Dev laptop satın alma rehberi
CHIP Online laptop satın alma sürecinde sizi aydınlatacak dev bir rehber sunuyor...
Seçim demek ızdırap demektir: İdeal notebookunuza giden yol birçok teknik terim, fiyat tuzakları ve teknoloji yalanlarıyla doludur. Böyle bir durumda ancak bizim notebook rehberimiz gibi güvenilir bir önder size yardımcı olabilir. Bu şekilde kötü sürprizlere pabuç bırakmaz ve satın alma sırasında hem paradan hem de sinirden tasarruf yaparsınız.
Atom, Core i3, Turion II, WLAN ve Gigabyte'lar: Teknoloji marketleri reklam yapmaya başladığında birçok satın alma isteklisi insanın dahi ilk bakışta midesi bulanmaya başlar. Sabit diskin ve ekran büyüklüğünün performansla ilgisi var mı? En fazla hangi ebatlardaki bir notebooku her yere sorunsuzca götürebilir ve taşıyabilirim? Sunulan fırsat gerçekten de bir indirim mi, yoksa kasanın altında eski donanımlar mı gizli? Eğer bu soruların cevabını arıyorsanız mutlaka okumaya devam etmelisiniz.
Büyük satın alma hatası
Problem hep aynı: Notebook satın alan kişilerin çoğu işlemci, RAM,
sabit disk, ekran kartı ve ekrana dair büyük sayılara kendini
kaptırır. Bir de bunların üzerine düşük bir fiyat eklenirse ideal
bir pazarlık olduğu hissine kapılır. Fakat hatalar, düşünmeden
satın alınan teknolojik cihazların peşini bırakmaz. Örneğin
notebook için gerekli bağlantı arabirimlerin eksikliği veya artık
miladını doldurmuş bir işletim sisteminin yüklü olması gibi.
Önce bilgilenin, sonra satın alın
Fakat bu işlere az da olsa yabancı olmayanlar sadece birkaç milyon
TL kazanmakla kalmaz aynı zamanda ideal bir indirimi sahte
fırsatlardan ayırt edebilir. Bu kişi tüm ihtiyaçlarını
karşılayabilecek notebooku da bulur. Bu sebeple ilerleyen
sayfalarda, hedefinizdeki notebooka ulaşmanız için gerekli
bilgileri sunuyoruz.
Ekran: Ultra kompakt veya sinema formatı
Bir notebooku ekran büyüklüğüne bakarak ortalama ağırlıktan kullanım alanına kadar kaba bir tahmin yürütmeniz mümkündür. Güncel format yelpazesi ultra kompakt 10 inç ekranlardan devasa 18,4 inç ekranlara kadar uzanıyor.
Çözünürlük
Netbookların standart çözünürlüğü 1024 x 768 piksel,
notebooklarınki ise 15 inçte 1280 x 800 pikseldir. Bununla beraber
daha büyük veya daha ufak cihazlar da 1366 x 768 piksel veya 1440 x
900 pikselle çalışabilir. Hatta bazı notebooklar Full-HD
çözünürlükte bile (1920 x 1080 piksel) çalışabiliyor. Oyuncular
çözünürlüğün çok yüksek olmamansa dikkat etmeli; zira çözünürlük ne
kadar yüksekse o kadar daha güçlü bir ekran kartına gerekir; yoksa
oyunlarda takılmalar meydana gelir. Konuyla ilgili daha detaylı
bilgiyi beşinci sayfada bulabilirsiniz.
Arka aydınlatma: LED neredeyse standart
oldu
Eğer neredeyse özdeş iki notebook arasında kaldıysanız ve bunların
arasındaki tek fark ekran aydınlatması ise LED kısaltmasına (Light
Emitting Diode) dikkat edin. Bu ekranlar biraz daha pahalıdır; ama
kural olarak geleneksel CCFL tabanlı ekranlardan daha
aydınlıktırlar ve daha az enerji tüketirler. Özellikle notebook pil
süresine çok dikkat ediyorsanız LED ekranları tercih etmelisiniz.
Piyasada CCFL ekranlı notebookların sayısı gittikçe azalıyor ve bu
senenin sonuna kadar piyasadan tamamen silinecekler.
Parlak ekran mı, mat ekran mı?
