Laptop ekran kartlarının gizemli kodları

Süper hızlı ekran kartları: Teknoloji mağazaları yaptıkları reklamlarda notebook'larına hep üstünlük dereceleriyle hitap eder. Peki, bunlar boş vaatlerden öteye gidebiliyor mu? Satıcıların kullandığı grafik kodlarının arkasında saklananları açığa çıkarıyoruz ve hangi kartların notebook'lara cidden performans artışı sağladığını gösteriyoruz.

Güçlü ekran kartları oyunların iyi gözükmesini ve Vista'nın Aero masaüstünün tüm görkemiyle parlamasını sağlar. Bu sebeple mümkün mertebe yüksek ekran çözünürlüklerini desteklerler. Masaüstü bilgisayarlarında ise genellikle harici ekran kartları söz konusu olur ve bunlarda fiyat ve performans o kadar belirgin olur ki, hangi ekran kartının ne kadar performanslı olduğunu hemen anlarsınız. Daha fazla performans ihtiyaç duyduğunuzda kartı fazla uğraşa gerek kalmadan daha iyisiyle değiştirebilirsiniz.

Fakat notebook'larda durum çok farklıdır. Bu cihazlarda ekran kartını yenisiyle değiştirmeniz çoğu zaman mümkün değildir. Ayrıca grafik performansının yeterli olup olmadığı hemen anlaşılmaz. Elektronik mağazaları neredeyse her notebook ekran kartını "süper hızlı" ve "üst sınıf" ibareleriyle satarlar. Ama burada da şu geçerli: Sadece hızlı bir model ile sisteminizin potansiyelini maksimum seviye kullanabilir ve iddialı oyunları oynayabilirsiniz.

Nihayet şifre çözüldü
Geforce 8800M GTX? Mobility Radeon HD 3870? Ekran kartı isimleri çok karmaşık mı geliyor? Sizlere ekran kartı kodlarını nasıl kendi başınıza çözebileceğinizi ve hangi ekran kartının gerçekten saf performans sunduğunu göstereceğiz. Ayrıca satın aldığınızda pişman olmayacağınız notebook önerilerinde de bulunacağız.

Laptop ekran kartlarının gizemli kodları

AMD ve Nvidia'nın ekran kartı tanımlamaları çoğu durumda sabit kuralları takip ediyor. Sizlere notebook'unuzda ne kadar grafik gücünün bulunduğunu nasıl anlayabileceğinizi anlatacağız.

Geforce 8800M GTX ne demek? Yahut Mobility Radeon HD 3870 neyi temsil ediyor? Bunların arkasındaki kod kolayca çözülebilir. Geforce ve Radeon, Nvidia ve AMD firmalarının ürettiği ekran kartlarının marka ismi oluyor. Bu isimler senelerden beri kullanılıyor ve ilerde de kolayca değişmezler.

Nvidia'nın sayı oyunları
Marka isminden sonraki dört haneli sayı genellikle ekran kartının performansı hakkında birçok bilgi verir. Nvidia Geforce 8800M GTX örneği ile kodun anlamını açıklayalım. İlk rakam grafik yongası serisini belirtir. O halde örneğimizde iki nesil eski olan Geforce-8 serisi söz konusu. İkinci rakam performansı temsil eder; kural olarak bu rakam ne kadar yüksekse grafik yongası o kadar performanslıdır. Örneğimizde 8 rakamı mevcut, yani bu yonga Geforce-8 serisinin üst seviye segmentini temsil ediyor. Nvidia'da üçüncü ve dördüncü rakamın genellikle bir önemi yoktur. Bu basamaklarda zaten bir sıfır görürsünüz. Sondaki "M" harfi, grafik yongasının mobil sürümü olduğunu ifade eder. Dört rakamdan sonra gelen ek de çok önemlidir. Güncel olarak Nvidia mutlak en üst modelinde "GTX" ibaresini kullanıyor. Dolayısıyla örneğimizdeki GTX tam anlamıyla bir oyuncu ekran kartını temsil ediyor. Bir seviye altında ise "GTS" bulunuyor; rakam sırasına göre üst seviye ve orta seviye arasında bir model demek oluyor. "GT" ve "GS" ise vasat orta seviye ekran kartlarını ve giriş seviyesini temsil eder. Yine de ekler direkt kendilerinden önceki rakam sıralamasına bağlıdır. Mesela bir Geforce 9600M GS, bir Geforce 9400M GS'ten belirgin derecede daha hızlıdır; her ne kadar ikisinde de aynı ek kullanılmış olsa da.

