Büyük bilgisayar çöküşü mü? Uzmanların 19 Ocak 2038'den korkma nedeni...
2000'li yılların en başında bilgisayar kullanıcılarına korku salan Y2K hatasını hatırlıyor musunuz? İşte o hataya benzer bir sorun 19 Ocak 2038'de gündeme gelebilir.
Muhtemelen Milenyum süper hatası olarak da adlandırılan ünlü Y2K olayını muhtemelen biliyorsunuzdur. Milenyum (2000) yaklaşırken, birçok kişi Y2K’nın dijital dünyada kargaşa yaratacağını düşünüyordu. Bu süper hata fikrinin temeli, yılı temsil etmek için dört rakam yerine iki rakamın kullanılmasına dayanıyordu. 1999 yılına kadar her şey yolunda giderken, 31 Aralık saat gece yarısını geçtiğinde ve takvim 2000’e geldiğinde dijital saatli bomba patlamaya hazır olacaktı. Bu sorunu azaltmak için büyük bir çaba sarf edildi ve neyse ki çoğunlukla işe yaradı.
Çok daha yakın bir zamanda, 2022’nin başında da benzer bir olay yaşandı; Microsoft Exchange Sunucuları bozuldu ve medya bunu “Y2K22” olayı olarak etiketlemeye karar verdi. Y2K22, tabii ki Y2K kadar ses getirmedi.
2038 YILINA İLİŞKİN ENDİŞENİN NEDENİ NE?
2038 yılında yılında birçok bilgisayarın büyük bir arıza yaşamasından korkuluyor. Peki, neden? Çünkü, 2038 yılının da benzer nitelikte bir soruna sahip olduğuna inanılıyor. Y2K38 veya Epochalypse olarak adlandırılan bu hata da zamanla ilgili gözüküyor ve Unix zamanının 32 bitlik tamsayıda depolanmasıyla 32 bitlik işletim sistemlerinde nasıl çalıştığıyla ilgili.
POSIX (Taşınabilir İşletim Sistemi Arayüzü) süresi olarak da bilinen Unix zamanı, 1 Ocak 1970’ten bu yana geçen saniye sayısını sayan bir zaman ölçümü. Bu tarihe Unix Dönümü (Epoch) adı verilir ve “Epochalypse” terimi de adını buradan alıyor. Bu tür işletim sistemlerinde tarih değerleri, 1 Ocak 1970’ten bu yana geçen saniye sayısını belirten işaretli 32 bitlik bir tamsayıda depolanır. 19 Ocak 2038’de yaklaşık olarak saat 03:14’te 32 bitlik tam sayının taşmasıyla ilgili bir sorun ortaya çıkarak sistemlerin tarih değerini 13 Aralık 1901 olarak yorumlamasına sebep olacak.
Kısa bir süre önce gizli bir Windows 11 24H2 OOBE kısayolu ortaya çıkaran güvenlik araştırmacısı ve X kullanıcısı Enderman, takipçilerine 32 bit Windows 10 sistemlerinin karşılaşabileceği bu olası sorunu hatırlattı. Bu tür sistemlerin 19 Ocak 2038’de sorun yaşaması beklenirken, ilginç bir şekilde başka bir X kullanıcısı Bob Pony, Windows Media Player (WMP) sürüm 6 ve daha eski sürümlerin Y2K38’den etkilenmiyor gibi gözüktüğünü keşfetti. Ancak, daha da ilginç bir şekilde, 7 ve daha yeni sürümlerde durum böyle değil.
Pek çok Windows sürümü 32 bitlik sürümlere sahip olsa da, 32 bit kullanımı giderek azalıyor ve 2038 yılında bu sayının daha da az olacağı kesin. Windows 11 ise yalnızca 64 bit sürümüyle mevcut olduğundan ve Windows 10’un desteklenecek son sürümü, 13 Ocak 2032 tarihinde desteğinin sonlandırılması beklenen Windows 10 IoT Enterprise 2021 olduğundan dolayı bunun muhtemelen bir sorun olmayacağı tahmin edilebilir.