'Dipten aldık' demişti... Bitcoin'deki düşüş ne kadar etkiledi?

El Salvador, Eylül 2021'de Bitcoin'i resmen tedavüle sokan ilk ülke olmuştu. Ülkede işletmelerin kripto para birimi Bitcoin'i kabul etmesinin önü açılırken, şirketler ve vatandaşlar vergi ödemelerini dahi kripto para ile yapabilecek hale gelmişti. El Salvador Devlet Başkanı Bukele ise mesajlarında dönem dönem Bitcoin satın aldıklarını paylaşmıştı, bazen dip fiyattan aldıklarını belirtmişti.  Ancak gelinen son durumda El Salvador bitcoin deneyinde yaklaşık 60 milyon dolar kaybetmiş durumda. Bitcoin yasasının ise bitcoin turistlerini olumlu etkilediği belirtiliyor. 

El Salvador’un yaptığı alımlarındaki kayıpları zaman zaman yerel ve uluslararası basının gündemine geliyor. Ancak daha önce Maliye Bakanı Zelaya bu hesaplamalara karşı çıkarak  “Hiç bir coin satmadığımız için zararda da değiliz” demişti.

CNBC, gelinen süreçte El Salvador sakinleri ile görüştü. Başkentte çalışan bir kalkınma mühendisi “Ülkenin eskisinden daha fazla tanınması dışında hiçbir şeyin değiştiğini düşünmüyorum, ancak Salvadorluların ekonomik hayatı birkaç yıl öncesine göre aynı veya daha kötü” dedi.

Ona göre bitcoinden çok bahsedilse de benimsenme oranı düşük ve kişisel olarak kripto para birimini kabul eden çok az işletme olduğunu söylüyor.

CNBC'nin haberine göre deney başladığından bu yana para birimi değerinin yaklaşık %60′ını kaybettiği ve ülke düşen ekonomik büyüme ve yüksek cari açıkla karşı karşıya olduğu için El Salvador’da bitcoin kullanımı düşük görünüyor.

Bukele, Bitcoin Yasası yürürlüğe girdiğinde nüfusun yaklaşık %70′inin geleneksel finansal hizmetlere erişiminin olmadığı bir ülke için finansal katılımı genişletmenin bir yolu olarak düşünüyordu.

El Salvador, ulusal düzeyde benimsemeyi kolaylaştırmak için, ücretsiz işlemler sunan, hızlı sınır ötesi ödemelere izin veren ve yalnızca bir cep telefonu ve internet bağlantısı gerektiren “chivo” adlı sanal bir cüzdan başlattı.

Bukele Ocak ayında nüfusun yaklaşık %60′ının veya 4 milyon insanın chivo uygulamasını kullandığını tweetledi.

• Ancak ABD Ulusal Ekonomik Araştırma Bürosu tarafından Nisan ayında yayınlanan bir rapor, cüzdanı indirenlerin sadece %20′sinin 30$ bonusu harcadıktan sonra cüzdanı kullanmaya devam ettiğini gösterdi.

• El Salvador merkezli El Instituto de Opinion Publica tarafından yapılan bir anket ise 10 Salvadorludan 7′sinin Bitcoin Yasasının aile ekonomilerine fayda sağladığını düşünmediğini söylüyor.

• Enstitü tarafından yapılan bir başka anket, El Salvador’daki 100 küçük ve orta ölçekli işletmeden 76′sının bitcoin ödemelerini kabul etmediğini buldu.

El Salvador Universidad Centroamericana’nın yöneticisi Laura Andrade ise “Bitcoin’in yürürlükteki ilk yılı, ticari bir beklentiden alakasız bir konuya dönüştü” dedi.

Andrade, birçok büyük şirketin hala bitcoin ile ödeme aldıklarını ilan ettiğini, ancak kripto para birimini kabul etmemek için sistemlerinin çalışmadığını veya bitcoin cüzdanının hizmet dışı olduğunu söylemek de dahil olmak üzere bahaneler ürettiklerini söyledi.

Andrade, “Yukarıdakiler, bu kripto para biriminin gerçekte hiçbir zaman ulusal ticarete nüfuz etmediğinin kanıtıdır.” dedi.

Deney ayrıca ülke çapında bir bitcoin ATM altyapısı oluşturmayı da içeriyordu, ancak birçok insanın kullanması için çok uzaktalar.

• Bukele'nin bitcoin alımlarıyla ilgili kamuya açık duyurularını izleyen bitcoin şirketi Coinkite de dahil olmak üzere kaynaklara göre, ülkenin Bitcoin'in düşüşü nedeniyle kaybı 60 milyon dolar seviyesinde. Tahminlere göre ise toplamda, tüm deney ve bununla ilişkili tüm maliyetler için hükümet hükümet 375 milyon dolar harcadı.

• CNBC'nin haberine göre El Salvador’un büyük bitcoin kumarı, bitcoin turistlerini çekmek açısından bir kazanç oldu. Resmi hükümet tahminlerine göre, Bitcoin Yasası yürürlüğe girdiğinden beri turizm endüstrisi %30 arttı. Ülkenin turizm bakanı ayrıca turistlerin %60′ının artık ABD’den geldiğini de belirtiyor.

Bukele, güneydoğu El Salvador’daki Conchagua yanardağının bitişiğinde bir “Bitcoin City” inşa etme planlarını duyurmuştu.

Şimdi, Bitcoin City ve ilk olarak Mart ayında olumsuz piyasa koşulları nedeniyle durdurulan 1 milyar dolarlık bitcoin tahvil satışı askıya alındı.

London School of Economics’te politika uzmanı Frank Muci, Bitcoin, El Salvador’un önemli ekonomik sorunlarından hiçbirini çözmüyor” diye ekledi.