Uydumuz Ay'ın çekirdeği hakkında yeni bilgiler yayınlandı

Bilim insanları, Ay’ın bir başka gizemini daha çözmüş olabilir. Yeni çalışmalar, Ay’ın iç çekirdeğinin Dünya’nınki gibi katı olduğunu gösteren kanıtlar buldu.

Fransa’daki Côte d’Azur Üniversitesi ve Institute of Celestial Mechanics and Ephemeris Calculations araştırmacıları, uydumuzun iç jeolojik yapısını keşfetmeyi umarak Ay’ın içinin modellerini geliştirdiler. Ay’ın iç çekirdeğinin Dünya’nınki gibi katı olmasının yanı sıra, yoğunluğu demire yakın bir metalden oluştuğunu belirlediler. Ayrıca çekirdeğin çapının yaklaşık 500 kilometre, yani Ay’ın toplam genişliğinin yaklaşık %15’i olduğunu da buldular. Arthur Briaud ve çalışma arkadaşları, çalışmalarını bu hafta Nature dergisinde yayınladılar.

Yeni analizde, Ay mantosunun ters döndüğüne veya temel olarak bu tabaka soğuyarak katı bir kütleye dönüşmeden önce Ay’ın mantosundaki malzemenin hareket ettiğine dair kanıtlar da bulundu. Bilim insanları, bu manto dönüşünü, Ay yüzeyinde neden demir olduğunu açıklayabileceğini öneriyor. Daha sıcak olan malzemeler mantonun dönüşü ile yüzeye yükseldikçe, Ay’daki volkanik aktivite yüzeyde demir biriktirdi ve bu birikintiler daha sonra soğuyarak toprağa dönüştü.

Yeni çalışma, Ay’ın yapısı ve tarihi hakkında çok şey bilmemize rağmen, önceden var olan bu bilgileri doğrulamaya ve geliştirmeye yardımcı oluyor. NASA, 2011 yılında Ay’ın demir açısından zengin, katı bir çekirdeğe ve ayrıca sıvı bir dış çekirdeğe sahip olduğunu önermişti. O sırada araştırmacılar, Ay’ın iç katmanlarının neye benzediğinin bir resmini çizmek için Apollo görevleri sırasında alınan sismik verileri kullanmıştı. Eski çalışma, iç çekirdeğin yaklaşık 482 kilometrelik bir çapa sahip olduğunu tahmin ediyordu ve bu tahminleri, yeni araştırma ekibinin tahminlerine oldukça yakın.

Araştırma ekibi, NASA tarafından toplananlar gibi önceden var olan veri setlerine dayanarak Ay’ın iç yapısının modellerini oluşturdu. Briaud ve çalışma arkadaşları, NASA’nın GRAIL görevinde toplananlar gibi Ay’ın yerçekimi alanlarının fiziksel gözlemlerini eşleştirerek, Ay’ın bu yerleşik veri noktaları ile en iyi uyumlu olan iç jeoloji simülasyonunu geliştirdiler. En iyi eşleşme, ekibin tanımladığı katı iç çekirdeği içeriyordu. Ay’ın mantosunun ters döndüğü sonucuna ulaşma süreci de benzer bir çalışmayla gerçekleştirildi. Ekip, termodinamik verileri temel alarak Ay’ın mantosunun dijital bir modelini oluşturdu ve Ay’ın mevcut durumuyla en iyi eşleşen demir açısından zengin malzemeden oluşan Ay’ın iç katmanlarının döndüğü senaryoları inceledi.

Tabii ki bu çalışma, Ay’ın tuhaf jeolojisini keşfetmeye yönelik son zamanlarda yapılan tek çalışma değil. Çin’deki araştırmacılar, Mart ayında yayınladıkları bir çalışmada, cam boncuklardan oluşan muazzam bir su deposunun Ay yüzeyinde yer aldığına dair kanıtlarını gösterdiler. Chang’e-5 Ay iniş aracı görevi bilim insanları, Ay’ın regolitinde bulunan küçük cam boncukların asteroit çarpmalarından kaynaklandığını ve güneş rüzgarından elde edilen suyu depolayabildiğini önerdiler.