İhtiyacınıza en uygun ekran kartını seçin!

Ekran kartları konusunda yeteri kadar bilgi sahibi olmayan kullanıcılara teknoloji mağazalarında ve ürünlerin broşürlerinden her zaman kartların GB miktarının yüksekliği belirtiliyor. Oysaki bu, tüketiciyi aldatmak için kullanılan bir yöntem.

Ekran kartının performansının nasıl ölçüleceğini bilmeyen kullanıcıların bildiği tek bir şey mevcut: Kaç GB? Fakat kartların GB miktarı artık neredeyse hiç bir önem taşımıyor. Örneğin 1 GB'lık bir kart 50 TL iken yine 1 GB bellekli bir başka kart 800 TL fiyat etiketine sahip olabiliyor. GB miktarının ne kadar önemsiz olduğunu bu ufak örnek ile anlatmaya yeterli. Fakat biz yine de konuyu daha da ayrıntı olarak ele alacağız.

GB aldatmacasını açıklığa kavuşturmadan önce GB miktarının önemli olduğu tek bir noktayı açıklamakta fayda var: çok yüksek çözünürlükler. Ancak ve ancak monitörünüz Full HD veya üstü ise ekran kartınız 1 GB'tan fazla bir değere sahip olabilir. Bu da oyunları en son ayarlarda oynuyorsanız geçerli. Bunun dışında dediğimiz gibi kartların GB miktarının neredeyse hiç bir önemi yok!

Peki performans neye göre değerlendiriliyor?

Sağda görmüş olduğunuz yongalar ekran kartlarında kullanılan bellek yongaları. Bir ekran kartının performansını etkileyen en önemli unsur, kartın üzerindeki grafik işlemcinin, yani GPU'nun, bu yongalarla iletişim köprüsü. Bu köprü 64 Bit ise o ekran kartı oyuncular için hiçbir şey ifade etmez. değer 128 Bit ise kart orta sınıfa girebilir. Fakat ileri düzey oyuncular için kartın bellek arabirimi 256 Bit olmalı.

GPU tarafından işlenecek veri belleklerde depolanır. GPU belleklere ne kadar hızlı erişirse veriler de o kadar abuk işlenebilir. 256 Bit ekran kartlarında da 128 ve 64 Bit arabirimli kartlara oranla daha yüksek miktarda veri işlenir. Bu da performansı artırır. Tabii ki GPU'nun hızı da çok önemlidir fakat temel kullanıcılar için bu karmaşık bir konudur ve genelde Bit oranı yüksek ekran kartlarında zaten hızlı bir GPU mevcuttur.

Bit değeri biraz karmaşık gelebilir. Bu yüzden ekran kartlarını sınıflandırmak için daha da basit bir değerlendirme yöntemi düşündük. Yöntemin adı "soldan ikinci rakam". Ekran kartı piyasasında sandart sayılabilecek bir performans derecelendirmesi olan soldan ikinci rakama makalemizin devamında bakıyoruz.

Soldan ikinci rakam her şey!

Ekran kartlarının teknik özellikleri bu konudaki uzman kullanıcıları dahi çileden çıkartabilir. Acemi kullanıcılar ise kartın GB miktarına aldanıp ceplerindeki üç beş kuruşu da çöpe atıyorlar. Bunun önüne geçmek için çok basit bir yöntem mevcut: kartın soldan ikinci rakamına bakmak.

Soldan ikinci rakam ne kadar yüksek ise kart o kadar performanslıdır. Soldan ilk rakam ise kartın neslini belirtir. Bu ne kadar yüksek ise kart o kadar yenidir ve yeni teknolojileri destekliyordur. Bu yöntem bütün ekran kartları için geçerli. Fakat tek eksiği NVIDIA ve AMD kartları karşılaştırmada kullanılamıyor olması.

Soldan ikinci rakam 0 ila 9 arasında olabilir. 0 en düşük, 9 ise en yüksek performanslı kartı temsil eder. Şimdi birkaç örnek ile bu yöntemi değerlendirelim.

Intel GMA 900

GMA 900, Intel'in bütünleşik GPU'su ve inanılmaz düşük bir performansı mevcut. Kartın soldan ikinci rakamı "0".

ATI Radeon HD 3200

HD 3200, AMD'nin 800 yonga seti anakartlarıyla birlikte gelen bir GPU'su idi. GPU oyun oynamak için uygun değildi. Zaten soldan ikinci rakamı olan "2" de bunu açıkça gösteriyor.

NVIDIA GeForce 7100

Bir zamanlar ülkemizdeki yerli masaüstü PC üreticileri tarafından en çok tercih edilen ekran kartı 7100 idi. 2 GB belleği olduğu iddia edilen kartın soldan ikinci rakamı "1". Kart ile oyunları orta ayarlarda bile oynamak hayal.

