Ay'daki gizemli krater: Çin'in roketi gizli bir yük mü taşıyordu?

Sürekli olarak gönderilen uzay görevleri, regolitinin arasına gömülmüş bir şekilde duran donanımlarla Ay’ın yüzeyini dolduruyor. Kısa bir süre önce oluşan bir çarpışma alanı da, eşit büyüklükte iki çarpma krateri yaratarak belirgin ve ilginç bir iz bıraktı. Çarpışmayı inceleyen bilim insanları, Ay’a çarpan ve kökeni hala gizemini koruyan, açıklanmayan bir nesnenin olabileceğine inanıyor.

4 Mart 2022’de kontrolden çıkan bir roket iticisi Ay’ın yüzeyine çarptı. Bunun 2015 yılında yüksek yörüngede bırakılan SpaceX Falcon 9 roketi olduğuna inanılıyordu, ancak daha sonraki araştırmalar aslında Çin’in 2014 yılında Ay keşif programının bir parçası olarak fırlattığı bir itici olduğunu ortaya çıkardı. Ancak, iticinin çarpma anında Ay yüzeyinde bir yerine iki krater oluşması, bu uzay gizemini devam ettirdi ve bilim insanlarının o gün Ay’a tam olarak neyin çarptığını sorgulamasına neden oldu.

Arizona Üniversitesi’nden bir grup araştırmacı, bu çarpışmadan önceki yedi yıl boyunca nesnenin yörüngesini ve Ay’a çarpma konumunu takip ediyordu. Araştırmacılar, The Planetary Science Journal’da yayınlanan bir makalede, roketin ışık yansıma izinin ve uzaydaki hareketinin analizlerini açıkladı. Araştırmacılar, gözlemlenen özelliklere dayanarak bunun gerçekten de Çin’in Chang’e 5-T1 görevinden bir itici olduğunu, ancak aynı zamanda Ay yüzeyinde yok olan gizemli bir yük taşıdığını öne sürüyorlar.

Arizona Üniversitesi doktora öğrencisi ve yeni çalışmanın baş yazarı Tanner Campbell, yaptığı açıklamada, “İlk kez çift krater görüyoruz” dedi ve devam etti: “Chang’e 5 T1 örneğinde çarpmanın neredeyse doğrudan aşağıya doğru olduğunu ve yaklaşık aynı büyüklükteki bu iki krateri elde etmek için birbirinden ayrı, kabaca eşit iki kütleye ihtiyacınız olduğunu biliyoruz.”

Araştırmayı düzenleyen ekip, asteroitleri tespit etmek ve incelemek için gökyüzünü gözlemliyordu ve Dünya ile Ay arasındaki boşlukta hızla ilerleyen bir nesne fark ettiler. Başlangıçta nesnenin kimliği bilinmiyordu ve bu yüzden WE0913A olarak adlandırıldı. Belirtildiği gibi, başlangıçta yanlış bir şekilde Falcon 9 roket iticisi olarak tanımlandı, ancak daha sonra Çin’in gelecekteki bir örnek dönüş görevi test uçuşu için fırlatılan Long March 3C roketine ait olduğu doğrulandı. Bu iticinin amacı, yükünü belirlenen Ay yörüngesine yerleştirmekti ve işi tamamlandıktan sonra uzayda kaldı.

Araştırmacılar, iticiyi gözlemlemek için yüksek güçlü bir teleskop kullandılar ve gelen ışık yansımasındaki değişiklikleri ölçtüler. Bu onların yörüngesinde ilerlerken hareketini takip etmelerine yardımcı oldu. Ancak iticinin davranışları oldukça tuhaftı. Campbell, yaptığı açıklamada “Dünya'nın ve Ay’ın yerçekimine ve Güneş’ten gelen ışığa maruz kaldığı sürece uzayda olan bir şeydi” dedi ve ekledi: “Dolayısıyla, özellikle de roket gövdesinin bir tarafında ağır bir motor bulunan büyük, boş bir kabuk olduğunu düşündüğünüzde biraz sallanmasını beklersiniz. Ancak bu çok istikrarlı bir şekilde uçtan uca dönüyordu.”

Bu durum araştırmacıları, iticinin ön kısmına monte edilmiş, onu yörüngede sabit tutmaya yarayan iki motora karşı ağırlık görevi gören başka bir şeyin daha olduğuna inanmaya yöneltti.

Cismin Ay’a çarpmasının ardından araştırmacılar, teorilerine daha fazla kanıt sağlayan iki çarpma kraterini de gözlemlediler. Campbell, “Açıkçası bunun ne olabileceğine dair hiçbir fikrimiz yok; belki ekstra bir destek yapısı, ek enstrümantasyon veya başka bir şey olabilir” dedi ve devam etti: “Muhtemelen hiçbir zaman bilemeyeceğiz.”

Çin genellikle görevlerinin ayrıntılarını gizli tutuyor, bu nedenle iticinin gizemli bir nesne taşıması ve Çin uzay ajansının bu nesnenin niteliğini açıklamamış olması şaşırtıcı değil. Ancak Ay’a daha fazla görev planlandığından dolayı, çeşitli uzay ajanslarının ve endüstri liderlerinin Ay’a yerleştirmek istediği nesneler konusunda daha fazla şeffaflık sunması muhtemelen doğru olacaktır.