Disk birleştiriciler: HDD'yi düzenleme vakti

Darmadağın bir disk en tehlikeli sistem frenidir. Fakat disk birleştiricileri verit taşıyıcılarınızdan daha fazla performans alacağınızı vaat ediyor. CHIP Online altı program test etti.

Modern PC'ler birçok işi kolaylıkla halledecek güce sahip. Yine de bilgisayarınızın zamanla yavaşladığını hissedersiniz: Programlar yavaş çalışır, virüs tarayıcının işi saatler sürer veya kopyalama işlemleri bitmek bilmez. Genellikle dağınık bir sabit disk, bilgisayarda darboğaz oluşturur. Düzenli olarak disk birleştirme yapmanız hem sisteminizin performansının düşmemesini sağlayacaktır hem de sabit diskinizin ömrünü uzatacaktır.

Güncel disk birleştiricilerin türümü sadece dosyaları bir o oyana bir bu yana taşımaktan daha fazlasını yapabiliyor: Sabit diski inceliyor ve dosyaları, sabit diskin daha verimli çalışacağı biçimde sıralıyorlar. CHIP Online yeni nesil disk birleştiricilerini mercek altına aldı ve hangi araçlar diskinizi birleştirmeniz gerektiğini açıklıyor.

Problem: Dosya karmaşası

Dosya parçalanması kaçınılmazdır: Program kurma/kaldırma, dosya kaydetme, düzenleme ve silme işlemleri zaman içerisinde diskinizi paramparça hale getirir. Bu da diske erişimi güçleştirir; çünkü okuma kafası sürekli oradan buraya atlamak zorunda kalır. Bu yüzden düzenli aralıklarla disk birleştirme yapmak bir mecburiyettir.

Bu temizliğin ne sıklıkla yapılması gerektiği kullanım yoğunluğu ve dosya sistemine bağlıdır. Zira FAT ve NTFS dosya sistemleri birbirinden çok farklı çalışır. FAT'ın problemi dosya kaydetme sürecidir: Eski dosya sistemi, dosyaları basit bir şekilde sırayla sabit diske yazar ve dosyanın parçalanıp parçalanmadığını (küme zinciri) kontrol etmez. Buna karşın NTFS biraz daha akıllıdır: Windows XP'den bu yana standart hale gelen dosya sistemi, verileri bir bütün olarak sıralar. Yine de NTFS'nin başa çıkamadığı durumlar vardır. Mesela NTFS, dosya büyüklüğündeki değişimi dikkate almaz: Kullanıcı bir dosyanın boyutunu arttırdığında tüm değişiklikler aynı yere kaydedilir.

Bir diğer parçalanma sebebi ise MFT'den (Master File Table) kaynaklanıyor: NTFS, depolama biriminin yüzde 12'sini meta bilgileri için ayırır. Fakat Windows bu alana 1,5 KB'tan küçük dosyaları da kaydeder. Eğer kullanıcı birçok ufak boyutlu dosya ile uğraşıyorsa MFT taşar ve diğer dosyaları kişisel veriler ve programlarla karıştırabilir.

Takas dosyası da (sanal bellek) performans düşüşüne sebep olur. Windows, fiziksel sistem belleği (RAM) yetmediğinde bu alanı kullanır. Normalde sistem, bu alana ihtiyaç duymadığında içindeki dosyaları siler. Fakat bir araç çökerse tüm artıklar burada kalmaya devam eder. Böylece zamanla takas dosyasını parçalayan bir çöp birikimi meydana gelir.

Önlem almak: Sistemi özelleştirin

Sanal belleğin sabit diski ne kadar parçaladığı Windows ayarlarına da bağlıdır: Sistem, takas dosyasını sabit veya değişken büyüklüğe göre depolama seçeneği sunar.

Değişken büyüklüğü seçtiğinizde sistem sadece o an ne kadar alana ihtiyaç duyuluyorsa o kadar alan harcar; bu, diskin çabucak parçalanmasına sebep olur. Bu yüzden sanal belleğin büyüklüğünü sabitlemelisiniz: Ayarları gelişmiş sistem özellikleri penceresindeki "Performans" ayarları altında bulabilirsiniz. Buraya sanal bellek miktarı olarak 2 ila 4 GB arasında bir değer girin; fakat minimum ve maksimum değer birbirinin aynısı olsun.