Nvidia notebook-GPU'larını sayısı bayağı kalabalık. Alttaki tabloda yaygın olan ekran kartlarının performansı ve kullanım alanı hakkında kısa açıklamalar bulabilirsiniz:

Grafik belleğinin önemi
Birçok tanıtım broşüründe "dev grafik belleğine sahip" veya "sansasyonel 1,5 GB grafik belleği" gibi ibareler görebilirsiniz. Bu tip ifadeler gerçeği asla tam olarak yansıtmaz. Notebook ekran kartları kendilerine has video bellekleri olanlar (VRAM) ve kendi bellekleri olmayıp veri depolamak için sistem belleğini kullananlar olmak üzere ikiye ayrılır. GPU'nun kendine has video belleğinin olması notebook'un performansı üzerinde çok etkilidir. Şayet böyle olduğunda grafik yongası doğrudan belleğe erişir ve veri iletiminde en az gecikme yaşanır. Paylaşımlı bellek (Shared Memory) daha fazla kaplamanın depolanabilmesine vesile olur ama bunlar çok daha yavaş iletilir. Verilerin çok hızlı hesaplanması gerektiği oyunlar paylaşımlı bellek kullanan grafik yongalarına uygun değildir.

Sayı oyunları: AMD rakamlarını böyle çözersiniz

AMD de ekran kartlarında şifreli tanımlamalar kullanıyor. Fakat Nvidia'nın aksine genellikle rakam kombinasyonlarının sonunda bir ek bulunmaz. Buradaki dört haneli sayının üçüncü basamağı belirleyici oluyor. Sizlere bunun tam olarak ne anlama geldiğini anlatıyoruz.

AMD'nin tanımlamaları Nvidia'nın kullandıklarından biraz daha farklı. Örnek olarak Mobility Radeon HD 3870'i kullanacağız. "Mobility", ekran kartının notebook'lara has bir yonga barındırdığı anlamına geliyor. HD içerikleri oynatabilme yetisine sahip tüm modellerde "HD" takısı bulunur. Basamak sırası aynı Nvidia'ki gibi başlar: İlk rakam seriyi, ikincisi ise kartın performansını tanımlar. Üçüncü rakam performansı farklı alt kategorilere ayırır. Örneğin bir "HD 3870", "HD 3850"den daha hızlıdır. İkinci ve üçüncü basamak birbirleriyle doğrudan bağlantılıdır ama ikinci rakam daha önemli bir anlam taşır. Bu sebeple bir "HD 3850", "HD 3670"den çok daha fazlasını sunar. Bazen bu dört basamaklı sayının yanında "X2" ekini bulabilirsiniz. Bunun anlamı ise sistemde iki GPU'nın iki kat VRAM ile çalıştığıdır. Bu modeller oyuncular için ideal ama bir o kadar da pahalıdır.

İki farklı nesli karşılaştırmak
GPU'ların performansı yanında serinin nesli de çok önemli bir rol oynar. Nesil, GPU'nun hangi grafik programlama arabirimleriyle (API) baş edebildiğini, hangi üretim tekniğine göre üretildiğini ve grafik yongasının ne tip gelişmiş özellikler sunduğunu belirler. Bu yüzden farklı nesillere ait ekran kartlarını performans açısından alt alta sıralamak çok zordur. Oyuncular her halükarda en güncel nesilden bir ekran kartına yönelmelidir. Eski nesil bir ekran kartına sahip notebook'larda ise ikinci rakamın mümkün mertebe yüksek olmasına dikkat edilmelidir. Hem Nvidia hem de AMD üst seviye modellerde 8 veya 9 rakamını kullanır. Ayrıca GTX ve GT eki (Nvidia) veya üçüncü rakam 7 (AMD) belirleyicidir.

AMD'nin ekran kartları neler yapabiliyor? En yaygın modellerden bazılarını aşağıdaki tabloda sınıflandırdık.

Peki Intel'de durum nasıl?
Intel mobil ekran kartları pazarındaki en büyük paya sahip. Centrino ve Centrino 2 notebook'larda genellikle Intel grafik yongaları bulunur. Bunlar kural olarak paylaşımlı bellek kullanır ve bu sebeple oyunlara pek uygun değildirler. Notebook'unuzu sadece Office, Internet Explorer vb. için kullanacaksanız bunlara yönelebilirsiniz. Ama Google Earth ve HD içerikleri oynatmak bile eski modelleri fazlasıyla aşıyor. Bu sebeple her halükarda Centrino 2 platformunu baz alan notebook'lar almanızı tavsiye ediyoruz. Bu platform standart olarak X4500 HD bütünleşik yongasını beraberinde getirir fakat sistem belleğine başvurmasına rağmen ortalama performans değerleri sunar. HD videoları çözebildiği için CPU'nun yükünü de azaltır; ayrıca selef X3100'den daha fazla gölgeleyici birime sahiptir ve bu sebeple daha hızlıdır.

Oyuncular için: Bunlara ihtiyacınız var

Oyuncuların her şeyden önce şuna ihtiyacı var: Sınırsız güç. Bunu elde etmek için gerekli en önemli bileşen ise aynı PC'de de olduğu gibi ekran kartları oluyor. Hemen ondan sonra ise CPU ve sistem belleği geliyor. İşte bu üçünden oluşacak karışımı iyi ayarlamak lazım. Birbiri üstüne itinayla oturan, uyumlu bileşenler hem fiyat hem de performans açısından tatmin edici olur.

