Hayvanlar dahil her şeylerini bir çukurda yakan gizemli uygarlık: Tartessos uygarlığı

1978’de İspanya’nın Endülüs bölgesinde arkeologlar tarafından, hepsi yanmış olan hayvan kalıntıları, antik hazineler ve cevaplanmamış sorularla dolu devasa bir çukur keşfedildi.

Guadiana Vadisi’ndeki bu çukurda, eski bir uygarlığın üyelerini barındıran üç tapınağın kalıntıları bulunuyordu. Ancak görünene göre bu bölgede yaşayanlar, bir gün her şeyi toplayıp yakmaya ve inşa ettikleri şeyi terk etmeye karar verdi.

Gizemlerle dolu antik Tartessos uygarlığı

M.Ö. 9. yüzyıldan 6. yüzyıla kadar İspanya’nın güneybatısında hüküm sürdüğüne inanılan antik Tartessos uygarlığı pek çok gizemle dolu. Daha modern tarih boyunca insanlar bu ismin bir nehir, bir krallık ve hatta Atlantis olduğunu öne sürdüler ama aslında İber Yarımadası’nda kurulan ilk uygarlıklardan biriydi. Bölgede şu anda 20’den fazla bilinen Tartessos bölgesi bulunuyor ve bu da bölgenin ilk düşünülenden çok daha geniş olduğunu ortaya koyuyor.

Tartessoslular, Bronz ve Demir Çağları boyunca Güney İspanya’daki yaşamları hakkında bulabileceğimiz çok fazla yazılı kayıt bırakmadılar. Yine de, bazı uzun ömürlü metaller sayesinde, Cancho Roano gibi ilginç yıkım bölgelerinde nasıl korunarak yaşadıklarına dair bazı ipuçlarına sahibiz.

MÖ 5. yüzyılın sonunda, Tartessoslular hayvan kalıntılarını, mücevher ve aletler gibi değerli eşyalarla birlikte dev bir çukura atarak yakmış gibi görünüyorlar. Daha sonra yanan çukuru kapattılar ve yaşamlarına devam ettiler. Tuhaf bir yerel olay gibi görünebilir, ancak daha sonra Casas de Turuñuelo’da benzer bir hikaye daha ortaya çıktı.

Bölgedeki en iyi korunmuş protohistorik yapılardan biri olarak kabul edilen yapının bir zamanlar Roma dönemine ait olduğu düşünülüyordu ancak daha sonradan Tartessos bölgesi olduğu doğrulandı.

Neden her şeyi yakmak istediler?

Tartessianların neden her şeyi yakmaya kararlı göründüklerine gelince, henüz kesin bir cevap bulunmuyor ancak araştırmalar devam ediyor.

La Mata'da bir tarihçi ve rehber olan Ana Belén Gallardo Delgado, BBC’den Andrew Lofthouse’a “Benim için en şaşırtıcı şey, [Tartessos’un] evlerini yıkmak gibi çok tuhaf bir alışkanlığa sahip olması, yani bulunan tüm alanlarda aynı davranışın izlenmiş olması: tüm kapları ve amphoraları boşaltmaları, binayı yakmaları ve gömmeleri” dedi ve devam etti: “Yeni teknolojilerle, umarım bu medeniyetin kökeni hakkında çok daha fazla şey açıklığa kavuşturulabilir ve yaşam tarzı biraz daha araştırılabilir. Extremadura bölgesindeki Tartessos varlığı, arkeolojideki yeni gelişmeler sayesinde giderek daha önemli hale geliyor. Ayrıca Badajoz bölgesinde bulunan diğer sekiz mezar höyüğünün de kazılanlar gibi Tartessos yapıları olabileceğine inanılıyor.”

Bu davranış modern tarihçileri şaşırtıyor olsa da, aslında Tartessos kültürünün en büyük gizemi bile değil. Uygarlığın, yaklaşık 2.500 yıl önce aniden ortadan kaybolduğu düşünülüyor ve neden böyle ani bir şekilde kayboldukları bilinmiyor.