Dosya sistemlerinin sırları!

Dosyalarınızı okurken veya yazarken, sabit disklerinizin nasıl çalıştığını biliyor musunuz? Sabit diskler artık çok büyük miktarda verileri depolayabiliyorlar. Elbette bu dev depolama alanı, çok iyi bir organizasyonu da gerekli kılıyor. Sabit disklerin çalışma şekillerini organize etmek için de dosya sistemleri kullanılıyor. Bu dosya sistemleri ise, bilgisayarın kurulumu aşamasında, işletim sistemi tarafından çalışmaya hazır hale getiriliyor.

Ancak, bildiğiniz gibi, birden fazla dosya sistemi bulunuyor. Bunlar ne yapar, nasıl yapar ve farklı nelerdir? İşte en çok bilinen ve kullanılan dosya sistemleri...

FAT

FAT dosya sistemi, dünyadaki en yaygın dosya sistemidir. Tam ismi, File Allocation Table olan FAT sistemi Microsoft tarafından geliştirilmiştir. Çok uzun zamandır kullanılan bu sistemin teknolojideki gelişimle beraber FAT16 ve FAT32 edisyonları da çıktı. Ancak genel olarak tüm bu sistemlere, FAT ismi verilir.

FAT'ın avantajı çok basit ve hızlı bir dosya sistemi olmasıdır. Ancak dosyaların en fazla 4 GB büyüklüğünde olmasına izin verir. Microsoft çok uzun yıllar önce bu dosya sistemini tasarlarken, günün birinde 4GB'dan daha büyük dosyaların var olabileceğine ihtmal vermediği için bu dosya sisteminde açabileceğiniz dosyaların maksimum büyüklüğü 4GB'dır. Şimdilerde sabit disklerde çok nadir görülen bu eski dosya sistemi USB sürücüler veya  SD kartlarda çok daha yoğun olarak kullanılıyor zira neredeyse her işletim sisteminin FAT desteği bulunuyor. Bu da mobil depolama sistemlerinin her sistem tarafından okunabilmesini sağlıyor.

NTFS

NTFS'in açık ismi, New Technology File System'dir. FAT'ın artık ihtiyaçları karşılamadığını düşünen Mİcrosoft tarafından geliştirilmiştir.

NTFS'in yapısı çok daha karmaşıktır ve Windows XP ile kullanılmaya başlanmıştır. Bu aynı zamanda "günlükçü" bir işletim sistemidir çünkü bilgsayarda gerçekleştirilen her işlemin kayıtlarını tutar. Böylece yaşanan sorunların ne zaman ve nasıl ortaya çıktığı anlaşılabilir ve geriye dönük kurtarmalar mümkün olabilir.

Dosya sistemi 16 TB boyutuna kadar dosyaları işleyebilir. Ayrıca 256 TB boyutuna kadar diskleri de destekler. Elbette bu boyutlar FAT ile mümkün değildir. NTFS de, pek çok büyük işletim sistemi tarafından kolayca okunabilir. NTFS'in en çok kullanıldığı donanımlar, taşınabilir olmayan sabit disklerdir ancak isteyenler taşınabilir depolama cihazlarını da NTFS ile formatlayabilir.

HFS+

HFS+, Apple tarafındna geliştirilmiş bir sistemdir.Macintosh bilgisayarların kullanımı için hazırlanmıştır.

NTFS ile benzer bir yapı kullanır ancak iki sistem birbiriyle uyumlu değildir. HFS bir milyon TB boyutuna kadar dosyaları destekleyebildiği için gelecekte çok daha avantajlı olacaktır. Ayrıca NTFS gibi, günlük tutar.

Mac OS X işletim sisteminde kullanılabildiği gibi bu sistemi Linux ile kullanmak da mümkündür. Ancak Microsoft işletim sistemleriyle çalışmaz.

ext4

Linux'un en çok kullanılan dosya sistemidir. Öncülleri ext2 ve ext3 gibi başarılı ve onların gelişmiş bir versiyonudur.

Kullandığı teknikler sayesinde bilgsayarda performans artışını sağlar. Bu yüzden Linux sistemlerinin daha hızlı çalışması mümkündür. ext4 sabit diskler düşünülerek tasarlanmış bir sistem olduğu için taşınabilir disklerde kullanılmaz. 16 TB boyutuna kadar dosyaları destekler.

ext4 ne yazık ki eski ext3 sistemiyle uyumlu değil ancak bunun sayesinde daha hızlı işlem yapabilen bir algoritma geliştirilmesi mümkün olmuş. Windows kullanıcıları Ext2Read özeliği sayesinde bu sistemleri okuma şansına sahipler.

btrfs

btrfs, "B-Tree FS" olarak okunuyor. Linux için hazırlanan yeni bir dosya sistemidir. Sistem, günlük özelliğine sahiptir.

16 EB'ta kadar dosya ve disk sistemlerini destekleyebilir, ayrıca veri havuzu da oluşturabilir. Bu havuz sayesinde birden çok sabit diski aynı anda işlemek mümkün oluyor. Şu anda kararsız sürümde bulunan dosya sistemi tamamlandığında Linux'un mevcut ext4 sisteminin yerini almasına kesin gözüyle bakılıyor.

ZFS

ZFS, Unix dünyasının dosya sistemidir. 16 EB'a kadar dosya ve disk boyutlarını destekleyen ZFS performans olarak ön plana çıkmasa ad bazı çok önemli yetenekleri ile göz dolduruyor.

Bu yeteneklerin arasında veri bozulmalarını önleme, çeşitli sistemlerin desteklenmesi, veri şifrelemesi,veri çiftlemesinin önlenmesi ve veri havuzu gibi özellikler bulunuyor. 2005'ten beri kullanılan sistem, Mac OSX 10,5 Server, Linux ve diğer Unix-benzeri sistemlerde çalışabiliyor.

btrfs ile ortak özellikleri olmasına rağmen btrfs kadar hızlı olmayan ZFS daha çok kurumsal alanda tercih edilen bir sistem.