Dune'dan ilham alan uzay giysileri, idrarı suya dönüştürecek

Bir astronot olmak göz kamaştırıcı bir kariyer gibi görünebilir ancak çok fazla sıkı çalışma ve fedakarlık gerektirir. Astronotlar, bütün bu yoğun çalışmalarının ardından haftalarını ve hatta aylarını Dünya’dan, sevdiklerinden ve yer çekiminden uzakta geçirmek zorunda kalıyorlar. Bunların yanı sıra, bazen geri dönüştürülmüş atık suyu içmek zorunda kalmaları gibi bazı diğer ek zorluklar da bulunuyor.

Elbette astronot idrarının her damlası içilebilir suya dönüştürülmüyor. Uzay giysilerine attıkları idrar, uzay aracına döndüklerinde basitçe boşaltılıyor veya atılıyor. Weill Cornell Medicine ve Cornell Üniversitesi’ndeki bilim insanları tarafından Frank Herbert'in Dune romanlarından esinlenerek tasarlanan yeni bir uzay giysisi de, dışarı atılan idrarın özel bir filtreleme sırt çantasında geri dönüştürülmesiyle uzay yürüyüşlerini daha uzun ve daha az iğrenç hale getirebilir. Her iki okulun araştırma ve tasarım ekipleri, bulgularını Frontiers bilimsel dergisinde yayınladılar.

Dune evreninde “damıtıcı giysiler” olarak anılan bu giysiler, askerler Arrakis’in çorak çöl dünyasında yürüyüp savaşırken vücutlarının saldığı her damla nemi yakalayıp içilebilir suya dönüştürmeyi hedefliyor. Gerçek hayatta önerilen damıtıcı giysiler de aynı hedefle çalışıyor. Araştırmanın başyazarı ve araştırma personeli Sofia Etlin, yayınlanan bir basın bülteninde, yeni damıtıcı giysilerin, astronotların sırtlarında taşıdıkları “birleşik ileri-geri osmoz ünitesine giden vakum bazlı bir harici katetere” sahip olduğunu söyledi.

Giysiler, önümüzdeki iki yıl içinde Ay’ın yörüngesine girecek ve güney kutbuna inecek Artemis II ve Artemis III görevleri de dahil olmak üzere gelecekteki NASA uzay görevleri düşünülerek tasarlandı. NASA ve Axiom Space, Ay görevleri için başka bir uzay giysisi tasarımını zaten onaylamış olsalar da, bu yeni filtreleme sistemi de var olan tasarımlara eklenebilecek gibi görünüyor. Ayrıca bu damıtıcı giysiler, aynı zamanda 2030’ların başlarında yapılması planlanan insanlı Mars uzay görevinde de kullanılabilir.

Damıtma giysileri astronotların uzay yürüyüşleri sırasındaki susuzluğunu gidermekle kalmayacak, aynı zamanda onları daha hijyenik hale getirecek. 1970’lerden bu yana kullanılan geleneksel NASA uzay giysisi tasarımı, yalnızca astronotların idrarını yakalamak için süper emici bir polimerle birlikte geliyor. Bu, uzay ya da Ay yürüyüşüne çıkan hemen hemen her astronotun uzay pantolonunu pislettiği anlamına geliyor. Bu modası geçmiş atık sistemi aynı zamanda astronotlar için idrar yolu enfeksiyonları (İYE) ve mide-bağırsak sorunları gibi hijyen ve tıbbi sorunlara da yol açtığı biliniyor.

NASA, Weill Cornell Medicine ve Cornell Üniversitesi’nin yeni uzay giysisi tasarımını yaklaşan uzay görevlerinden hiçbiri için henüz resmi olarak onaylamadı. Ancak bu yeni araştırmanın sonuçlarının çok uzun zaman geçmeden uzay giysilerine ekleneceği rahatlıkla tahmin edilebilir.