İşte bu konu tamamen zevk meselesi. Zira yansımalı ekranlar (Glare
Type veya Gloss Display de denir) renkleri daha cıvıl cıvıl ve daha
parlak gösterir ki bu da mat ekranlara göre daha canlı görüntü elde
edildiği hissini verir. Lâkin ekrana baktığınızda çevrenizi de
görürsünüz. Evde bu durum sizi rahatsız etmeyebilir; ama dışarıda
özellikle de hareket eden taşıtlarda ekrana odaklanmanız zorlaşır.
Şayet ekran aydınlatması, yansımayı gölgede bırakacak kadar
güçlüyse bu durum gerçekleşmez. Sonuç olarak iş notebooku satın
alacaklara mat, multimedya hayranlarına ise parlak ekran tavsiye
ediyoruz.
Performans: Çift kalp ve çokça RAM - I
Senelerdir notebooklarda çalışan Core-2 işlemciler 2010'da yerlerini Core i3, i5 ve i7'lere bırakıyor. Bu işlemcilerin içinde grafik çekirdeği de var. AMD yine ucuz notebooklara oynamaya devam ediyor ve bu alanda cesurca savaşıyor.
Intel Atom'lu netbooklar
Atom işlemciler sadece ucuz netbooklarda kullanılıyor ve özel
yazışmalarınızı, müzik ve video oynatımı veya internette sörf gibi
en basit ihtiyaçlarınızı karşılıyorlar. Bu iş için çok az enerjiye
ihtiyaç duyuyorlar. 2010'dan itibaren Pine Trail kod adına sahip
yeni bir sürümü geliyor. Yeni platform eskisinden daha da az
enerjiye ihtiyaç duyacak ve yapısal değişikliklere ev sahipliği
yapacak. Intel aynı masaüstü ve notebook işlemcilerinde olduğu gibi
Atom N450 ve N470'in içine de grafik çekirdeğini ve bellek
denetleyicisini yerleştirecek. Bu, sistem performansını arttıracak
ve yerden tasarruf sağlayacak.
Her büyüklükteki çok ucuz notebooklarda ise Celeron-M ve daha güçlü
Pentium Dual-Core işlemciler kullanılacak. Bunlar Atom
işlemcilerden çok daha hızlı; ama çok daha fazla enerji
tüketiyorlar ve sadece basit işleri halletmekle kalmıyorlar.
Genellikle sıkça indirime giren notebooklarda kullanılan Pentium
Dual-Core işlemciler Celeron-M'lerden çok daha güçlü. Core 2 Duo
ile Pentium Dual-Core teknik açıdan birbirine benzer; fakat
Dual-Core biraz daha fazla enerji tüketir.
Başarılı Core-2-Duo ve Core-2-Quad nesli 2010'da yerini Core i3, i5
ve i7'ye bırakıyor. Intel bu güncel notebook platformu bir kez daha
iki aileye ayrılıyor: Tümleşik grafik çekirdeğine sahip çift
çekirdekli Arrendale işlemciler ve bellek denetleyicili Core
i3/i5/i7 serisi. Giriş seviyesi kullanıcılar, oyuncular, multimedya
ve iş hayatı kullanımı için elverişliler. Daha pahalı olan dört
çekirdekli Core i7-720QM, -820QM ve -920XM ise sadece Nehalem
çekirdeği ile tümleşik grafik olmaksızın sunuluyorlar. Lâkin bu
işlemcilerin performans kapasitesi sadece profesyonel kullanıcılar
ve üst seviye oyunculara hitap ediyor.
Core i3 işlemciler hariç tüm Core iX işlemciler, çekirdekleri kısa bir süreliğine overclock etmeyi mümkün kılan Turbo-Boost modunu (800 MHz'e kadar artış) destekliyor. Notebook satın almayı düşünenler gelecekte satıcı ve üreticilerin hangi frekanslarla reklam yaptığına dikkat etmeli: Sürekli sunulan maksimum saat hızı veya sadece kısa bir süreliğine kullanılabilen Turbo-Boost modu.
