İdman ve ince ayar: PC'nizi forma sokuyoruz

Formda olmayan insan hemencecik yorulur. Bu durum sadece vücut sağlığı için değil, PC için de geçerli. Birkaç download ve tıklama ile PC'nizin kenarında köşesinde kalmış performans kırıntılarını ortaya çıkarabilirsiniz.

İnsan vücudu, birleştiklerinde performanslı ve uyum yeteneği yüksek bir sistemi ortaya çıkaran birçok organdan oluşur. Düzenli olarak egzersiz yapmayan ve formda kalmayanlar gücünün kısa bir süre sonra tükendiğini görecektir. İster fiziksel, ister zihinsel güç olsun kapsamlı bir egzersiz programı sizi hemen en ön sıraya getirir. Fakat işe başlamadan önce şimdiki durumunuzu ölçmelisiniz. Ufak bir fitness testi size nerede olduğunuzu gösterecektir.

Evdeki PC'nizde de durum buna benzerdir. Burada da birçok bileşen birbiriyle uyum içinde çalışır ve her zaman en iyi performansı garanti altına almak için bunların da düzenli olarak bakımının yapılması gerekir. Bu sebeple birkaç tıklamayla size PC'nizin pes etmek üzere olup olmadığını gösteren bir sağlık testi hazırladık. Ayrıca yavaşlayan bileşenleri tekrar hızlandırmanızı sağlayacak püf noktalara da yer verdik.

Ekran kartı: PC'nizin kasları

Güç testi: Ekran kartı PC'nizdeki en güçlü bileşendir. Kullandığınız modelin hala neler yapabildiğini test edin ve sınırlarını zorlayın.

Ekran kartlarına has benchmark araçlarının sayısı çok fazla. Hâlbuki kartınızın işlem gücünü ortaya çıkarmak için sadece iki tanesine ihtiyacınız var. İşletim sisteminize göre klasiklerin arasına girmiş bir benchmark aracını tavsiye ediyoruz: 3DMark

Windows XP: 3DMark 06
Windows XP kullanıyorsanız 3DMark 06'ya ihtiyacınız var; çünkü güncel sürüm Vantage, sadece Windows Vista üzerinde çalışıyor. 3Dmark 06 sisteminizin tüm organlarını en ince ayrıntısına kadar test eder ve grafik kaslarının gücünü ölçer. Bunu yaparken karmaşık yapıda üç boyutlu sahneler canlandırılır ve gerçek zamanlı hesaplama yapılarak sisteminiz, diğer bilgisayarlarla ilişkilendirilerek karşılaştırma yapılır. Belli bir kas bölümünü muayene etmek istiyorsanız aracın sunduğu detaylı bileşen listesinden istediğiniz modülü seçip tekil testler yaptırabilirsiniz.

Download: 3DMark 06

Windows Vista: 3DMark Vantage
Windows Vista, Microsoft'un yeni programlama arabirimi DirectX 10 ile beraber geliyor. Windows XP'de bu eksik. Bu sebeple Vista altında yeni sistemin tüm avantajlarından faydalanabilen 3DMark Vantage'i kullanmanızı tavsiye ediyoruz. Programın kullandığı ilkeler 3DMark 06 ile benzer: Sentetik benchmark'lar aracılığıyla sisteminizin gücü ölçülür ve değerlendirilir. Fakat geliştirici Futuremark programın ücretsiz test sürümünde sadece bir kez ölçüm yapmanıza izin veriyor. Dolayısıyla Vantage için lisans satın almak istemiyorsanız benchmark yapmadan önce PC'nizin en iyi formda olmasına dikkat edin. Bunun için tüm sürücü güncellemelerini (özellikle Nvidia ve AMD ekran kartları için) ve en yeni DirectX sürümünü indirin ve kurun. Bunun dışında Windows Vista için önemli olan tüm güncelleştirmeleri de kurmuş olmalısınız; örneğin Service Pack 2 gibi.

Download: 3DMark Vantage

Kasları şişirmek
Benchmark'lardan düşük değerler elde ettiyseniz veya oyunlarda aşırı derecede takılma oluyorsa dikkat etmeniz gereken birkaç husus mevcut. Sisteminizdeki tüm sürücülerin en güncel seviyede olmasına dikkat edin. Bunların arasında tüm bileşenler arasındaki arayüz olan anakart sürücüleri de var. Bunun dışında sisteminizi güncel tutmalı, yamaları ve güncellemeleri düzenli olarak kurmalısınız.

