızı yoğun yük altında çalıştırırsanız bozabilirsiniz. Fan ayarlarıyla oynamak dikkat gerektirir.

Bu işi yazılımsal olarak yapmanızı sağlayan kullanışlı bir araç var: SpeedFan. Bu uygulama sisteminizdeki farklı parçaların sıcaklığını gösterir ve fanların hızını kontrol imkanı sunar, çok kullanışlıdır.

Bütün bu adımları uygulayarak bilgisayarınızı daha sessiz ve dikkatli olursanız serin tutabilirsiniz. Su soğutma gibi işlemediğimiz seçenekler ise daha tecrübeli kullanıcılar için, bir başka makalenin konusu olacaktır. Sonuçta işin derecesi ise kişisel bütçe ve ihtiyaçlarınıza kalıyor.

İşte faydalı yazılımlar

Bilgisayarınızı daha sessiz hale getirirken işlemci çekirdek sıcaklığının 70 dereceyi geçmemesine özen gösterin.

Ekran kartınızın fanını kontrol etmek için kartın kendi yazılımından yararlanabilirsiniz. AMD'nin Catalyst sürücülerinde fan kontrolü yer almaktadır. Hem sıcaklığı görürsünüz, hem de sesi azaltabilirsiniz.

RivaTuner da yararlı bir ekran kartı ısısı takip aracıdır. Hem Nvidia, hem ATI kartlarla çalışır. Bu uygulamada kayıt başlatıp ekran kartını zorlayan bir oyun açıp oynayın, sonra çıkıp sıcaklığı kontrol edin ve fan ayarlarını uygun şekilde yapın.

Bütün bu adımları uygulayarak bilgisayarınızı daha sessiz ve dikkatli olursanız serin tutabilirsiniz. Su soğutma gibi işlemediğimiz seçenekler ise daha tecrübeli kullanıcılar için, bir başka makalenin konusu olacaktır. Sonuçta işin derecesi ise kişisel bütçe ve ihtiyaçlarınıza kalıyor.