Daha hızlı ve daha güvenli PC'ler yapmak

Birçok PC'de kullanılmayan performans ya da atıl kapasite dediğimiz durum mevcuttur. PC'nizde saklı duran gücü uyandırın ve RAID ile sisteminizi hem daha hızlı hem de daha güvenli hale getirin. Sizlere RAID'in arkasında neler olduğunu, kimlerin işine yarayacağını ve RAID kullanmak için nelere ihtiyacınız olduğunu göstereceğiz.

Birçok kişi buna sahiptir, çok az kişi bundan haberdardır ve çok daha azı bunu kullanır: Bahsettiğimiz şey birden çok sabit diski birleştirerek veri transfer hızını arttıran ve çökmelere karşı sizi sigortalayan RAID dizileridir (Redundant array of independent disks). Birçok modern yonga seti RAID özelliğine bütünleşik olarak sahiptir veya anakartta bu işe has bağımsız bir RAID yongası vardır. Geri kalan durumlarda da bundan vazgeçmek zorunda değilsiniz çünkü yazılım tabanlı RAID Windows 2000, XP Professional, Vista (Business ve Ultimate) ve birçok Linux sürümünde destekleniyor.

Sizlere en önemli RAID biçimlerini anlatacağız ve bunların avantaj ve dezavantajlarını, maliyetlerini listeleyeceğiz.

RAID 0: Daha fazla hız

RAID'den öncelikle daha fazla hız bekleyenler RAID Level 0 (RAID 0) kullanmalılar. Dikkat: Bu sürüm her ne kadar hızlı ve çabucak gerçekleştirilebilir olsa da bazı hileleri mevcut.

RAID 0 nasıl işler?
RAID 0 dizisinde birbirinden bağımsız en az iki fiziksel sabit disk sanki tek bir diskmiş gibi çalışır. RAID kontrolcüsü verileri disklere paylaştırarak yazar ve böylece transfer oranı yükselmiş olur.

RAID 0 kimin işine yarar?
Özellikle büyük uygulamaların başlangıç süreleri - mesela oyunlar veya Photoshop - RAID 0 ile büyük ölçüde hızlanır. Ayrıca bu RAID dizisi özellikle büyük veri yığınları okunduğu anda desteğini sunmaya başlar. Uygulamada bu durum daha çok ses ve video alanlarında kendini belli eder.

RAID 0 için neye ihtiyacınız var?
RAID 0'ı destekleyen bir yazılım ve donanım kontrolcüsü dışında en az iki sabit diske ihtiyacınız var. Kural olarak RAID dizisi, kullanılan iki sabit diskten küçük olanının boyutuna göre oluşturulur. İşte bu yüzden aynı kapasiteye sahip sabit diskler kullanmanızı tavsiye ediyoruz. Örneğin 500 GB ve 750 GB'lık iki diskiniz varsa RAID 0 dizisi oluşturduğunuzda her iki diskin sadece 500 GB'lık kısmını kullanabilirsiniz. En akıllıca olanı SATA sabit diskler seçmektir, zira PATA diskler yavaş yavaş ölüyor ve teknolojik açıdan en güncel seviyede değiller.

RAID 0'ın maliyeti ne kadar?
RAID kontrolcünüz anakart ile bütünleşik ise yahut bağımsız bir RAID yongası kullanıyorsanız ihtiyacınız olan ilk şey en az iki sabit disk. Genellikle çoğu kullanıcı 250 GB'dan daha fazlasına ihtiyaç duymadığı için 70-80 Dolar arası bir fiyata bulabileceğiniz iki adet 250 GB sabit disk satın alın.

İlle de donanımsal kontrolcüye ihtiyacı olanlar yaklaşık 60 Dolara PCI-Express destekli ve iki SATA bağlantısı olan RAID kontrolcüsü satın alabilir. PCI modellerini bilerek tavsiye etmiyoruz çünkü bant genişliği 133 MB/s ile sınırlı. Buna karşın PCI-Express 250 MB/s saniye sunuyor.

RAID 0 her işletim sistemi ile mümkün mü?
Eğer donanımsal RAID dizisi kullanacaksanız iş tamamen uygun sürücüye bakıyor. Windows 2000 ve XP için neredeyse tüm yonga seti ve bütünleşik RAID kontrolcüsü sürücüleri mevcut. Windows Vista kullanıcıları ise biraz daha sabretmeliler. Donanım üreticileri eski RAID kontrolcüleri için kısmen Windows Vista sürücü desteği sunuyor.