Performans: Çift kalp ve çokça RAM - II
Enerji tasarruf kralları: ULV ve CULV
işlemciler
Elbette Core iX işlemcilerin enerjiden tasarruf yapan ULV sürümleri
(Ultra Low Voltage) de var. Bu sürümlerin model isimlerinin sonunda
U, UE ve UM ibareleri oluyor. Bu tür işlemciler daha çok
iş-notebooklarında kullanılıyor, notebookun fiyatını arttırıyor ve
Core 2 abilerinden çok daha yavaşlar. Elbette tüm bunların
karşılığında uzun mu uzun pil süresi sağlıyorlar ve notebookun
ağırlığını düşürüyorlar; zira karmaşık ve ağır soğutma sistemlerine
ihtiyaç duymuyorlar. Aynı durum birçok Acer Timeline notebookta
kullanılan CULV işlemciler için de geçerli. Bunlar ULV sürümlerden
daha da düşük performanslıdır; ama çok daha ucuzdurlar ve daha da
az enerji tüketirler. Fakat ULV ve CULV işlemcileri performansı
Office yazılımları, internet ve multimedya oynatımı gibi basit
uygulamalar için fazlasıyla yeterlidir.
Notebookunu arada sırada kullanan, cihazla Office dokümanlarını
düzenlemek, müzik ve film oynatmak ve internette gezmek
isteyenlerin hızlı bir işlemciye ihtiyacı yok. Turion 64 veya yeni
Athlon Neo yeterlidir. Eğer birden çok uygulamayı aynı anda
çalıştırmak, grafik ve video düzenlemek veya arada sırada oyun
oynamak için daha hızlı bir şey gerekiyorsa iki çekirdekli Turion
64 X2 ve 2 GHz üzeri saat hızlarına dikkat edin. AMD'nin
notebooklara has üst seviye işlemcilerinin ismi Turion 64 X2 Ultra
ve Turion II Ultra'dır. Fakat yüksek performans hissi veren "Ultra"
kısaltmasına rağmen sadece Intel'in orta seviyedeki daha yavaş
mobil işlemcileriyle rekabet edebilirler.
RAM ve Windows 7 (64-bit)
2010'da 4 GB RAM neredeyse standart hale geldi. Düşük bellek
fiyatları da Windows 7 (64-bit) için iyi bir sebep. Eski 64-bit
Windows sürümlerinin aksine Windows 7 64-bit'te esaslı sorunlar
yok; dolayısıyla 32-bit'in sunmadığı avantajı 64-bit ile
kullanabilirsiniz: çok daha fazla bellek adresleyebilme. Windows
7'nin 64-bit sürümü 4 GB belleğin sadece 3,5 GB'ını değil, tamamını
tanıyor ve kullanabiliyor. Tabi ki üst sınır 4 GB değil. 64-bit
Windows'lar 192 GB'a kadar belleği destekliyor. Sonuç: Çalışma hızı
ölçülebilir ve hissedilebilir derecede artıyor.
Grafik: Oyunlar ve HD-filmler için gerekli güç
Kullanıcıların çok azı yüksek performanslı bir ekran kartın ihtiyaç duyar; çoğuna tümleşik grafik yongaları yeterli olur. Hatta bu grafik çekirdeği Intel Core-iX işlemcilerde aynı yonga üzerinde bulunuyor.
Buna karşın Office ve internet yazılımları gibi 2D uygulamalarda ekran kartı ve belleğinin önemi yoktur. 128, hatta 64 MB video belleği dahi yeterlidir. Lâkin filmler bir 2D istisnasıdır. AMD, Intel ve Nvidia'nı güncel grafik işlemcileri video işleme sırasında ana işlemcinin yükünü azaltan bir video motoruna sahiptir. Bu motor sayesinde tek çekirdekli işlemciye sahip zayıf notebooklar bile HD videoları oynatabilir.
Eğer düşük grafik gereksinimlerine sahipseniz Intel'in eski grafik
yongaları GMA 950, X3100, X4500 ve yeni Core iX işlemcilere entegre
edilmiş HD grafik yongası da yeterlidir. ATI Mobility Radeon
serisinin HD 4200, 4300 ve 5400 yongaları ve Nvidia'nın Geforce
9100M, 9300M GS, 9400M, G100M, G200M ve 300M serileri de bu
performans kategorisine aittir. Çoğu durumda bu grafik
çekirdeklerinin kendine has video belleği yoktur; bunu yerine
sistem belleğinden yüzlerce MB kullanabilirler. Özellikle 1 GB
RAM'li ucuz notebooklarda bu durum büyük bir sorun teşkil eder.
İşin güzel tarafı güncel tümleşik grafik birimlerinin neredeyse
hepsi video oynatımında CPU'nın yükünü azaltan özel bir grafik
motoruna sahiptir.
