Garip ama gerçek bir tehlike: Aşırı dozda karpuz yemek!

Karpuz yemek, yaz aylarının vazgeçilmezlerinden biri. Ancak kronik böbrek hastalığı (KBH) olan kişiler için çok fazla karpuz yemek aslında tehlikeli olabiliyor. Yeni bir vaka çalışmasında yer alan ve aşırı miktarda karpuz yedikten sonra ciddi şekilde hastalanan üç KBH hastası, bu durumu açık bir şekilde gösteriyor.

Tıbbi müdahaleye ihtiyaç duymalarının sebebi, karpuzda sudan çok daha fazlasının olması. Bu sulu meyve, en baskını potasyum olan vitamin ve minerallerle doludur. Tek bir dilim karpuz (yaklaşık 286 gram) 320 miligram potasyum içerir. Bu miktar, kadınlar için önerilen günlük alım miktarının yaklaşık yüzde 12’si ve erkekler için yaklaşık yüzde 9’una denk geliyor.

Bu nedenle sağlıklı ortalama bir insan için karpuz bol bir potasyum kaynağıdır ve vücuttaki birçok rolü göz önüne alındığında oldukça faydalıdır. Sinirlerimiz tarafından, kas kasılmasına neden olanlar da dahil olmak üzere sinyallerin iletilmesine, hücrelerimizin dışındaki normal sıvı seviyelerinin korunmasına ve kan basıncının kontrol altında tutulmasına yardımcı olmak için kullanılır.

Normal şartlarda bu işlemlerde kullanılmayan potasyumun fazlası böbrekler tarafından süzülerek idrarla dışarı atılır. Ancak kronik böbrek hastalığı olan kişilerde böbrekler potasyumu filtrelemede o kadar da etkili değildir. Bu, vaka çalışmasındaki üç hasta için çok fazla potasyum açısından zengin karpuz yemenin, kanda çok fazla potasyum bulunan bir durum olan şiddetli hiperkalemi geliştirmesine neden olduğu anlamına geliyordu.

Normal aralık ise 3,5 ila 5,0 mmol/L arasında olmasına rağmen, hastaların kanında litre başına 6,6 ila 7,4 milimol potasyum bulunuyordu. Üçü de üç haftadan iki aya kadar her gün bol miktarda karpuz tüketiyordu.

Hiperkaleminin bazı belirgin semptomları olabilse de, oldukça ciddi sorunlara da yol açabiliyor. Örneğin bu üç hastanın ikisinde, fazla potasyuma atfedilen kalp sorunları vardı; birinin kalp atış hızı normalden daha yavaştı ve ikincisi için düzenli kalp ritmini yeniden sağlamak için tasarlanmış bir defibrilatör implantı kullanıldı.

Diğer semptomlar arasında kas zayıflığı, karıncalanma hissi, mide bulantısı ve ani veya ciddi vakalarda nefes darlığı ve göğüs ağrısı sayılabilir.

Neyse ki ciddi olabilse de hiperkalemi tedavi edilebilir. Çalışmadaki hastaların acil tedavileri ilaç tedavisini içeriyordu ancak aynı zamanda hepsinin karpuz alımını azaltmaları da önerildi. Birkaç ay sonra yapılan takipte hepsinin bunu yaptığı ve sonuç olarak potasyum seviyelerinin normale döndüğü ortaya çıktı.

Çalışma Annals of Internal Medicine: Clinical Cases dergisinde yayınlandı.