Her 4 web sitesinden biri, 10 yıl içinde kayboluyor
İlginç bir araştırma, her 4 web sitesinden birinin, 10 yıl içinde ortadan kaybolduğunu ortaya çıkarttı. Ve bu durum bize, iyi ki Wayback Machine var dedirtiyor.
İnternetin ucu bucağı olmayan, sonsuz bir veri okyanusu olduğunu hepimiz kabul ediyoruz. Peki ama yıllar önce kullandığımız internetle bugün kullandığımız internetin aslında aynı olmadığını biliyor musunuz?
Aslında burada bahsettiğimiz şey teknolojideki değişim değil, ortadan kaybolan web sitelerinin oranının ne kadar yüksek olduğu. Athena Chapekis, Samuel Bestvater, Emma Remy ve Gonzalo Rivero’dan oluşan Pew ekibi, 2013 ile Ekim 2023 arasında var olan web sayfalarının yüzde 25’inin artık çalışmadığını buldu. 2013’ten önce var olan daha eski web sayfalarının ise artık yüzde 38’ine erişilemiyor. 2023 yılındaki web sayfaları ise yaklaşık yüzde 8 kayıpla göreceli olarak çok daha iyi bir konumda yer alıyor.
Yaklaşık 50.000 Wikipedia makalesine, geçtiğimiz yılın X gönderilerinin analizine ve Common Crawl’dan alınan web tarama verilerine dayanan çalışma dijital içeriğin geçici doğasına ilişkin uzun süredir devam eden endişeleri doğruluyor. Pew, modern hayatımız için internetinin öneminin küçümsenemeyeceğini belirterek, “yüz milyarlarca indekslenmiş web sayfası” bulunduğunu söylüyor ve ekliyor: “Ancak dünya genelindeki kullanıcılar, kitaplara, görüntülere, haber makalelerine ve diğer kaynaklara erişmek için internete güvenirken, bu içerik bazen görünümden kaybolur.”
Özellikle haber ve hükümet web siteleri için bu durum oldukça önemli olabiliyor. Common Crawl’dan Mart/Nisan 2023’te alınan yarım milyon haber sayfası örneğinin yüzde 23’ünün en az bir kırık bağlantıya sahip olduğu bulundu. Aynı dönemde alınan aynı büyüklükteki hükümet web siteleri örneğinin yüzde 21’i en az bir kırık bağlantıya sahipti. Daha düşük oranlarda olsa da, Wikipedia referans bağlantıları ve X gönderileri için de aynı durum geçerliydi.
Neyse ki Internet Archive ve Wayback Machine var
Kar amacı gütmeyen Internet Archive’de Wayback Machine’in direktörü Mark Graham, The Register ile yaptığı röportajda “bu yüzden yaptığımız şeyi yapıyoruz” dedi. Wayback Machine, web'i tarıyor ve web sitelerinin kopyalarını saklıyor. Graham, “Wikipedia makalelerinde 21 milyondan fazla kırık URL tespit ettik ve düzelttik, bu web kaynaklarının arşivlenmiş versiyonlarıyla değiştirdik” diyor.
Graham, dijital bozulmanın sonucunun kolektif tarihimizi kaybetmek olduğunu söylüyor: “Bir toplum veya insanlar, alıntı yapma, karşılaştırma ve karşıtlık yapma yeteneğini kaybettiklerinde, herhangi bir türde eleştirel analiz yapma veya güncel olayları bağlama oturtma yeteneğini kaybederler. Sürekli bir ‘şimdi’ içinde faaliyet gösteriyoruz. Hafızamıza erişimimizi kaybediyoruz. Zamanımızın olaylarını bağlam içine oturtma yeteneği, zamanımızın bir kaydına sahip olmaya bağlıdır.”