Flash'ın kaderinde neler var?

Adobe ve Apple arasındaki tartışmalar sürüp giderken, bir de sektördeki isimler bu işe ne diyor? İşte bu makalede buna bir bakıyor ve Flash'ın geleceğinin ne olacağını gözler önüne sermeye çalışıyoruz.

Hikayenin başı oldukça belli, Apple'a göre Flash hantal, aşırı kaynak tüketen ve güvenlik açıklarıyla dolu bir teknoloji ve Adobe bu işi beceremiyor; Flash ölmeli!

Adobe cephesine göre ise alternatifler aynı işi yapamıyor, Flash bütün platformlara kolayca kurulan ve zengin özellikler sunan bir teknoloji. Flash hem yaygın, hem de yaşayacak; Adobe'a göre Apple büyük bir hata yapıyor.

Geliştiriciler ne diyor?

Adobe'u ve Apple'ı bir kenara bırakalım, uzmanlar ne diyor? Beam'ın kıdemli sanat direktörü Tom Kershaw "Birkaç yıl önce bir müşteri bir proje başlatır, bizden de Flash'lı ve etkileyici bir mikro site isterdi. Şimdi müşteriler buna para harcamaya isteksiz" diyor.

Digital Marmalade'den yaratıcı direktör Jeremy Jones ise "Müşteriler SEO'yu kavradı ve arama motorlarında çıkabilmek için Flash'ı tercih etmiyor. Erişilebilirlik bilinci arttı" tespitinde bulunuyor.

İki analizde de büyük doğruluk payı var, özellikle iPhone türü mobil cihazların artması, geliştiricilerin aktardığına göre projelerde Flash'a olan talebi düşürüyor. Öte yandan Adobe'dan Mark Doherty'e göre Flash yaygınlığı artıyor:

"Flash Player 10 sadece 10 ayda masaüstü bilgisayarların yüzde 93'üne kuruldu. 1.5 milyar cebi ise Flash Lite ile piyasaya sürdük, bu da toplam sayının yüzde 16'sı" diyor Doherty.

"Tepe, düşüşün başıdır"

Doherty'nin bu konuyla ilgili önemli bir analizi daha var "Bazı geliştiricilerin azalma yönünde iddiaları var ama bu sadece mikro siteler için geçerli"

Öte yandan UX'ten etkileşim tasarım tanışmanı Faruk Ate bakın ne diyor "Flash'ın kurulu kullanıcı kitlesi, bütün tarayıcılarda Flash açıkken zirve yaptı. Tepeden sonra yokuş vardır. Açık kaynak teknolojiler yetişiyor ve Flash'a duyulan ihtiyaç azalıyor"

Ate'ye göre Adobe'un buna karşı savaşması zor. Başka uzmanlara göre ise Adobe performans sorunlarını halledebilirse daha yıllarca önü açık. Düşmeye başlamak ile dibe vurmak aynı şey değil...

Flash'a bakış değişti

Docoup'dan Alistair MacDOnald'a göre HTML5 gibi ücretsiz teknolojiler, Adobe'un Flash geliştirme ürünlerine olan talebi düşürecek.

Jeffrey Zeldman'a göre de Flash artık hepsi-bir-arada bir çözüm olmaktan çıkmış durumda. Flash desteklemeyen cihazlar yüzünden önce HTML kullanılması gerekiyor. iPhone türü Apple cihazları yaygın ve bunları gözardı etmek, hem ona, hem de pek çok geliştiriciye göre çok zor.

Yazılım geliştirici Simo Kinnunen'e göre Flash'ın yaptığı işleri HTML5 devraldıkça, Flash kullanımı azalacak. HTML, CSS ve JavaScript sayesinde artık bir zamanlar Flash'sız yapılamaayn etkileyici işler yapılabiliyor.

Ajax öncülerinden Thomas Fuchs da bu görüşe katılıyor ve Flash'ın işleri gereksiz yere daha karışık hale getirdiğini, bu işleri tarayıcıların yapabileceğini söylüyor.

Yani aslına bakılırsa, tarayıcıların gelişmesi, teknolojilerin güçlenmesi Flash'a bakışı çok değiştirmiş durumda.

Flash neden gerekiyor?

Aksi görüş ise Adams Immersive'den Morgan Adams'dan geliyor "Flash harika bir araç olmayı sürdürüyor. Ancak, Flash'ı sadece alternatifler ile aynı işi yapmak çok vakit alıyorsa, ya da Flash'sız aynı şeyleri yapmak mümkün değilse, aynı sonucu vermiyorsa öneriyorum" diyor.

Adams, Flash'ı özellikle bütçeleri diğer yöntemlere yetmeyen müşteriler için ideal bir çözüm olarak kullanıyor. Bu tür oyunlar hızla geliştirilebiliyor ve Flash eklentisi kurulu sayısız bilgisayar üzerinde sorunsuz çalışıyor.

Elbette oyunların da sorunları var, bunlar arasında en büyük sorun ise cep telefonları ve sektöre yeni giren dokunmatik tablet PC'lerde görülüyor. Fare imleci ile oynanmak için tasarlanan oyunlar, parmak ile dokunulduğunda vermesi gereken tepkileri vermiyor. iPad ya da iPhone için tasarlanmış bir oyun ise dokunmatik için tasarlanıyor.

Sokaktaki adam ne yapıyor?

Abode'dan Serge Jespers önemli bir noktaya değiniyor "Biz uzmanlar ve meraklılar için yeni bir Alpha sürüm tarayıcı kurmak mesele değil; peki ya ev kullanıcıları? Sokaktaki adam Flash'ı biliyor ve bilgisayarına kuruyor. Ama HTML5 onları pek ilgilendirmiyor."

Flash'ın başarılı olma sebebi de aslında bu basitlik. Geliştirici de kullanıcı da tanıyor, biliyor ve güveniyor. Endişeleri körükleyen güvenlik açıkları ve Apple'ın performans zayıflığı konusundaki ısrarı oluyor.

Ancak şu bir gerçek ki, Flash'ın yerini alması beklenen teknolojiler henüz geliştirme aşamasındalar. Bu teknolojilerin her biri, kazandıkları yetenekler Flash'tan bir parça alsa bile henüz hiçbiri tek başına Flash'ın yerini tam anlamıyla alamıyor.

Savaşın kaderini ne belirleyecek?

Zengin medya içeriği için neler söz konusu? MacDonald'ın görüşlerine dönersek "HTML5'i güçlendiren kütüphaneler artıyor. Processing.js ile verileri görselleştirmek, Burst Engine ile karakter animasyonu yapmak, Cake ile oyun yapmak ve Raphael ile çizim yapmak mümkün"

Ancak henüz geliştiriciler bunlara alışmış değil, tarayıcılar tam anlamıyla desteklemiyor ve Adobe da bir yandan Flash'ı güçlendirmeyi sürdürüyor. Yeni sürümler daha az kaynak tüketerek, farklı platformlara ve çoklu dokunmatiğe uygun hale getiriliyor. Bu geliştirilmiş olan, hazır Flash içeriği düzeltmese de gelecek için büyük önem taşıyor. Ne olursa olsun, şu an geliştiriciler için en kolayı Flash kullanmak oluyor.

Videoda ise H.264 savaşı kazanıyor ama Theora ile H.264 savaşının çözümlenememesi süreci uzatıyor. Uzun vadede bütün bu teknolojiler tarayıcılara standart olarak entegre olduğunda Flash ölebilir, ama henüz değil; daha gidilecek çok yol var.