NASA, uzay tarihinde olmasa da kendi tarihinde bir ilki gerçekleştirmeye çok yaklaştı

NASA astronotu Scott Kelly yaklaşık 7 yıl önce uzaydan dönmüş ve küçük bir Soyuz uzay aracının içinde Kazakistan'ın çorak, donmuş bir bozkırına iniş yapmıştı. NASA bu uçuşu, ajansın ilk 1 yıl süren uzay görevi olarak nitelendirerek çok övmüştü. PBS, Kelly'nin göreviyle ilgili uzun metrajlı yayın yapan televizyon kanalları arasındaydı ve çok bölümlü dizisi "Uzayda 1 yıl" başlığını taşıyordu. Ancak küçük kirli sır şu ki, uzay uçuşlarında programların kaçınılmaz olarak değişmesi nedeniyle Kelly ve Rus meslektaşı Mikhail Kornienko uzayda 365.25 günlük tam bir yıl yerine 340 gün geçirdiler.

Kelly'nin görevinden sonra NASA sağlık yetkilileri, uzun süreli uzay uçuşlarının insanlar üzerindeki biyolojik etkilerini ve ajansın kemik kaybını ve diğer zararlı etkileri nasıl azaltabileceğini daha iyi anlamaya çalıştıklarını ve daha fazla 1 yıllık görevleri gündeme almayı umduklarını söylediler. Bu görevler, şimdiye dek gerçekleşmedi. Ancak, Kelly'nin öncü uçuşundan bu yana NASA astronotları bu süreye oldukça yakın bir süreyi Uluslararası Uzay İstasyonu'nda geçirdiler.

Peggy Whitson, 2016'nın sonlarından 2017'ye kadar uzayda 289 gün geçirdikten sonra, planlanan 6 aylık görevi Rusya'nın fırlatma programlarının yeniden düzenlenmesi nedeniyle uzatıldı. Ardından, 2019'dan 2020'ye kadar Christina Koch uzayda yaklaşık 329 gün geçirdi ve Whitson'ın bir kadın tarafından gerçekleştirilen en uzun tek uzay uçuşu rekorunu kırarak 4 uzay yürüyüşü gerçekleştirdi. Koch, 2019'da bir Soyuz aracıyla fırlatılmadan önce uzun bir görevin mümkün olduğunu biliyordu, ancak Birleşik Arap Emirlikleri'nin ilk astronotu Hazza al-Mansoori'ye bir Soyuz koltuğu ayırmak için zamanlama kararı, uzay istasyonunda yaşayana kadar verilmedi.

Mark Vande Hei, Nisan 2021'de uzay istasyonuna fırlatıldığında 6 aylık bir görev planlıyordu. Ancak yine Ruslar, istasyonda bir film çekmek için bir Soyuz uzay aracı kullanmak amacıyla programı değiştirdi. Böylece Soyuz MS-19 ile yedek mürettebat fırlatmak yerine, film yönetmeni Klim Shipenko ve aktris Yulia Peresild, kozmonot Anton Shkaplerov ile birlikte bu uzay aracıyla istasyona uçtu. Bu uzatılmış görevle Vande Hei uzayda 355 gün geçirdi ve şu anda bir Amerikalı astronot tarafından gerçekleştirilen en uzun süreli uzay uçuşu rekorunu elinde tutuyor. Ancak yine de uzayda tam 1 yıl geçirmiş değil.

Görünüşe göre NASA bunu nihayet gerçekleştirecek. Salı günü NASA'nın Uluslararası Uzay İstasyonu Programından üst düzey bir yetkili olan Dina Contella, bir basın brifingi sırasında hasarlı Soyuz uzay aracının mürettebatının artık muhtemelen Eylül ayı sonlarında Dünya'ya geri döneceğini söyledi.

Kozmonotlar Sergey Prokopyev ve Dmitri Petelin ile NASA'dan Frank Rubio 21 Eylül 2022'de Soyuz MS-22 aracıyla fırlatılmıştı. Görevin bu ilkbaharda tamamlanması gerekiyordu, ancak Aralık ayında bir mikrometeorit çarpmasının ardından aracın dış soğutma döngüsü hasar gördü.

Sonuç olarak, bu 3 kişilik mürettebat, önümüzdeki ay fırlatılacak ve otonom olarak istasyona uçacak olan yeni bir Soyuz aracı MS-23 ile Dünya'ya dönecek. Bir sonraki Soyuz mürettebat uzay aracı sonbahara kadar uçuşa hazır olmayacağından, bu durum yedek mürettebatın fırlatılmasını geciktirecek. Bir kaynak, şu anda NASA'nın iç programının bu Soyuz MS-23 aracının 21 Eylül 2023'ten sonra Dünya'ya dönmesini beklediğini söylüyor.

Tüm bunlar, Rubio'nun uzayda bir yıldan fazla zaman geçireceğini ve bunu yapan ilk NASA astronotu olacağını gösteriyor. NASA'ya 2017 yılında katılan ve uzay ajansının Salvador kökenli ilk astronotu olan Rubio için bu güzel ve beklenmedik bir başarı.

Ancak bu bile bir insanın en uzun süreli uzay uçuşu rekoruna erişemeyecek. Valery Polyakov 1990'larda Mir uzay istasyonunda 438 gün geçirmişti. Bu rekorun uzun bir süre kırılması mümkün görünmüyor. Ancak Soyuz MS-23'ün dönüşü biraz gecikirse, Rubio ve 2 mürettebat arkadaşı için bu listede ikincilik söz konusu olabilir. İkinci sıra, 1990'ların sonunda Mir'de 379 gün geçiren kozmonot Sergey Avdeev'e ait.