Lityum-iyon Pillerde "Bomba Tehlikesi"
Artık işinize yaramayan lityum-iyon bataryaları çöpe atmanızın, onları küçük birer bombaya dönüştürdüğünün farkında mısınız?
Eski elektronik cihazlarınızı yeniledikten sonra, eskileri ne yapacağınıza karar vermek zor olabilir. Ancak kesinlikle yapmamanız gereken bir şey var: Bu eski cihazları normal şekilde çöpe atmak. Bu durum sadece çevreye zarar vermekle kalmıyor, vazgeçtiğimiz cihazlardaki lityum-iyon bataryalar temizlik görevlileri için tam bir alev bombası olabiliyor.
USA Today tarafından yayımlanan habere göre çöpe atılan lityum-iyon bataryalar, Kaliforniya'daki atık tesislerinde yaşanan yangınların %65'inden sorumlu. Ayrıca bu alevleri söndürmek de çok kolay olmayabiliyor. Bir batarya alev aldığında diğer bataryaların da patlamalarına ve alev almalarına sebep olabiliyor.
Geçtiğimiz yıllar içerisinde lityum-iyon bataryaların fiyatlarının ciddi oranda düşmesi, tüketici cihazlarının da fiyatlarının düşmesine sebep oldu. Bu bataryalar cep telefonlarında, dizüstü bilgisayarlarda, motorlu cihazlarda ve hatta arabalarda kullanılıyor. Lityum-iyon bataryalar, şu anda ABD şarj edilebilir batarya piyasasının %70'ini oluşturuyor.
Bu durum, bu cihazları kullanan kişiler için oldukça iyi olsa da, atıklarla uğraşan temizlik görevlileri için giderek büyüyen bir endişe haline dönüşüyor. Bataryalar, düşünülmeden çöpe atıldıklarında oldukça tehlikeli sonuçlar doğurabiliyor. USA Today'in belirttiği üzere, bu yılın başlarında Queens, New York'taki bir geri dönüşüm tesisinde çıkan beşinci alarm seviyesinde bir yangının sebebi bir lityum-iyon bataryaydı. Yangın iki gün boyunca devam etti ve yangının sebep olduğu dumanlar Long Island Demir Yolu'nun dört kolunun birkaç saat boyunca kapanmasına sebep oldu. Geçtiğimiz yıl da New York City'deki temizlik görevlileri, çöp aracının içindeki çöplerde yer alan bir bataryanın sıkıştırma sonucunda patladığı bir olaya şahit olmuşlardı.
Bu olaylar o kadar büyük bir sorun haline dönüşmüş durumda ki, Kaliforniya eyaleti, insanların çöplerini istemeden bombaya dönüştürmelerini önlemek adına bir farkındalık kampanyası başlatmaya karar verdi. Çoğu kişi bu bataryaları, özellikle artık şarj edilemez hale geldiklerinde, sorunsuz bir şekilde çöpe atabileceklerini düşünüyor. Ancak bir lityum-iyon bataryanın alev alması için çok büyük bir olay gerekmiyor. Eğer bataryanın terminali – bataryadan cihaza güç aktarımını yapan elektrik bağlantıları – metalik bir şey ile, örneğin bir çöp kamyonuyla bağlantıya geçerse, bu olay bir kısa devre oluşturuyor ve bir elektrik akımı oluşturuyor. Özellikle etrafı kağıt ve benzeri yanıcı cisimler ile çevriliyse devasa bir yangının başlaması çok zor olmuyor.
Tabii ki bataryaların atık merkezlerine taşınmaları için güvenli yollar da bulunuyor. Bazı şehirler bataryalar için özel geri dönüşüm programlarına sahipken, bazı büyük mağazalar da kendi geri dönüşüm programlarını sunabiliyor.
Eğer çevrenizde bu tür bir sistem bulunmuyorsa, bataryaların metaller ile temasa geçmelerini engellemek için plastik torbalara sarılmaları güvenilirliği büyük oranda arttırabiliyor. Yine de bataryaların normal çöplere atılması, sıkıştırılma parçalanma sürecinde patlama riskini içerdiği için tavsiye edilen bir işlem değil...