Bu antik tablette yazanların gizemini kimse çözemiyor
Gürcistan'da keşfedilen antik taş tablette, şimdiye dek hiç görülmemiş bir yazı dili bulundu. Yazının ne kadar eski olduğunu bilmiyoruz ama muhtemelen binlerce yıl öncesine dayanıyor.
Gürcistan’ın Dmanisi bölgesindeki balıkçıların bulduğu bir taş tablet, daha önce hiç görülmemiş bir dilde yazılmış antik bir yazıt içeriyordu. Araştırmacılar, gizemli metnin ne zaman veya kim tarafından kazındığından tamamen emin değiller ancak muhtemelen Geç Tunç Çağı veya Erken Demir Çağı’na ait olduğunu düşünüyorlar.
Balıkçılar, 2021 sonbaharında Bashplemi Gölü’nde bu bazalt tableti keşfettiler ve demir bir çivi kullanarak yüzeyindeki kiri kazıdılar. Neyse ki bu temizlik sırasında oluşturulan çizikler tabletin üzerindeki yazıya bir zarar vermemiş gibi gözüküyor. Tabletin bir antik eser olduğunun ortaya çıkmasının ardından, araştırmacılar, kim tarafından yazıldığını ve hangi dile ait olduğunu belirleme umuduyla düzinelerce diğer antik dille karşılaştırdı.
Ancak, bu yazılı eserler hakkındaki çalışmanın yazarları, “Bashplemi yazıtı, genel olarak bizim bildiğimiz hiçbir yazıyı tekrarlamıyor” diyor ve devam ediyor: “Ancak, kullanılan sembollerin çoğu Orta Doğu’nun yazıtlarında ve Hindistan, Mısır ve Batı İberya gibi coğrafi olarak uzak ülkelerin yazıtlarında bulunanlara benziyor.”
Bilmediğimiz bir alfabe mi?
Araştırmacılar, bazıları tekrar eden toplam 60 karakter bulunan “kitap boyutundaki tablette” 39 benzersiz sembol tespit ettiler. çıkardıkları sonuç ise, bunun yeni bir alfabe olabileceği yönünde.
Yedi satıra veya kayda bölünmüş olarak düzenlenen metnin yatay olarak okunması gerektiği düşünülüyor ancak sağdan sola mı yoksa soldan sağa mı okunması gerektiği henüz bilinmiyor. Yazıtı Orta Doğu ve Akdeniz’deki 20’den fazla diğer antik yazılı dille karşılaştıran araştırmacılar, işaretlerin MÖ dördüncü binyılda Gürcistan ve İberya’da ortaya çıkan Proto-Kartvel yazısına çok benzediğini buldular.
Colchian runları ve Gürcü Mrgvlovani alfabesi olarak bilinen diğer Bronz Çağı Gürcü sembolleriyle de bazı benzerlikler olduğu söyleniyor. Ayrıca araştırmacılar, “bölgedeki rollerinin ve yerel yazılarla ilişkilerinin iyi bilinmesinden dolayı Fenike, Aramice ve Yunan alfabeleriyle bazı benzerliklerin şaşırtıcı olmadığını” söylüyor.
Çalışmanın yazarları, karakterleri bir mikroskop altında analiz ederek, yazıtlardaki her harfin konturlarını belirlemek için konik bir delici kullanıldığını ve daha sonra bu çentiklerin düz ve yuvarlak başlı bir alet kullanılarak birleştirildiğini buldular. Gizemli yazıtın tarihini belirlemek imkansız olsa da, tabletin bulunduğu alanda bulunan diğer Bronz ve Demir Çağı eserlerinin varlığı, tabletin muhtemelen birkaç bin yaşında olduğunu gösteriyor.
Araştırmacılar, metnin henüz çözülememiş içeriğinin “askeri ganimetleri, önemli bir inşaat projesini veya bir tanrıya adak sunmayı temsil ediyor olabileceğini” tahmin ediyor.
Çalışma Journal of Ancient History and Archaeology (Antik Tarih ve Arkeoloji Dergisi) üzerinde yayımlandı.