İlk Kez Bir Kara Deliğin Doğuşuna Şahit Olundu

Araştırmacılar, yakın zamanda uzak bir cüce galakside gerçekleşen ve gökyüzünde parlak bir iz bırakan olayın sebebi için bir açıklamalarının olduğuna inanıyor. İlk olarak geçtiğimiz yılın Haziran ayında gözlemlenen bir gök cismi, 16 günlük bir süreç içerisinde parlayıp sönerek dikkatleri üzerine çekti ve birçok bilimsel tartışmanın odağı oldu. Haziran ayından bu yana toplanan veriler ışığında araştırmaların bir kısmı, şahit olunan olayın bir kara delik veya nötron yıldızının doğuşu olduğunu öne sürüyor.

Orijinal ismi AT2018cow olduğu için "Cow", yani "İnek" lakabını alan gök cismi eğer bir yıldızın kendi üzerine çökmesi ile oluştuğu bilinen iki gök cisminden biri ise, yani bir kara delik veya nötron yıldızı ise bilim insanları için bu olay, söz konusu kara delik ve nötron yıldızı oluşum süreçlerini anlamada yardımcı olacak. Northwestern University'de görev yapan Prof. Dr. Raffaella Margutti'ye göre "Teori kaynaklı olarak nötron yıldızlarının ve kara deliklerin bir yıldızın ölümü ile oluştuğu biliniyordu" ancak "Bundan önce hiçbir kara delik veya nötron yıldızı, doğumlarının hemen ardından görüntülenmemişti". Margutti, Northwestern Üniversitesi'nin yürüttüğü araştırmayı yönetiyor ve ekibinin bulgularını Amerikan Astronomi Topluluğu'na sunmaktan sorumlu. Çalışmanın aynı zamanda Astrophysical Journal'da paylaşılacağı da belirtiliyor.

Çalışmanın erken safhalarında araştırmacılar "İnek"in bir süpernova patlaması olduğunu düşünüyorlardı. Ancak patlamanın tipik bir süpernovadan 10 ila 100 kat daha parlak olması, araştırmacıları farklı açıklamalar aramaya itti. Ayrıca söz konusu gök cismini araştırmak adına birçok farklı rasathaneden toplanılan veriler kullanıldı. Verileri, X-ışınlarını, sert X-ışınlarını, radyo dalgalarını ve gama ışınlarını içeriyor ve araştırmacıların "İnek"i daha yakından incelemelerini sağlıyor.

Bunun yanı sıra araştırmacılara şanslarının da eşlik etmiş olduğunu söylersek yanılmış olmayız. "İnek"in içinde bulunduğu cüce galaksi iki yüz ışık yılı uzaklıkta. Bu kulağa çok uzun bir mesafe gibi gelse de aslında astronomik ölçekler göz önüne alındığında galaksinin oldukça yakınımızda olduğu görülüyor. Dahası, "İnek"i olay sırasında çevreleyen gök cisimlerinin sayıca olması da astronomların söz konusu gök cisminin "merkezindeki işleyiş"i görebilmelerini sağladı.

Araştırmaya katılan bir grup astronom da bu çalışmanın vardığı sonucu, yani bu olayın bir nötron yıldızının veya kara deliğin doğuşu olduğunu destekliyor. Ancak bu araştırmacılardan bazıları da "İnek"in ortaya çıkış nedeninin bir beyaz cüceyi yutan bir kara delik olduğunu öne sürüyorlar.

"İnek"in aslında ne olduğu konusunda henüz bir fikir birliğine varılamamış olunsa da bu olayın gerçekleşme şekli, araştırmacıların gelecekte oluşması muhtemel benzer olayları tanımlamakta çok daha büyük bir kolaylık yaşamasını sağlayacak. Bu konuda "İnek, astronomide giderek daha kritik bir hale gelen bir araştırma tipini gözler önüne serdi. Hızlı gerçekleşen olaylara çabuk cevap olarak ortaya çıkan araştırmalar bunlar." cümleleriyle açıklama yapan John O'Meara, Keck Rasathanesi'nde çalışıyor. "Geleceğe bakarak bizlere gökyüzünde gerçekleşen olaylara hızlıca cevap vermemizi sağlayacak yeni gözlem yönergeleri ve teleskop araçlarını geliştiriyoruz."