Hem Nvidia hem de AMD oyuncular için ideal ekran kartları sunuyor. Nvidia tarafında Geforce 9800M GTX şu sıralar en önde bulunuyor. Sadece Geforce 9800M GTX SLI gibi çift yongalı çözümler daha hızlı ama çok da pahalı. Çokça yaygınlaşmış Geforce 9600M GT de güncel oyunlarla rahat çalışıyor, fakat geçen süre zarfında artık orta seviye sınıfına düştü. Özellikle ilerde çıkacak olan oyunlar bu GPU'da takılmaya başlayacaktır. Dikkat: Şu sıralar farklı isimlere sahip grafik yongaları elektronik mağazalarında dolaşmakta. Bir "Geforce GT 130M" yeni, hızlı bir model değil, bilakis sadece yeniden isimlendirilmiş eski bir sürümdür. Bu GPU performans açısından ATI Mobility Radeon HD 4670 ile denktir, yani orta seviyeye hitap ediyor. AMD tabanlı sistemlerde şu sıralar en iyisi bir Mobility Radeon HD 4850 veya 4870 seçin; ama bir HD 3870 de işini halen iyi bir şekilde yerine getirir.

Oyuncu tavsiyesi: LG S510-X.CBCEG
Hem iş, hem de oyun laptop'u: LG'nin S510-X.CBCEG modeli ile ikisine de sahip olabilirsiniz. Zira bir Core 2 Duo T9400 (2,53 GHz), 4 GB RAM ve bir Geforce 9600M GT (512 MB) çok fazla güç anlamına geliyor. Cihazla yapılan performans testleri de bunu doğruluyor. LG, S510-X.CBCEG için donanım konusunda hiçbir şeyden feragat etmiyor: Teorik olarak 450 MBit/s iletim hızına ulaşabilen WLAN modülü, HDMI, eSATA ve Bluetooth arabirimi kullanıma sunulmuş. Buna ek olarak 320 GB'lık sabit disk ve bir Blu-ray kombo sürücü cihazın multimedya yetilerini tamamlıyor. Bu sayede notebook'u modern bir medya oynatıcısına dönüştürebilirsiniz.

Fiyat: yaklaşık 1800 dolar (yurtdışı)

Nitelikli güç: Google Earth ve HD için ekran kartı

Ofis seti, web tarayıcı ve medya oynatıcı için ucuz, tümleşik ekran kartına sahip notebook'lar yeterli olacaktır. Fakat mobil PC'niz ile biraz daha fazlasını yapmak istiyorsanız ortalama bir performans değerine dikkat etmelisiniz.

Mesela Google Earth grafik gücü gerektiren yoğun bir programdır. Üç boyutlu sahnelerin eski grafik yongalarında canlandırılması neredeyse imkânsızdır yahut görüntü sürekli takılır. Yüksek çözünürlüklü videoların oynatılması da nitelikli bir yonga seti gerektirir. Ufak meblağlar karşılığında satın alınan mini oyunlar bile Intel'in minimalist GPU'larından daha fazlasına ihtiyaç duyuyor. Görüyorsunuz ki, standart uygulamalardan daha fazlasını istediğinizde güçlü GPU'ya sahip bir notebook almanız gerekiyor. Ekran kartı bazında sonradan takviye yapmak mümkün değil; bir kez aldınız mı onla geçinmek zorunda kalıyorsunuz. Aşağıdaki notebook, ortalama GPU gücüyle yukarda belirttiğimiz kullanım alanlarında sizi yalnız bırakmayacaktır.

Tavsiyemiz: Samsung Q310 Aura P8400 Malin
Tipik Atom-netbook'larını unutun; bunların çoğu Intel'in antika i945 grafik yongasını kullanır. Yine de ufak ebatlı bir şeyler istiyorsanız Samsung, subnotebook'lar alanında iyi bir model sunuyor. Şık Aura P8400 Malin 2,2 kg ağırlığıyla biraz tıknaz ama sağlam klavyesi iyi bir yazma hissi veriyor. Intel'in yeni Centrino 2 platformuna ait olan Core 2 Duo P8400 ve PM45 yonga setinin yanında Geforce 9200 GS gerekli performans ötelemesini sağlıyor. Fakat buna sakın kanmayın. Q310 Aura P8400 Malin subnotebook'lar arasında bir performans kralı olabilir, ama modern oyunlar yine de takılarak çalışacaktır. Bu sistemde sadece eski ve fazla iddiası olmayan oyunlar akıcı bir şekilde oynanabilir.

Fiyat: 1.299,00 USD + KDV

Fiyat hepsiburada.com baz alınarak belirtilmiştir.