Commodore 64 efsanesi

Commodore 64 bu yıl 30 yaşına bastı. 30 yıl önce, 1982'de, Las Vegas'ta yapılan CES'te tanıtılan C64 ile birlikte bilgisayarlar sosyal hayatımızın önemli parçaları olmaya başladılar. 1983 yılında CHIP - Almanya dergisinin yaptığı C64 incelemesini,hoş bir anı olarak sizlerle paylaşıyoruz.

"Çok güçlü bir tür"
CHIP Almanya yazarları, C64 için "Çok güçlü bir tür" başlığını uygun görmüşlerdi. Çok kısa bir sürede bir milyonun üzerinde satış rakamlarına ulaşarak o zamanın rekorunu kırmıştı. Üstelik satıcı firma tedarikte problemler yaşamıştı. Peki Commodore 64'ü bu kadar cazip kılan neydi? Neden bugün bile hala sistemi kült? Hepsi yazımızın devamında. Umarız okudukça anılarınız tazelenir ve siz de hoş vakit geçirirsiniz.

İyi bir atış: Güçlü ve becerikli

Tarih: 01/06/1983

1.400 marklık fiyatıyla uygun fiyat-performans sunan Commodore 64, büyük bir pazar payı elde etmeyi umuyor.
1982 sonbaharında satılmaya başlamasına rağmen büyük kardeş VC 20'den daha başarılı olan C64, şimdiden bir milyonun üzerinde bir satış rakamına ulaştı. Bu rakamlar sene başındaki tedarik problemleriyle biraz değişti tabi. Artan satışlarda, daha önce VC 20 alıp, performans kısıtlaması yaşayan ve bir ev bilgisayarı isteyenlerin artan talebi etkili oldu. Bu talebi göz önünde bulunduran Commodore'un ortaya çıkardığı mantıklı sonuç ise Commodore 64 oldu.

Öyle gözüküyor ki, firma Commodore 64 ile çok iyi bir atış yapmış. Yaklaşık 1.400 mark ödeyerek yüksek performans ve beceriye sahip bir ev bilgisayarına sahip oluyorsunuz. Özellikleri: 64 KB RAM, 320x200 piksel grafik çözünürlüğü ve SID (Sound Interface Device) içeren özel bir modül (bu sayede Commodore 64 ile müzik yapabilirsiniz).

Ek donanıma ihtiyaç duymadan hareketli resimler

Diğer ev bilgisayarlarının çoğu yüksek çözünürlüklü grafikler için ek bir donanıma ihtiyaç duyuyor. Oysa Commodore 64 sadece bir programla bu işi başarıyor.

Sprites diye adlandırılan bir özelliği var C64'ün. Bu Sprites'lar bağımsız olarak kontrol edilebilen küçük grafiksel objeler. Her bir obje maksimum 24x21 nokta belirtebiliyor. Commodore 64, sekiz Sprites'a kadar destekleyebiliyor. Dokuda başka bir alan seçildiğinde, eski bölge kaydedilebiliyor. Yani artık Sprites'lar, eski pozisyonları silinmeden ekranda başka bir koordinata taşınabiliyorlar.

Bu kontrolü mümkün kılan ise Video Interface Chip (VIC) adı verilen bir işlemciyi kullanan POKE komutları. VIC, Sprites'ları yatay ve dikey yönlendirebiliyor ve Sprites'lar veya harfler arasındaki çakışmaları bulup, bunları özel bir arkaplan görüntüsü, ses ve grafik efekti eşliğinde belirtebiliyor. Bu da size kendi video oyununuzu yapabilmeniz için mükemmel bir olanak sağlıyor. Her Sprite, kelimelerden önde ya da arkada olabildiğinden, arkaplan ya da diğer Sprites'lar görülebiliyor. Bu da size uzaysal grafikler yapabilme olanağı sağlıyor.

Yaklaşık 64 grafik sembolü, 320x200 piksel çözünürlüklü ekranda gösterilebiliyor. Buradaki dezavantaj, yüksek çözünürlüklü grafiklerin yürütülmesi için büyük bir hafızaya ihtiyaç duyulması ve programlamanın daha karmaşık olması. Ayrıca tabii ki engelleyen POKE-komutları kullanan Spirits'leri de eleştirmek gerekir. Programlanmış balonlar ekrana yavaş geliyor. Arzuladığımız, özel bir grafik programıyla, light-pen grafiklerinin ekrana yansımasıydı. Almanya'daki 200.000 video film yapımcısından alacağı teşekkür göz önüne alınırsa, belki de Commodore bu konuyu bir kere daha düşünmeli.

Müziğin tonu

Commodore 64'ün müzik sentezleme kabiliyeti de var. Bu sayede piyanodan uçak motoruna kadar çok çeşitli ses ve tonları bize sunuyor.

Üzerinde durulması gereken nokta, rakipleri müzik sentezleme kapasitesi adı altında tek ses (monophonic) desteklerken, C64 üç ses sentezleyici destekliyor. Bu işlem için gücü de Sound Interface Device (SID) adı verilen bir çipten alıyor. Bu çip lowpass, highpass ve bandpass olmak üzere üç filtrede ton oluşturabiliyor ve iki kademeli halka modülatöre sahip. Frekans aralığı 9 oktavın üzerine çıkabiliyor.

