Artık Registry’den Korkmayın
İşletim sisteminizin beyni olarak nitelendirebileceğimiz registry’de oluşan problemler Windows’un hafıza ya da fonksiyon kaybına uğramasına yol açabilir. Bu yüzden registry korkunuzu yenip, tüm özelliklerini öğrenerek gerekli durumlarda müdahale edebilir hale gelmeniz gerekir. İşte size fırsat!
3.Sabit diskinizi başka bir bilgisayara taşımak: Eğer bilgisayarınızdaki sabit diskinizi donanımları tamamen farklı başka bir bilgisayara taşıdıysanız, daha sonradan sistemi başlatmanız sırasında problemleri ile karşılaşabilirsiniz. Bunu engellemek için önceden aygıt yöneticisinden aygıtları kaldırmanız gerekir. Tek tek elle yapmaktansa regedit’i kullanabilirsiniz. Önce regedit’i çalıştırın ve HKEY_LOCAL_ MACHINE anahtarına gidin. Buradaki Enum bölümünü sildiğinizde donanımlara ait tüm ayarlar da silinecektir.
4.CD’lerin autorun sorununu gidermek: Bilgisayarınıza taktığınız CD’leriniz artık otomatik başlama özelliğine cevap vermiyorsa ve gereken tüm ayarları değiştirmenize rağmen bir fayda sağlayamadıysanız çözümü registry’de bulabilirsiniz. Bunun için kayıt içinde HKEY_CURRENT_ USERS\Software\Microsoft\Windows\ CurrentVersion\Policies\Explorer anahtarına ulaşın ve buradaki NoDriveTypeAutoRun’ın değerinin 95 00 00 00 olduğundan emin olun. Sorun düzelecektir.
5.Başlat menülerinin açılış hızını değiştirin:
İşletim sistemi üzerinde Başlat menüsünde gezinirken alt menüler
belirli bir süre sonra otomatik olarak açılacaktır. Ancak alt
menülerin eğer sadece tıklandığında açılmasını istiyorsanız bu
düzenlemeyi de registry altından yapabilirsiniz. Bunun için
registry içinde HKEY_CURRENT_USER\Control Panel \Desktop anahtarı
altına gelin. Burada
sağ tarafta MenuShowDelay şeklinde bir dize bulunması gerekir. Eğer
yoksa yeni bir tane yaratın ve değer olarak da 65534 yazın. Artık
siz üzerine tıklamadan hiçbir menü açılmayacaktır. Bu değeri sıfır
yaptığınız takdirde ise menüler hiç beklemeden açılacaktır.
6.Program Ekle/Kaldır listesini temizlemek:
Program Ekle/Kaldır özelliğini kullanarak kurulu bir programı
kaldırmanıza ve sabit diskten tüm bileşenleri silmenize rağmen
bazen sadece ismi listede kalabilir ve programı yeniden kurmanızı
engelleyebilir. Bu durumda registry içindeki
HKEY_LOCAL_MACHINE/SOFTWARE/ Microsoft/Windows/CurrentVersion/
Uninstall anahtarına başvurmanız
gerekir. Burada yer alan programlardan istediğinizi silebilirsiniz.
Ancak bu işlem sadece listedeki ismi silecek ve asıl programlara
dokunmayacaktır.
8.Kayıtlı kullanıcının adını değiştirmek:
Windows’un kayıtlı kullanıcısının adını değiştirmek registry
altından aslında oldukça kolaydır. Bunun için sadece
HKEY_LOCAL_MACHINE / SOFTWARE
/ Microsoft / Windows / CurrentVersion anahtarı altına ulaşıp
Registered Owner anahtarı altındaki ismi değiştirmeniz yeterli
olacaktır.