Notebookunda arada sırada modern oyunlar oynamak isteyenlerinde
daha güçlü ve harici (yonga setine veya CPU'ya entegre olmayan) bir
ekran kartına ihtiyacı vardır. Nvidia bu tip kullanıcılar için
Geforce GT 230M ve GT 325M yahut daha yüksek performanslı GT 240M
ve GT 330 / 335'i sunuyor. Buna karşın AMD, Mobility Radeon HD
4570, 4650'nin yanında yeni 5600 ve 5700 modellerini hazır tutuyor.
Kartların hepsi kendine has video belleğine sahiptir ve güncel
oyunları 1280 x 800 piksel altında akıcı oynamaya
elverişlidirler.
Tam piksel gücü: Üst seviye oyun grafiği
Eğer notebookunuz genellikle oyun oynamak için kullanıyorsanız üst
seviye ekran kartları tek çareniz oluyor. AMD bu iş için Mobility
Radeon HD 4850 ve 4870'in (DirectX 10.1) yanında taptaze DirectX 11
serisi HD 5850 ve 5870'i de sunuyor. Nvidia ise Geforce GTX 260 /
280M ve bunların SLI sürümlerinin (çift grafik çekirdeği) yanında
yeni Geforce GTS 350M ve 360M'yi yarışa yolluyor. Dezavantaj: Bu
GPU'lar o kadar fazla enerjiye ihtiyaç duyar ki pil süresi en iyi
durumda yarım saatten biraz daha fazla dayanır.
Dev diskler: Sabit disk, SSD ve sürücüler
Neredeyse hiçbir notebook 160 GB'ın altında depolama alanı sunmuyor. Ucuz mini notebooklar bile bu kapasitenin altına pek inmiyor. Bu miktar araçlarını, dokümanlarını, müzik arşivini ve fotoğraflarını depolamak isteyen birçok kullanıcıya yetiyor. Şu sıralar notebooklarda maksimum 1 TB'lık diskler kullanılabiliyor. Fakat depolama birim büyüklüğü satın alma kararınızı doğrudan etkilememeli. Büyük medya arşivlerini 2,5 veya 3,5 inçlik harici sabit disklerde saklamanız ve gerektiğinde bunları notebooka bağlamanız daha mantıklı olacaktır. Bu taktik notebook fiyatını düşürür ve harici diskler size esneklik kazandırır.
SSD'ler şimdiye kadar iki notebook kategorisinde kullanıldı:
Mini-notebooklarda bu Flash tabanlı disklerin çok yavaş ve maksimum
16 GB kapasitedeki sürümlerini bulursunuz. Bu miktar ancak işletim
sistemi dosyaları, gerekli programlar birkaç müzik albümü ve video
için yeterlidir.
SSD'ye sahip bir netbook satın aldığınızda direkt ek bir harici sabit diski de hesaba katmalısınız. Intel, Kingston ve Samsung'un üst seviye SSD modelleri normal sabit disklerden bile daha hızlı çalışıyor ve en fazla 320 GB (Ocak 2010 durumu) veri kaydedebiliyorlar; fakat bunlar sadece pahalı subnotebooklarda kullanılıyor. Böyle bir seçim yapmak sadece taşınabilirliğe her şeyden çok önem veriyorsanız ve 1500-2000 Dolar arası bir fiyat sizi zorlamıyorsa mantıklı olacaktır. SSD'ler gelecekte daha yoğun bir şekilde kullanılacak; fakat uygulamaya elverişli modellerin fiyatının ödenebilir seviyeye düşmesi birkaç sene daha sürecek.
Eğer notebookunuzu TV veya projektör için film kaynağı olarak
kullanmıyorsanız bir DL-DVD yazıcı size yetecektir. Hollywood
firmaları, medya ve sürücü üreticilerinin ötelemesine rağmen
Blu-ray hala egemenliği eline geçiremedi. Fakat Blu-ray-DVD kombo
sürücülerin (Blu-ray okuma, DVD'leri hem okuma hem de yazma)
fiyatında büyük düşüş gerçekleşti. Bu tip sürücüleri 1000 Dolar
civarındaki modellerde bile bulmak mümkün olabiliyor. Buna karşın
tümleşik Blu-ray yazıcıların fiyatları hala çok yüksek. Özellikle
Toshiba ve Sony bunları kullanıyor.