Farklı enstrümanların tınılarını yakalayabilmek için ton yaratırken dalga formu olarak üçgen, testere dişi, titreşim ve gürültü fonksiyonlarından yararlanılabiliyor. Özellikle gürültü, diğer formlarla beraber kullanıldığında video oyunlar için ses yaratılabilir. Ve elde edilen sesler, stereo sistemlerde üretilen Hi-Fi kalitede. Ancak melodi girişleri klavyeden yapıldığı için zaman kaybına neden oluyor. Commodore bu eksikliği fark etti ve "Synthy 64" adlı yardımcı programı sundu. Bunun yardımıyla Commodore 64 kolay kullanımlı müzik sentez cihazı haline geldi. Firma ekstra ücret karşılığında grafik modunda (sprite editör, karakter editör) yardımcı programlar da sunuyor. Özellikle acemi kullanıcılar bu yardımcı programlarla gelen Commodore 64'lere minnettar kalacaklar. Commodore 64'ün ses yeteneklerinden memnun kalmayanlar, 1983 Haziran'ında çıkan ses synthesizerını ekleyebilirler. 200 mark civarında fiyatında ve modül alma slotuna takılan ekleme sayesinde erkek veya bayan sesiyle cümleleri okuyabiliyor.

Joker: Oyun yaratıcısı C64

Yüksek çözünürlüklü grafikler ve ses efektleri sayesinde Commodore 64 kendi oyunlarınızı yazmanızı kolaylaştırıyor.

Hali hazırda "Motor Mania" ve "Camels" oyunları, Atari'ye benzeyen Parker- video oyunu "The Empire Strikes Back" mükemmel grafikler ve güzel animasyonlar sunuyor. Satranç tutkunları, artık bir eş bulmak zorunda değilsiniz. "Grand Master" adlı satranç oyunu sıradışı güzel grafikleri ve yüksek becerisiyle size rakip olabilir. Arkaplanın ve satranç tahtasının rengini değiştirebilirsiniz.

Ne yazık ki henüz C64'te kullanılabilecek çok fazla BASIC-program yok, fakat öngörülebilir gelecekte bu değişebilir, çünkü Commodore cihazı hesaplayıcı olarak da pazarlamayı ciddi şekilde düşünüyor. Şu anda Text-64 (yazı düzenleyici) ve Addresses-64 (adres yöneticisi) olmak üzere iki program mevcut. Gelecek aylarda ise Easy Calc, Easy And Free File Word ve Visi-programları Commodore 64 kullanıcılarına sunulacak.

Z80-genişletme modülünü kullanarak CP/M yazılımlarını kullanabiliyorsunuz. Fakat, herhangi bir BASIC-çevirici olmadığı için sadece Assembly dili (Çevirme dili) kullanılabiliyor ve bu da CP/M sistem bazlı Commodore 64'ü sadece profesyonel kullanıcılarına uygun yapıyor.

Detayların çoğu kullanım kılavuzunda... Yazılım alanında en büyük hassasiyet kullanım kılavuzunda ve Commodore 64 bu işi başarmış gibi görünüyor. Kılavuzda yer verilen detaylar bilgisayarın performansının altında ve daha sıra dışı olanaklarını ancak belli belirsiz görebiliyorsunuz. Burada ilk yardıma "Commodore 64 Programcının Referans Rehberi" koşuyor ve bilgisayardaki programlamada size birçok ipucu ve detay sunuyor. Acelem yok, her şeyi öğrenmek istiyorum diyenlere de, geçtiğimiz haftalarda Almanca'ya çevrilen "64 stajı" kitabını öneririz. 69 mark fiyatı olan kitap 301 sayfa ve Commodore 64'ün iç yapısından çeşitli programlama örneklerine kadar pek çok bilgiyi içeriyor.

Sonuç: Fiyat / Performans lideri

Depolama ve oynatma için ise kendi hafızasından yararlanabiliyorsunuz. VC 1541 disket sürücüsü (yaklaşık 850 mark) ve program disketleri de (yaklaşık 200 mark) C64'ün yanında alınabiliyor.

Commodore'un sunduğu yazıcıların fiyatı çok yüksek. Onun yerine 1.600 marka Olympia marka yazıcı alabilirsiniz, üstelik Commodore 64 için arayüzü de var.

Yazılım ve çevrebirimi desteğinin giderek artması Commodore 64'ü sadece bir ev bilgisayarı değil aynı zamanda ticari kullanıma uygun hale de getiriyor. Commodore Güney Amerika başkanı Robert Lane "Müzik setleri nasıl satılıyorsa, gelecekte bizim bilgisayarımız da öyle satılacak, tüm mağazalarda olacağız... Müşterilerimizin ihtiyaçlarını dikkatle inceliyoruz. Ve daha önemlisi, müşterilerimize hayal bile edemedikleri şeyleri veriyoruz" diyor.

Bir bakışta Commodore 64

Fiyat: 1400 Mark
+ verdiğiniz paraya değiyor
+ büyük bellek
+ mükemmel grafik özellikleri
+ Entegre Synthesizer
- yetersiz doküman
- grafik programlamak çok karmaşık

Bir bakışta Commodore 64