Rakamlar arttıkça performans da artıyor

Yukarıda resmi yer alan ekran kartı AMD'nin en üst seviye kartı HD 6990. Kartın soldan ikinci rakamına bakınca "9" değerini görüyoruz. NVIDIA'nın b karta cevabı ise GTX 590. İki kartın da soldan ikinci rakamının dokuz olması bir tesadüf değil.

Üstelik bu kartlarda tek GPU yerine çift GPU yer alıyor. Yani iki adet ekran kartının bir araya getirilmiş sürümü gibi düşünülebilirler. Tabii ki bu kartlar çok pahalı. Bu yüzden biraz daha aşağıya inip orta ve orta üstü kartlara bakalım.

AMD tarafında orta seviye kartlar genelde soldan ikinci rakam olarak "7" ile piyasaya sürülüyorlar. Örneğin HD 5770 veya HD 6770 orta seviye kartlar. NVIDIA tarafında ise model çeşitliliği biraz daha kısıtlı. Bu yüzden GTX 460 veya GTX 560 gibi soldan ikinci rakamı 6 olan kartlar orta sınıfa hitap ediyor. Ortanın üstü ise AMD tarafında HD 6800, NVIDIA tarafında ise ona denk olarak GTX 570 serisi yer alıyor. Üst sınıfta ise AMD HD 6970 ve HD 6950 gibi kartlar GTX 580'e eşit bir performans sunuyorlar.

Kartların fiyatına dikkat!

Eğer oyun oynayacaksanız kesenin ağzını açmanız şart. Oyun oynamaya elverişli en ucuz kart 200 TL'den başlıyor. 200 TL'nin altındaki ekran kartlarıyla ancak oyun oynamak mümkün değil. Tabii ki oyun oynamayı da daha iyi tanımlamak gerek. Eğer ayarları olduğu gibi bırakıp konsol grafikleriyle oyun oynuyorsanız, siz oyun oynamıyorsunuz demektir.

2010 sonrası çıkan dev bütçeli oyunlarda ayarları biraz artırdığınızda 200 TL'nin altında olan ekran kartınız üstüne binen yükü kaldıramayacak, GPU aşırı ısınacak ve birkaç dakika sonra görüntü gidecektir. PC halen çalışmaya devam edeceği için siz büyük ihtimalle "ne oldu" diye düşünmeye başlayacaksınız.

Tabii ucuz ekran kartlarında bir de soğutma sorunu mevcut. Bazı kullanıcılar -oyuncular değil!- pasif soğutmalı ekran kartlarıyla oyun oynamaya çalışıyorlar. HTPC'ler için tasarlanmış bu kartlarla oyun oynamak size ancak sinir kazandırır.

Soğutmanın önemi

Satın alacağınız ekran kartının soğutması en önemli konulardan biri. Sürekli oyun oynayacaksanız kart da sürekli ısınacak demektir. 80 dereceye kadar çıkan ısılar normal. Fakat kart 80'in üstüne çıktığında görüntüde bozulmalar başlayabilir. Öte yandan kartların dayanma sıcaklıkları karta göre 130 dereceye kadar çıkabiliyor. Genelde kartlar bu dereceye ulaşmadan, yaklaşık 90 derece civarında kendi kendini kapatıyor.

İyi bir soğutma için ise genelde çift fanlı ve ısı borulu soğutma sistemi kullanan kartlar tercih edilmeli. Yine soğutma kartın bütününü kaplamalı ve fanların hızları da yazılımsal olarak ayarlanabilmeli. Asus'un DirectCU, MSI'ın Twin Frozr III gibi soğutma sistemleri buna en güzel örnek.

Yine ısınmayı engellemek için kartın üzerinde biriken tozlar da her yıl temizlenmeli. Tozlar statik elektrik dolayısıyla kartı bozabilir bile. Bu yüzden kasanızdaki fanların önünde de filtreler olursa ekran kartınızın ömrü uzayacaktır.

İyi bir güç kaynağı şart

Kaliteli bir ekran kartı almadan önce kaliteli bir güç kaynağı şart. Zira yeni nesil ekran kartları ortlama 100 ila 150 Watt arası güç tüketiyorlar. 80 Plus sertifikası olmayan güç kaynaklarının ekran kartları yüksek güç çektiğinde sigortaları atmakta.

Bazı güç kaynakları patlayarak anakartı ve ekran kartını dahi yakabiliyor. Bazıları ise oyun oynarken sistemin birden kapanmasına neden oluyor. Bu sorunları yaşamak istemiyorsanız kaliteli bir güç kaynağı almanız şart.

Kaliteli bir güç kaynağının fiyatı en az 60 dolardan başlıyor. Bundan ucuz güç kaynakları ise yüksek fiyatlara aldığınız sisteminizi tehlikeye atmaktan başka bir işe yaramıyor.