Dünya'ya çarpan en büyük gök taşının boyutları ne kadardı? Cevaba inanamayacaksınız...

Ağaçlar var olmadan önce, Dünya'da yalnızca tek hücreli organizmalar yaşarken, gezegenimize çarpan en büyük asteroit, şu anda Johannesburg, Güney Afrika olarak bildiğimiz yerin yakınına inerek Vredefort kraterini oluşturdu. İlk çarpışmada tahmini krater boyutu 250-280 kilometre arasında olan asteroitin boyutunun başlangıçta yaklaşık 15 kilometre çapında olduğu hesaplandı. Ancak, Rochester Üniversitesi'nden yapılan yeni araştırma, yeniden hesaplanan boyutun 25 kilometreye daha yakın olduğunu gösteriyor.

Ekip, Vredefort kraterinin ölçeğinde bir etki yaratmak için gereken asteroit boyutunu hesaplamak amacıyla Basitleştirilmiş İhtiyari Langrangian Eulerian (iSALE) adlı bir şok fiziği programı kullandı. Bu hesaplamalar ile, orijinal çap tahmininin, yaklaşık 172 kilometrelik bir etki alanı ölçümü üreteceğini buldular. 250-280 kilometrelik gerçek boyuta ulaşmak için çarpan cismin çok daha büyük olması gerekirdi.

Bu çarpmanın Dünya'nın çevresi üzerinde yapmış olabileceği etkinin tahminleri, Chicxulub krater etkisinin sonrası hakkında zaten bildiklerimizi kaynak alabilir. Dinozorların kitlesel yok oluşunun nedeni olarak düşünülen Chicxulub krateri, 66 milyon yıl önce Dünya'daki bitki ve hayvan türlerinin yüzde 75'ini yok eden 10 kilometrelik bir asteroid tarafından oluşturuldu.

Neyse ki yaklaşık 2 milyar yıl önce yaşayan pek bir canlı yoktu. Bir kitlesel yok oluş olayının nedeni olmamasına rağmen, Vredefort çarpmasının küresel iklim üzerinde Chicxulub çarpmasından daha büyük bir etkisi olduğu düşünülüyor.

Asteroitin çarpışması tarafından yaratılan bol miktarda rahatsız edici toz, güneşi saatlerden on yıllara kadar çıkabilen uzun bir zaman boyunca engellemiş olabilir. Güneş ışınlarını engelleyen bu toz bulutu, Dünya'nın yüzey sıcaklığının önemli ölçüde soğumasına neden olacaktı. Toz çöktükçe, çarpmadan yayılan karbondioksit de gezegenin sıcaklığının birkaç derece artmasına neden olacaktı.

Bu boyutun ve bu zaman periyodunun etkileri, 2 milyar yıl önceki Dünya'nın coğrafi düzenine ilişkin anlayışımızı ilerletmede önemli bir yere sahip olabilir.

Araştırmacılar, Vredeford krateri çarpmasıyla fırlayan materyali inceleyerek örnekleri günümüz Karelya, Rusya'dan toplananlarla eşleştirmeyi başardılar. Çarpma anında iki kara kütlesinin arasındaki mesafenin yaklaşık 2.000-2.500 kilometre olduğunu tahmin ediliyor.

Bu büyüklükteki çarpmalardan elde edilen bilgiler, 2 milyar yıl önce gezegenin neye benzediğini daha iyi anlamamıza yardımcı olmanın yanı sıra, araştırmacıların diğer büyük gezegensel çarpmaların etkilerini incelemesine ve gelecekteki çarpışmaların potansiyel etkilerini tahmin etmesine olanak tanıyacaktır.