Milyonlarca insanın ölümüne neden olan Kara Ölüm'ün gizemi, yıllar sonra çözülüyor

Araştırmacılar, Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika'da on milyonlarca insanı öldürdükten 600 yıl sonra, Kara Ölüm'ün (Kara Veba) kökenlerini keşfettiklerine inanıyorlar. 14. yüzyılın ortalarındaki sağlık felaketinin, insanlık tarihindeki en önemli hastalık olaylarından biri olduğu söylenebilir.

Ancak yıllarca süren araştırmalara rağmen bilim insanları, bu hastalığın nerede başladığını tam olarak belirleyememişlerdi. Şimdi ise analizler, 1330'larda Kırgızistan, Orta Asya'da başladığını öneriyor.

İskoçya'daki Stirling Üniversitesi ile Almanya'daki Max Planck Enstitüsü ve Tübingen Üniversitesi'nden bir araştırma ekibi, Kırgızistan'daki Issyk Kul Gölü yakınlarındaki mezarlıklardaki iskeletlerin dişlerinden antik DNA örneklerini analiz etti. 1338 ve 1339'da mezarlarda önemli bir artış kaydettikten sonra bu bölgeyi seçtiler.

Tübingen Üniversitesi araştırmacısı Dr. Maria Spyrou, ekibin yedi iskeletten DNA dizilimi yaptığını söyledi. Spyrou'nun söylediğine göre çok sayıda kan damarı içerdikleri ve araştırmacılara "bireylerin ölümüne neden olabilecek kan yoluyla bulaşan patojenleri tespit etme şansı" verdiği için dişleri analiz ettiler.

Araştırma ekibi, bunların üçünde veba bakterisi Yersinia pestis'i buldu.

Stirling Üniversitesi tarihçisi Dr. Philip Slavin, keşif hakkında şunları söyledi: "Çalışmamız tarihin en büyük ve en büyüleyici sorularından birini sona erdiriyor ve en kötü şöhretli insan katilinin ne zaman ve nerede başladığını belirliyor."

Ancak küçük örneklem boyutu da dahil olmak üzere araştırmanın bazı sınırlamaları bulunuyor. Çalışmaya dahil olmayan Yeni Zelanda'daki Otago Üniversitesi'nden Dr. Michael Knapp, çalışmayı "gerçekten değerli" olarak övdü. Ancak "Çok daha fazla kişiden, zamandan ve bölgeden gelen veriler... Burada sunulan verilerin gerçekte ne anlama geldiğini netleştirmeye gerçekten yardımcı olacaktır" dedi.

Araştırmacıların "On dördüncü yüzyıl Orta Avrasya'sında Kara Ölümün Kaynağı" başlıklı çalışması Nature dergisinde yayınlandı.

Veba, başta kemirgenler olmak üzere bazı hayvanlarda ve onların pirelerinde yaşayan Yersinia pestis adı verilen bakterilerin neden olduğu, potansiyel olarak ölümcül bir bulaşıcı hastalık. Hıyarcıklı (bubonik) veba ise, hastalığın insanlara bulaşabileceği en yaygın şekli. Adı, neden olduğu semptomlardan geliyor - kasık veya koltukaltında ağrılı, şişmiş lenf düğümleri veya 'bubo'lar (hıyarcıklar) oluşur. Tarihsel olarak, hastalıkla meydana gelebilecek parmaklar ve ayak parmakları gibi vücut kısımlarının kangrenli kararması ve ölümüne atıfta bulunularak Kara Ölüm olarak da adlandırılmıştır.