Ay neden hep aynı görünmez? Ay'ın neden evreleri vardır?

Eğer geçtiğimiz gün Google’ın ana sayfasına uğradıysanız, sevimli kartları eşleştirdiğiniz ve Ay döngüsünü öğrendiğiniz eğlenceli bir kart oyunuyla karşılaşmış olabilirsiniz. Ay döngüsü, Ay’ın Dünya’nın çevresinde yörüngesini tamamladığı 29,5 gün boyunca nasıl değiştiğini gösterir.

Bu döngü, Yeni Ay’dan başlayarak Dolunay’ı geçer ve tekrar Yeni Ay ile sonlanır. İslam, Hristiyanlık, Yahudilik ve Hinduizm gibi pek çok din, dini törenleri ve ayinleri için bu takvimi takip eder. Çin’de ve birçok Asya ülkesinde kutlanan Ay Yeni Yılı, Ay’ın evreleriyle ilgili bir ay takvimini temel alır.

Ay, gezegenimizle kütleçekimsel olarak kilitlenmiştir ve bu da Dünya’dan her zaman aynı yüzünün görüldüğü anlamına gelir. Bu yüz yakın taraf olarak adlandırılır. Ay’ın görmediğimiz yüzü genellikle Ay’ın karanlık yüzü diye adlandırılıyor olsa da, aslında Ay’ın uzak taraftır. Ay’ın her bir noktası zaman içerisinde güneş ışığı alır ve bu yüzden gerçek bir karanlık tarafı yoktur.

Ay'ın neden evreleri vardır?

Ay, Dünya etrafında dönerken Güneş’e göre farklı açılarda bulunur. Dolunay sırasında uydumuz Dünya’nın hemen arkasında ve Güneş’in zıttı yöndedir, bu da yakın tarafın tamamen aydınlandığı anlamına gelir. Ancak yaklaşık 14 gün sonra Yeni Ay gelir, Ay Güneş’le aynı yöndedir, bu yüzden uzak taraf tamamen aydınlanır ve yakın taraf gölgede kalır.

Bu evrelerin her birinde, temel olarak kendi gölgesi tarafından örtülen Ay’ın yakın tarafını farklı zaman dilimleri sırasında görürüz. Dünya'da da durum aynıdır ve Dünya’nın kendi gölgesinde olduğu zaman dilimini basit bir şekilde gece olarak adlandırırız.

Evreler, Ay'ın Dünya'nın gölgesinden geçtiği Ay tutulmalarıyla ilişkili değildir. Ay’ın yörüngesi, Dünya'nın Güneş etrafındaki yörüngesine kıyasla eğik olduğu için Ay tutulmaları her ay gerçekleşmez.  Tutulmalar yalnızca Güneş, Dünya ve Ay aynı çizgide olduğunda gerçekleşir. Bu sıralama, yılda iki ile beş sefer gerçekleşebilir.

Ay evreleri nelerdir?

Ay’ın evreleri, yakın tarafın tamamen karanlık olduğu Yeni Ay ile başlar. Ardından geçen hafta boyunca Ay, Ay'ın kendisiyle eşanlamlı hale gelen bir şekil olan hilal şeklinde görülür. Bu hilal şeklinden ve Yeni Ay'dan yaklaşık bir hafta sonra, İlk Dördün olarak da bilinen Yarım Ay evresine ulaşılır. Hilal genellikle gün içinde alacakaranlığa kadar görülse de, İlk Dördün gecenin erken saatlerine kadar uzar. Gecenin çoğuna ulaşmak için, İlk Şişkin Ay'ı beklememiz gerekir. Yeni Ay'dan iki hafta sonra, Ay’ın tamamen aydınlandığı Dolunay gelir. Dolunaydan sonra Son Şişkin Ay, Son Dördün Ay, Son Hilal ve son olarak tekrar Yeni Ay evreleri gelir.