Bu da yardımcı olmazsa deneyim meraklısı kullanıcılar biraz doping kullanabilir: Örneğin GPUTool'un (şu sıralar geliştirilmesi durdurulan ATITool'un yapımcılarından) bir ön izleme sürümü indirilmeye sunuldu. Dikkat: Yazılım henüz final sürüm değil, dolayısıyla hataları olabilir. ATITool da olduğu gibi bu programla GPU ve video belleğinin frekanslarıyla oynayabilir ve stabiliteyi test edebilirsiniz. "Find Max" tuşuna bastığınızda program otomatikman en yüksek stabil değerleri bulur.

Download:

İşlemci: PC'nizin kalbi

İşlemci bilgisayarınızın merkezi donanım bileşeni olduğu için performans artırımı yapmadan önce bunu da bir testten geçirmelisiniz.

İşlemcisiz hiçbir şey çalışmaz: CPU, her bilgisayarın merkezi bileşenidir ve buna uygun şekilde bakımı yapılmalıdır. Aynı bir insanın kalbi gibi sürekli atar; yavaş CPU'lu bir sistem asla oyunlara elverişli olmaz.

CPU Benchmark: CineBench R10
3DMark gibi CineBench de sistemin genel performansını ölçüyor. Fakat araç özellikle işlemciye ağırlık veriyor. Örneğin program 16 çekirdeği birden kullanabiliyor ve değerlendirmeye dahil edebiliyor. Böylece işlemcinizin ne kadar hızlı olduğunu ve CPU çarpanının ne kadar yüksek olduğunu (birden çok çekirdekte) hemen öğrenebilirsiniz. İşin güzel yanı CineBench R10 tamamen ücretsiz ve direkt alttaki linkten indirilebiliyor. Elde ettiğiniz değeri internetteki farklı bilgisayarlarla karşılaştırabilir ve PC'nizin performansının ne kadar yüksek olduğunu anlayabilirsiniz.

Download:

Kalp frekansını yükseltmek
Düzenli aralıklarla idman yaparak kondisyonunuzu her gün bir miktar arttırmak istiyorsanız kalbinizin performansı artar. PC'de de aynı şekilde yapmalısınız: Acımasızca overclock yaparak PC'nizin sağlığını tehlikeye atmak yerine adım adım ilerlemelisiniz. Gerekli araç ise her PC ile beraber geliyor: BIOS. Burada Core 2 ve AMD işlemcinizin FSB hızını ufak adımlarla yükseltip ve sonrasında tam yük altında (örneğin 3DMark Vantage ile) stabilite testi yapmalısınız. Eğer sistemde bir hata veya çökme meydana gelmiyorsa tekrar BIOS'a girip FSB'yi birkaç MHz daha arttırabilirsiniz.

Sabit disk: PC'nizin uzun süreli hafızası

Sağlıklı bir vücudun sağlıklı bir zihne ihtiyacı vardır. Bu sebeple PC'nizin beynini denetlemelisiniz: Sabit disk beynin uzun süreli hafıza bölümünü devralır ve verileri seneler boyunca saklar.

Kafanızda bir canlandırın: Uzun bir doküman yazıyorsunuz ve bunu ertesi gün devam ettirmek istiyorsunuz. Sabit disk olmadan her seferinde sıfırdan başlamak zorunda kalırdınız. Yığın depolama birimi bilgisayarınızı her zaman bıraktığınız yerde bulmanızı sağlar. Bu sebeple sabit diskinizde bir problem olup olmadığını bilmek çok önemlidir.

HDD-Benchmark: HD Tune
Ücretsiz HD Tune aracı sanal hafızanızı kontrol etmek için gerekli her şeyi sunuyor. "Error Scan" hatalı sektörleri - beyindeki zarar görmüş bölümleri - gösterir ve bunları sağlam sektörlerden ayırmaya çalışır. Gelecekte bu sektörlere veri kaydedilmez; yoksa bu veriler kaybolur. Durumu insan vücudundaki sinir sisteminin hızıyla karşılaştırabiliriz. Ücretsiz yazılım sabit diskin sadece okuma hızını ölçüyor; yazma hızını da ölçmek için Pro sürümü satın almanız gerekiyor. Bunun dışında Pro sürümle sabit disk sıcaklığı göstergesi, donanıma ait gelişmiş bilgiler ve olası problemlerin listelenmesi gibi fonksiyonlara erişebiliyorsunuz.

