Gökbilimciler Güneş'ten daha sıcak olan devasa bir kahverengi cüce keşfetti

Kısa bir süre önce gökbilimciler, bilinen en büyük kahverengi cücelerden birini, yani Jüpiter’in 75 ile 90 katı arasında bir kütleye ve 8.000 K (yaklaşık 7.725° Santigrat) sıcaklığa sahip bir cismi tespit ettiler.

Karşılaştırma için belirtmek gerekirse, Güneş’in yüzeyi yalnızca 5.772 K (yaklaşık 5500° Santigrat) sıcaklığa sahip. Gökbilimciler, 2019 ve 2020 yıllarında Avrupa Güney Gözlemevi’nin Çok Büyük Teleskobunu kullanarak çok sıcak, aşırı büyük bir kahverengi cüceyi gözlemlediler. Bulguları ise kısa bir süre önce Nature Astronomy dergisinde yayınlandılar.

Kahverengi cüce nedir?

Kahverengi cüceler, gezegenler ile yıldızlar arasında garip bir konuma sahip. Bu cisimler, Jüpiter gibi gaz devlerinden daha büyük olmalarına rağmen küçük yıldızlardan daha küçük. Kahverengi cüceler, yıldızların nükleer füzyonları için hidrojen yakmaları için gereken kütleye sahip olmadıkları için, bazen başarısız yıldızlar olarak da adlandırılır.

Son araştırma ekibi daha saygılı bir yaklaşım benimseyerek cismi (WD 0032-317B) “ışınlanmış Jüpiter benzeri” olarak adlandırıyor. Kahverengi cüce, Dünya’dan 1.406 ışıkyılı uzaklıktaki bir beyaz cüce yıldızın yörüngesinde dönüyor. Ekip, kahverengi cücenin yaklaşık bir milyon yıl öncesine kadar partneri beyaz cüceyle birlikte bir gaz zarfı içinde olduğunu öne sürüyor.

Kahverengi cüceler, yıldızların parlaklıklarını ve etkin sıcaklıklarını gösteren Hertzsprung-Russell diyagramında genellikle en soğuk, en sönük cisimler oldukları için bu cismin yüksek sıcaklığı özellikle dikkat çekici oluyor.

Kahverengi cüce, beyaz cüce komşusu ile gelgit kilitlidir, yani kavurucu gündüz tarafı her zaman yüzey sıcaklığı yaklaşık 37.000 K (yaklaşık 36725° Santigrat) olan beyaz cüceye bakar. Kahverengi cücenin gece tarafı sıcaklığı, yıldıza bakan tarafından çok daha soğuktur ve yaklaşık 2.000 K (yaklaşık 1725° Santigrat) civarındadır.

Kahverengi cüceleri sıcak Jüpiterler ile, yani ev sahibi yıldızlarının etrafında dönen ve onları çok sıcak yapan gaz devi öte gezegenlerle karşılaştırmak yeni bir olgu değil. Gökbilimcilerin 2021 yılında Jüpiter’de kahverengi cücelerde görülenlere benzer şeritler ve kutup fırtınalarına dair kanıtlar bulmaları ile beraber, bu benzetmenin daha önce fark edilenden daha uygun olduğu kanıtlandı. Ancak cüceler suyun kaynama noktasından daha soğuk da olabilirler. Bilinen en soğuk kahverengi cüce -23° Santigrat gibi soğuk bir sıcaklığa sahip ve bu da bazı tanımlara göre bir kahverengi cüce değil, sıra dışı bir öte gezegen olduğu anlamına gelir.