Buna karşın yazılımsal RAID 0 Windows 2000, XP Professional, Vista (Business ve Ultimate) ve Linux tarafında destekleniyor.

RAID 0'ın bir riski var mı?
Maliyeti düşük olan RAID 0 veri transferini hızlandırsa da veri güvenliğini arttırmıyor. Veriler birden çok diske paylaştırıldığından dolayı disk çökmesi durumunda RAID 0 dizisindeki tüm verilerinizi kaybedersiniz. Bu yüzden RAID 0 dizisine sadece geçici veya yeniden geri yüklenebilir uygulamaları kaydetmelisiniz. Düzenli aralıklarla yedekleme yapmaktan kaçınmayın.

Buna ek olarak işletim sistemi veya anakart değişimi yaptığınızda RAID dizisindeki verilerin büyük bir kısmını kaybedersiniz çünkü veriler kullanılan yazılımsal veya donanımsal kontrolcüye bağlıdır. Böyle bir durum ile karşı karşıya kalmamak için verilerinizi önceden farklı bir sabit diske yedekleyin.

RAID 1 ve 5: Daha fazla güvenlik

Eğer veri güvenliğine önem veriyorsanız düşük maliyetli RAID 1 tam size göre. Hatta RAID 5 her iki sistemin ( RAID 0 ve RAID 1) en iyi özelliklerini bir araya getiriyor: Hız ve güvenlik.

1 ve 5 RAID seviyeleri arasında birçok farklı kombinasyon (0+1,1+0 vs.) mevcut. Fakat bu seviyeler çok özel durumlarda ortaya çıkar yahut hiç ortaya çıkmaz. Bu sebeple yaygın olan RAID 1 ve 5 seviyelerine göz atacağız:

RAID 1 nasıl çalışır
RAID 1 de kontrolcü aynı verileri iki farklı sabit diske de ayrı ayrı yazar. Bu yüzden RAID 1, Mirror-RAID (Ayna-RAID) olarak da adlandırılır. Eğer disklerden biri çökerse diğeri ile sorunsuzca çalışmaya devam edebilirsiniz. Fakat her durumda toplam sabit disk kapasitesinin ancak yarısını kullanabilirsiniz. Üstelik akıllı kontrolcüler yansıtmalı veri taşıyıcılarından paralel olarak okuyabilirler ki, bu durumda okuma hızı da artmış olur.

RAID 5 nasıl çalışır?
RAID kontrolcüsü, yazılan veri bloklarından sınama toplamları (eşitlik) oluşturur ve bunları ayrı ayrı komşu disklere yazar. Bu sırada kontrolcü belli bir işlemden sonra verilerin ve sınama toplamlarının eşit ölçüde dağıtılacağı bir şekilde hareket eder. Bir disk çöktüğü anda kontrolcü zarar gören verileri önceden kaydedilmiş veri blokları ve sınama toplamlarını kullanarak yeniden oluşturur ve bunları yeni bir sürücüye yazar. Bu yeniden oluşturma süreci birkaç saat sürebilir.

Kimin RAID 1 ve 5'e ihtiyacı var?
Güvenliğe önem veren kullanıcılar veya PC'yi bir ev sunucu olarak kullananlar RAID 1'den yararlanabilir. Pahalı olan RAID 5 ise hem hızın hem de güvenliğin önemli olduğu durumlarda kullanılabilir. Örneğin veri bankası sunucuları ve AV iş istasyonları veya üst-seviye PC'ler.

RAID 1 ve RAID 5 için neye ihtiyacınız var?
RAID 1 için aynı büyüklükte olan en az iki sabit diske ihtiyacınız var ve bununla beraber toplam kapasitenin sadece yüzde 50'sini kullanabilirsiniz. RAID 5 dizisini için üç veya daha fazla disk ile oluşturabilirsiniz. Tavsiyemiz RAID 5'i sadece donanımsal bir kontrolcü ile kullanmanız olacaktır.

RAID 1 veya 5 sisteminin maliyeti ne kadar?
Bir RAID 1 dizisinin maliyeti pek yüksek değil, zira iki sabit diskle kurulabiliyor. Tavsiyemiz SATA diskler yönünde çünkü birçok modern kontrolcü hala bu türü destekliyor. İki adet 320 GB'lık sabit disk birçok kullanıcının depolama ihtiyacını karşılayacaktır. Veri yansıtması sebebiyle toplam kapasitenin sadece yarısını kullanabilirsiniz. PCI-Express için RAID 1 kontrolcüsünü yaklaşık 60 Dolara bulabilirsiniz.