Arabirimler: n-WLAN, USB 3.0 ve diğerleri
2010'da işlemci ve grafik performansının yanında bağlantı arabirimlerinin de performansı da artıyor. Hızlı n-WLAN en sonunda sertifikasını aldı ve USB 2.0 darboğazı, 10 kat daha hızlı olan USB 3.0 ile yenilendi.
eSATA saygıyı hak eden bir alanda savaşsa da Firewire arabirimini rahatlıkla es geçebilirsiniz. Sadece özel Firewire cihazlarınız varsa veya bir Apple notebook satın alıyorsanız Firewire'a dikkat edin. Zira Firewire bağlantısı sadece Apple dünyasındaki çevre birimlerinde yaygın.
Ağ fonksiyonları için endişelenmenize gerek yok: Her notebook en az
54 Mbit WLAN, 100 Mbit LAN, hatta 1 Gbit LAN dahi sunuyor. Daha iyi
modeller Draft 2.0 n-WLAN standardını destekleyerek 300 Mbit/s; en
iyi durumda ise 450 Mbit/s (Intel Centrino 2) kablosuz ağ hızına
ulaşıyor. Uzun süre tartışılan 802.11n standardı nihaileştiği için
bu sene içerisinde 600 Mbit/s WLAN destekleyen ilk notebooklar
piyasaya sürülebilir.
Modem girişleri artık neredeyse ortadan kayboluyor; onun yerine her geçen gün daha fazla üretici UMTS mobil internet standardını tercih ediyor. UMTS modüllerini genellikle netbook veya subnotebook gibi mobilitesi yüksek cihazlarda görmek mümkün. Fakat bu durumlarda cihazlar operatör sözleşmesiyle bağlı oluyor. Dolayısıyla buna dikkat edilmeli.
İşletim sistemi: Laptoplar için birçok pencere var
Windows XP: Sadece netbooklar için
Stabil ve tutumlu Windows XP'ye hala birçok netbookta
rastlayabiliyorsunuz. Bazen Windows 7'li netbooklarda sürüm düşürme
seçeneği (downgrade) olarak da sunuluyor. Senelerdir piyasada
dolaşan işletim sistemi netbooklardaki işlemciler, 256 MB RAM ve 2
GB sabit disk alanı ile yetinebiliyor. Yalnız bir Windows XP
lisansının fiyatı hala yüksek.
Fiyat: 168 Dolar + KDV
Vista: Artık üretilmeyen model
Bir türlü sevilemeyen ama çok daha güvenli olan Windows XP halefi
sadece notebook kalıntılarında kurulu olarak geliyor. Akıcı bir
şekilde çalışmak için notebookunuzun en az çift çekirdekli
işlemcisi, 2 GB RAM'i ve DirectX 9 destekli bir ekran kartına sahip
olması gerekiyor. Vista'nın en az 20 GB sabit disk alanı
gerektirdiğini de unutmayın. Notebook alırken seçim şansına sahip
olanlar ya hemen Vista'dan Windows 7'ye yükseltme yapmalı ya da
direkt Windows 7 kurulu bir notebook satın almalı.
2009'un sonundan bu yana birçok notebook Windows 7 yüklü olarak
geliyor. Win7, Microsoft'un Vista için vaat ettiklerini yerine
getiriyor: Hızlı, şık, modern ve kaynak dostu. Windows 7 Home
Premium birçok kullanıcı için fazlasıyla yeterli. Daha yüksek ve
çok daha pahalı sürümler olan Professional ve Ultimate sadece iş
hayatında kullanım ve Power-User'lar için bir anlam taşıyor.
Notebook üreticileri hızla artan bir oranda Windows 7'nin 64-bit
sürümünü tercih ediyor. Avantaj: 192 GB'a kadar sistem belleğine
erişebilirsiniz. XP, Vista ve 7'nin 32-bit sürümlerinde en fazla
3,5 GB RAM'e erişebiliyorsunuz.
Fiyat: 123 Dolar + KDV'den itibaren
Zeki bilgisayarlar açık kaynak işletim sistemi Linux'u kullanarak
paradan tasarruf yapabilir. Avantaj: İşletim sistemi ve yazılımlar
ücretsiz. Örneğin Ubuntu türevi Easy Peasy, netbook sahiplerine
hitap ediyor. Popüler OpenSuse dağıtımı ise daha iyi donanımlı
notebooklarda kullanılabilir ve muazzam bir destek sunuyor. Fakat
tutkulu oyuncuların ve özel Windows yazılımı kullanan kişiler
kesinlikle Linux'tan uzak durmalı.
Bu sayfadaki fiyatlar hepsiburada.com baz alınarak belirtilmiştir.