Download: HD Tune (Ücretsiz)

Hafızayı keskinleştirmek
Sabit diskinize gerçekten fayda sağlayan araçlar neredeyse yok gibi. Eğer sisteminize çok fazla şey kurup kaldırıyorsanız sisteminiz düzensiz hale gelebilir. Durumu şuna benzetebiliriz: Hafızanıza sürekli yeni bilgiler ekliyorsunuz ve öyle bir an geliyor ki artık ufak detayları unutmaya başlıyorsunuz. Bunun önüne geçmek için bilgileri yeniden yapılandırmalısınız. Sabit diskte bu işi defrag (birleştirme) araçları yapar. Disk Defrag hem ücretsiz olarak indirebileceğiniz hem de bu işi iyi yapan bir program.

Windows'u yeniden kurmaktan çekinmeyenler bunu hemen yapmalı. Yeni sürücü kurulumları, kurulan/kaldırılan yeni yazılımlar ve diğer sistem değişiklikleri sonucunda Windows'un açılış süreci uzar. Bundan kurtulmanın en kolay yolu sıfırdan kurulumdur. Fakat verilerinizi harici bir diske yedeklemeyi unutmayın.

Download: Disk Defrag

RAM: PC'nizin kısa süreli hafızası

Bir anı uzun süreli hafızaya kaydedilmeden önce bir ön aşamadan geçer. Aynı durum PC'nizde de geçerlidir: Veriler hızlı erişim için sürekli olarak diskten RAM'e veya RAM'den diske aktarılır.

Sistem belleği (RAM) bir bilgisayarın içindeki en sorunsuz bileşendir. RAM'i boş bir DRAM slotuna takarsınız ve bellek anında sistem tarafından tanınır. Sürücü güncellemesi veya BIOS ayarına gerek duyulmaz. Bizim kısa süreli hafızamız bu şekilde hızlı çalışır: Aralıksız olarak birçok duyuyu işlemelidir. Bu sebeptendir ki RAM'in odak noktası hızdır.

RAM Benchmark: Everest Ultimate Edition
Everest paketi bilgisayarınızı mercek altına alan birçok bilgilendirme aracı sunar. Programın bir kısmı tamamen RAM'e adanmıştır. "Benchmark" girdisinin altında RAM'inizi test etmeye yarayan üç farklı imkan görürsünüz: Okuma ve yazma oranının yanında gecikme hızının ölçümü de mevcut. Araç elde ettiği değerleri farklı test sistemlerinin bulunduğu bir liste ile karşılaştırır. Everest Ultimate ücretsiz değil; fakat 30 günlük deneme sürümünde programın neredeyse tüm özelliklerini deneyebiliyorsunuz.

Download: Everest Ultimate

Kısa süreli hafızayı iyileştirmek
Kısa ve acısız: Sistem belleğinin performansını arttıran birkaç ufak araç var. Windows Vista'dan itibaren bu işi işletim sisteminin kendisi hallediyor; tüm optimizasyon işlemleri arka planda gerçekleştiriliyor. RAM birleştiricileri (defrag) veya benzer ıvır zıvırları hemen aklınızdan silebilirsiniz.

Yine de memnun değilseniz, programlar başlamak için çok uzun süreye ihtiyaç duyuyorsa ve Windows ağır aksak çalışıyorsa size bellek yükseltmesi yapmanızı tavsiye ediyoruz. Günümüz piyasasında bellekten ucuz bir bilgisayar bileşeni yok. Alırken en az 2 GB'lık bir bellek almanızı hatta 64-Bit Windows düşüyorsanız 4 GB veya üzerini göz önünde bulundurmanızı tavsiye ediyoruz. Ufak CPU-Z aracı ile güncel belleğinizin hangi spesifikasyonları taşıdığını (mesela DDR2-800) öğrenin. Yeni alacağınız bellek buna uyum göstermeli ki ikisi de performans düşüşü olmadan paralel olarak çalışsın.

Download: CPU-Z