Sabit disk küme boyutlarını özelleştirerek de diskin verimini arttırabilirsiniz. Kümelerin boyutu varsayılan olarak 4 KB'tır ve sabit diskin en küçük birimleridir. Küme boyutunu aştığı anda dosya parçalanarak kaydedilir. Küme boyutunu 64 KB yapıldığında diskin performansını arttırabilirsiniz. Lakin bu değişiklik sadece büyük boyutlu dosyalarda bir getiri sağlar. Örneğin videoların depolandığı disk bölümü gibi.

İnce ayar: Daha fazla hız

Küme boyutlarıyla deney yapmak profesyonellere has bir çözüm. Ortalama bir bilgisayar için bu uğraşa gerek yok. Burada diskleri inceleyen ve tüm dosyaları mükemmel biçimde sıralayan disk birleştiricileri kullanmak daha mantıklı bir çözüm oluyor.

Testimizde yeni nesil beş disk birleştiricisini genellikle hantal bir izlenim veren Vista platformunda test ettik ve bu programları Windows'un kendi disk birleştiricisi ile karşılaştırdık. Windows 7'nin disk birleştiricisinin nelere kadir olduğunu altıncı sayfadaki bilgi kesitinde okuyabilirsiniz. Yeni Windows'u kurduktan sonra uzun bir süre disk birleştiriciye ihtiyaç duymuyorsunuz.

Tüm test adayları yüksek derecede parçalanmış 100 GB disklerde çalıştırıldı. Her adayı test etmeden önce disk bölümünü, önceden alınmış imajını kullanarak orijinal haline getirdik. Ashampoo Magical Defrag 2 şaşırtıcı derecede hızlı çalışıyor: Program 11:56 dakika ile ne hızlı değeri elde etti. Disk birleştiricilerin çoğu bu sürenin iki katına ihtiyaç duyuyor. Fakat Magical Defrag bir hileye başvuruyor; zira program, disk birleştirme işleminden sonra da diskte birçok boşluk bıraktı. Yazılım parçalanmış tüm dosyaları tekrar birleştirdi; ama bunları yeniden sıralamadı.

Diskeeper 2010 Professional ve O&O Defrag 12 ise çok titiz çalışıyor: İki program da sadece dosyaları birleştirmekle kalmıyor; aynı zamanda bunlara uygun bir yer de arıyor. Böylece işlemden sonra diskte kullanılamayan boş alan kalmıyor.

Toparlama işleminden sonra en önemli kriter performans kazanımı oldu. Ortaya çıkan sonuçlar birbirinden çok farklıydı. Diskeeper sabit diski daha fazla hızlandırmak için "I-FAAST" fonksiyonunu kullanıyor. Program sabit diskin yanında kullanıcı davranışlarını da izliyor. Sonrasında ise en sık kullanılan dosyaları sabit diskin en hızlı bölümüne taşıyor. Diskeeper virüs taramasında çok iyi puan alıyor; fakat dosya kopyalamaya sıra gelince diğer disk birleştiriciler ile arasında bayağı bir fark oluştu.

Buna karşın O&O Defrag "Zones" ile sabit diskin hızını arttırmak istiyor: Yazılım tüm dosyaları birbirinden ayrı alanlara dağıtıyor. Örneğin önyükleme süreci için gerekli dosyalar diskin başına, kişisel dosyalar diskin ortasına ve sürücü önbelleği veya yapılandırma dosyaları gibi veriler diskin sonuna taşınıyor. Fakat bu tekniğe rağmen çalışma anında bariz bir performans avantajı belirleyemedik. Vista disk birleştiricisi için şaşırtıcı bir sonuç: Araç, ince ayar konusunda JetDrive 2010 Ultimate, Simon Tools DriveDefrag 2 ve Magical Defrag 2 ile rahatlıkla baş edebiliyor.

