Concorde'dan yıllar sonra, süpersonik ticari uçuşlar geri dönüyor
Son uçuşunu 2003 yılında gerçekleşen efsanevi süpersonik yolcu uçağı Concorde'dan bu yana ilk kez, sesten hızlı ticari uçuşlar geri dönmeye bu kadar yakın görünüyor.
2003 yılında efsanevi süpersonik yolcu uçağı Concorde son uçuşunu yaptığından beri ilk kez, süpersonik ticari uçuşlar geri dönmeye hazırlanıyor. Kıtalararası seyahat sürelerini yarıya indirmeyi vaat eden bu yeni nesil uçaklar, NASA gibi büyük isimlerin yanı sıra Boom Supersonic ve Dawn Aerospace gibi özel şirketler tarafından geliştiriliyor.
Ancak bu uçakların geri dönmesi, çevresel kaygılar ve kötü şöhretli ses patlaması da dahil olmak üzere çeşitli zorlukları da beraberinde getiriyor. Süpersonik uçaklar Mach 1’den (yaklaşık olarak saatte 1225 kilometre) daha yüksek hızlara ulaşabiliyor. Bu hız, insanları ürkütecek, vahşi yaşamı rahatsız edecek ve hatta pencereleri parçalayacak kadar güçlü, gürültülü bir “ses patlaması” yaratan şok dalgaları üretiyor.
Düzenli uçuşlar yaptığı sırada, Concorde’un yarattığı ses patlamaları ciddi bir tepkiyle karşılanmıştı ve kara üzerinde süpersonik hıza çıkılmasına karşı yaygın yasaklara yol açtı. Bu sorun, aynı zamanda yeni nesil süpersonik uçuşlarda da en önemli önceliklerden biri. NASA’nın Sessiz Süpersonik Teknolojisi (Quesst) projesi, bu alandaki yeniliklerin başını çekiyor.
Sessiz Süpersonik Teknolojisi
Uzay ajansı şu anda Lockheed Martin tarafından inşa edilen X-59 uçağını test ediyor. Uçak, ses patlamalarını daha yumuşak bir “ses vuruşuna” indirgemek için tasarlandı. 2025 için planlanan test uçuşları, NASA’nın gelecekteki mevzuatlara rehberlik etmek için kamuoyundan geri bildirim toplamasıyla büyük ABD şehirlerinin üzerinden uçacak.
Başarılı olursa, bu testler karada süpersonik ticari uçuşların önünü açabilir. Bunların yanı sıra, özel şirketler de hız ve verimlilik alanlarında sınırları zorluyor. Boom Supersonic’in prototipi XB-1, test sırasında ses altı hızlara ulaştı ve yakında ses bariyerini aşmayı hedefliyor. Şirketin Mach 1.7 hızında seyir edecek şekilde tasarlanan Overture yolcu uçağının 2029 yılına kadar yolcu taşımaya başlaması bekleniyor.
New Scientist’in bildirdiğine göre Dawn Aerospace de kendi uçağını geliştirmeye uğraşıyor. Şirketin Aurora uçağı şu anda Mach 1.1’e ulaşabiliyor ve gelecekte Mach 3.5 hızlarına ve uzaya yakın irtifalara ulaşmayı hedefliyor.
Başka sorunlar da var
Süpersonik ticari uçuşlar hakkındaki diğer sorunlar da henüz çözülmüş değil. Örneğin, süpersonik ticari uçuşlar muazzam miktarda yakıt tüketimi gerektirecek ve havacılık endüstrisinin karbon izini azaltma baskısı altındayken emisyonları artıracaktır. Gürültü kısıtlamaları da şu anda rotaları su üzerinde tutmayı gerektirdiğinden dolayı uçuşların tekrar gerçeğe dönüşmeleri daha da zorlaşıyor.
Süpersonik uçuşların geleceği, hız, sürdürülebilirlik ve uygun fiyat arasında bir denge kurulabilmesini gerektirecek. Şu anda pek çok zorluk ve engel olsa da, çok sayıda kuruluş ve şirket çözüm arıyor ve yüksek fiyatlı olsa da, yakın gelecekte gerçeğe dönüşmesinin giderek daha olası gözüktüğünü rahatlıkla söyleyebiliriz.