RAID 5, minimum üç adet eşit büyüklükte sabit disk gerektirdiği için satın alma maliyeti yüksek oluyor fakat RAID 1 il karşılaştırıldığında GB başına maliyet daha düşük. Sebep: Sınama toplamları tüm kapasitenin en fazla üçte birini kaplıyor. Asıl paydan (üçte iki) kullanıcı-verileri yararlanıyor. İki adet 320 GB sabit disk ve duruma göre harici bir RAID 5 kontrolcüsünü (PCI-Express) hesaba katmalısınız.

Yazılımsal RAID mi, donanımsal RAID mi?
Yazılımsal RAID'de her şeyden önce maliyetler düşüyor çünkü sabit diskler dışında bir şeye ihtiyacınız yok. Diğer taraftan normal görevlerinin yanında bir de RAID yönetimiyle baş etmek zorunda kalan işletim sistemi veya ana işlemciye (CPU) bağımlı kalıyorsunuz.

Yonga setine dâhil bir RAID kontrolcüsü (anakart ile bütünleşik veya harici) işlemcinin üzerinden yükü alır ve birçok kanal ile daha yüksek bir veri çıktısı sağlar. Aynı dosya sistemi ve uygun sürücüleri kullandığınız sürece işletim sisteminden de bağımsız olabilirsiniz. Buna ek olarak RAID destekli anakartlar bu desteğe sahip olmayanlara nazaran çok pahalı değiller. Ama uygun bir RAID kontrolcüsüne de ufak bir sabit disk kadar ödeme yapmak zorundasınız.

RAID 1 ve 5'in riski var mı?
İki RAID sürümü de sabit disk çökmelerine karşı donatılmış oldukları için veri kaybı riski çok az. Yıkıcı bir virüs saldırısı veya bilerek veri silmeye karşı hiç biri sizi koruyamaz. Bu durumda size ancak harici bir diske yedekleme yapmak yardımcı olabilir.

Sonuç: Ücretsiz daha fazla performans ve güvenlik

RAID kelimesi belki karmaşık bir çağrışım uyandırabilir ama bu tekniğin sağladığı fayda tartışılmaz. Performans turbosuna basın ve PC'nizdeki verilen güvenliğini arttırın. Yatırım karşılığını verecektir.

Elinizi vicdanınıza koyun ve şu soruyu cevaplayın: Bir şeyi satın aldığınızda onu kullanmak da istersiniz, değil mi? O zaman neden ikinci veya üçüncü bir sabit diske paranızı yatırıp RAID'in avantajlarından yararlanmayasınız?

Daha ikinci sabit diski aldığınızda RAID 0 ile PC'nizi hızlandırabilirsiniz. RAID 1 ile okuma erişim hızını tetikler ve verilerinizi olası bir sabit disk çökmesine karşı korursunuz. Bunun içinde sadece iki diske ihtiyacınız var. Ama en iyi RAID çözümü üçüncü sabit diskten sonra başlıyor. RAID 5 ile hem PC'nizi hızlandırır hem de verilerinizi güvence altına almış olursunuz.

Ama dikkat: Virüsler, solucanlar ve ne yaptığını bilmeyen kullanıcılara karşı hiçbir RAID çözümü sizi koruyamaz. Bu yüzden periyodik aralıklarla en önemli verilerinizin bir yedeğini harici bir sabit diskte saklamanızı tavsiye ediyoruz.

İpucu: İşte böyle RAID'in nimetlerinden tam olarak yararlanırsınız
Eğer RAID'i tam kapasite kullanmak istiyorsanız bu iş için geliştirilmiş donanımlara bir miktar yatırım yapmalısınız. PCI-Express için iyi bir RAID kontrolcüsü kartı 150 Dolara mal olabilir ama bunun karşılığında en konforlu RAID bağlantısına sahip olursunuz, işlemcinizin yükünü azaltırsınız ve yazılımsal RAID veya yonga seti ile bütünleşik RAID'e göre çok daha yüksek veri transferi oranlarına ulaşırsınız.

RAID dizileri için özel üretilmiş sabit diskler bir sisteme yapacağınız nihai rötuştur. Neredeyse her bu tip modeller sunuyor. Bu diskler 7/24 (7 gün, 24 saat) hizmet verebilirler, kardeşlerine nazaran çökme ihtimalleri çok düşüktür ve RAID sistemleri için özel olarak optimize edilmiştirler. Ayrıca oluşan ısı ve enerji tüketimini azaltmak için özel tasarruf modlarına sahiptirler.