Download:
O&O Defrag Professional
Diskeeper 2010 Professional

Kullanım: Bir tıklama yeterli

Sabit disk ince ayar bir disk birleştiricideki en önemli kriterdir; fakat kullanması zor olduğu sürece en iyi optimizasyon dahi işe yaramaz.

Test adayları birbirinden farklı sonuçlar elde ediyor: O&O Defrag birçok fonksiyon sunmasına rağmen sezgisel bir şekilde tasarlanmış. Tüm görevleri birkaç tıklama ile başlatabiliyorsunuz. Ayarlama imkanları da iyi seviyede. Örneğin disk birleştirme için kullanılacak CPU yüzdesini belirleyebiliyorsunuz veya kendinize has betikleri oluşturabiliyorsunuz. Bu denli geniş bir fonksiyon yelpazesini Diskeeper sunuyor; fakat bu seferde kullanım biraz daha karmaşık.

Magical Defrag 2 çok farklı bir yol izliyor: Hiçbir ayarlama yok. Program, kurulduktan sonra arka plana çekiliyor ve disk birleştirmeye başlıyor. Daha kıt bir yelpaze sunan tek araç Vista disk birleştiricisi: Görev zamanlayıcı ve disk bölümü seçimi dışında hiçbir şeyi yapıladıramıyorsunuz.

Otomatik: Akıllı düzenleme
PC'deki her eylem diskin parçalanmasına sebep olur. Bu yüzden programların bunu baştan engellemesi gerekiyor: Diskeeper, "IntelliWrite" fonksiyonu ile parçalanmanın önüne geçiyor. Araç, yeni dosyaları uygun bir alana taşıyor. O&O Defraf burada da etkilemeyi başarıyor: "Zones" bölümlendirmesi tekil dosyaların diskte dağılmasının önüne geçiyor. Diğer programlar da benzer özellikler sunuyor: Sabit diski düzenli tutmak için bir şemaya göre çalışıyorlar.

Download:
JetDrive
Ashampoo Magical Defrag

Windows 7: Sağlam disk birleştirme

Genel anlamda yenilenmiş Disk Birleştiricisi artık daha detaylı çalışıyor; ama ne yazık ki daha hızlı değil.

Microsoft, Windows 7'deki disk birleştiriciye yeni özellikler ekledi: Varsayılan olarak araç, haftada bir kez çalışıyor ve tüm diskleri arka planda temizliyor. Kullanıcı isterse aracı kendisi de çalıştırıyor. Vista'dan farklı olarak tüm diskler ve bölümleri aynı anda birleştirilebiliyor. Görev zamanlayıcı ile tüm bu süreci kontrol edebiliyorsunuz.

Kullanımda pek bir şey değişmedi; kullanıcı hemen aradığını bulabiliyor. Fakat tümleşik disk birleştiricisinden daha yüksek bir çalışma temposu ve bilgi bekleyenler hayal kırıklığına uğruyor: Araç, işini Vista'daki sürümüyle aynı sürede bitiriyor ve bir durum göstergesi dışında bir şey görmek mümkün değil. Fakat araç artık daha detaylı çalışıyor: Windows 7 dosya sisteminin meta bilgilerini tanıyor ve bunları diskin en uygun noktansa taşıyor. SSD tanıma özelliği de yeni: Şayet SSD kullanıyorsanız Windows 7, Flash tabanlı diskin ömrünü uzatmak için aracı devre dışı bırakıyor. Keza SSD kullanımında disk birleştirme zaten gereksiz hale geliyor.

Sonuç: Sadece iki araç performans artışı sağlıyor

Detaylı disk birleştirme, hissedilebilir performans artışı ve ekstra özelliklerden oluşmuş en paketi sadece Diskeeper ve O&O Defrag sunuyor.

Cetvelin diğer ucunda, Vista'nın tümleşik aracından daha fazlasını sunamayan Magical Defrag 2 var. Diğer programlar da iyi iş çıkarıyor; ama standart bileşenlerden daha fazlasını sunmuyor. Sabit diskin en yüksek performans sunması için bu kadarı yeterli değil.