Koyunlar, genel kanının aksine, sanılandan çok daha demokratik olabilir

Koyun davranışları üzerine yapılan yeni bir çalışma, insanların ders çıkarabileceği kadar etkileyici bir kolektif zeka sergileyebildiklerini gösteriyor.

Sosyal hayvan türlerinin popüler imajı, hiyerarşik düzende liderleri ve takipçileri içerme yönünde şekilleniyor. Ama bilim, bu tasvirleri yavaş yavaş yıkarak, kurtlar ve babunlar gibi türlerin aslında süreçlerinde oldukça demokratik olduğunu gösteriyor. Yeni çalışmanın gösterdiğine göreyse, sürü liderini düşünmeden takip etmekle suçlanan koyunlar bile doğru zaman geldiğinde inisiyatifi ele alıyor.

Université Côte d'Azur'dan Profesör Fernando Peruani ve ortak yazarlar, kendi kendini organize eden bir süreç olarak sürü teorilerini araştırmak için hepsi aynı yaştaki 2-4 dişi koyundan oluşan birkaç sürünün hareketlerini incelediler. Hareketler yakındaki bir kuleden takip edildi. Yazarların söylediğine göre "her hareket bölümünün, gruba sıra düzeninde rehberlik eden geçici bir lideri vardı" ve koyunların otlama ve daha yeşil otlaklara taşınma arasında toplu bir şekilde davranış geçişi yaptıklarını buldular. Koyunların liderleri rastgele değişiyordu.

Koyunların her zaman aynı lidere bakmak yerine rotasyona gitmesinin muhtemel sebebi, farklı sürü üyelerinin bilgisinden yararlanmalarına olanak sağlaması. Bir koyun, kapısı açık olan bir çitin diğer tarafındaki çimlerin daha yeşil olduğunu fark ederse, sürüyü yönlendiriyor. Bu geçici liderlerin varlığı, bizlerin bir grup arkadaşımız ile nerede yemek yiyeceğimize karar vermeye çalışırken hissettiğimiz kafa karışıklığının ortadan kalkmasını sağlayabilir.

Hiyerarşik yapılar, güvenilir lider bir fırsatı kaçırdığında ve tavsiye dinleyemeyecek kadar aptal olduğunda başarısız olur. Ama koyunların dönüşümlü liderliği sürü içerisindeki çatışmayı azaltabilir. Yakında sıranın tekrar size geleceğini biliyorsanız, beğenmediğiniz bir kararı kabul etmek çok daha kolay olur.

Tabii ki bazen her şey iyi de gitmeyebiliyor. Buna örnek olarak Moğolistan'ın iç kesimlerinde günlerce bir daire içinde yürüyen ve görünüşe göre bu çemberden kurtulamayan koyunlar verilebilir.