9.Masüstü ayarlarının kayıt edilmesi: Eğer Control Panel, Başlat menüsü programları ya da sıradan diğer masaüstü pencerelerin boyut, pozisyon ve simge düzeni gibi ayarları ayarladığınız gibi kalmıyorsa cevabı yine registry altında HKEY_CURRENT_ USER\Software\Microsoft\Windows\ CurrentVersion\Policies\Explorer anahtarı altında bulabilirsiniz. Buada bir "NoSaveSettings" anahtarı yer almaktadır. Bunu silerek soruna çözüm üretebilirsiniz. Benzer şekilde [HKEY_USERS\mahmut\Software\ Microsoft\Windows\CurrentVersion\ Policies\Explorer] altındaki anahtarı da silmeniz gerekebilir. (Burada mahmut kullanıcı adını belirtmektedir)
10. Outlook Express data dosyasının yeri: Normal olarak Outlook Express veri dosyalarını C:\Windows\Application Data\Microsoft\Outlook Express klasörü içinde saklar. Bunu değiştirmek için öncelikle bu dosyaları başka bir klasöre kopyalayın. Daha sonra RegEdit’i başlatıp, Bul seçeneğini kullanarak Store Root anahtarını aratın. Bu dizenin değerini dosyaları daha önceden taşıdığınız klasör adıyla değiştirin.
11.Windows açılışına uyarı yazısı eklemek: Bu ilginç ipucu ile bilgisayarınızı ilk başlattığınız zaman daha oturum açmadan bir uyarı banner’ı görüntülenmesini sağlayabilirsiniz. Bunun için önce regedit’I başlatıp HKEY_LOCAL_MACHINE\ SOFTWARE\Microsoft\Windows\ CurrentVersion\WinLogon anahtarı altına gelin. şimdi burada LegalNoticeCaption adı altında yeni bir dize yaratmanız gerekecek. gerekecek. Bu dize’ye vereceğiniz değer menu çubuğunda görüntülenecektir. Daha sonra başka bir dize daha yaratıp bunun adını da LegalNoticeText olarak belirleyin ve ekrandaki diyalog kutusunda ne görüntülenmesini istiyorsanız yazın. Artık bilgisayarınızda kim oturum açmak isterse istesin hazırladığınız bu banner ekrana gelecektir. Bu özelliği kullanarak bilgisayarınızı izinsiz kullanmak isteyecek kişilere karşı yasal uyarılar hazırlayabilirsiniz.
Sistem performansının artırılması için kayıt dosyasının
düzenlenmesi
Kayıtta saklanan verilerin artışı dosya boyutunun artmasını da
beraberinde getirir. Bilgisayarınıza kurduğunuz ek donanımlar,
yazılımlar ve sürücüler arkanızda kalan veriler ile iz bırakırlar.
Gerektiği gibi yerine getirilen bir program kaldırma işlemi
sonucunda gereksiz duruma gelen kayıtlar silinir ancak yanlış
gerçekleştirilen bir program kaldırma sonucunda veri çöplüğü
oluşacaktır. Bu gereksiz kayıtların aranıp bulunması ve kayıt
düzenleyicisi yardımıyla silinmesi çok zahmetli bir işlemdir. Ancak
tüm bunlar özellikle bu işlem için hazırlanmış yazılımlar ile kolay
ve hızlı bir biçimde gerçekleştirilebilir. Internet üzerinde
Registry Cleaner (Kayıt düzenleyiciler) başlığı altında bu tür
ücretsiz Freeware ve ücretli Shareware olmak üzere sayısız programa
ulaşmak da mümkündür.
Bazı programlar gereksiz kayıtların otomatik olarak silinmesinin
yanı sıra kayıt dosyanın daha konforlu düzenlenmesi için ek
fonksiyonlar da sunuyorlar. Bazı programlar ise kayıt
veritabanını
baştan oluşturabiliyorlar. Tabi ki bu tür programlar çok işlevli
olmaları sayesinde de bir üstünlük sağlıyorlar. Kayıt dosyasını
baştan oluşturmak için isterseniz Windows’un dahili araçlarına da
başvurabilirsiniz. Windows 95’de kayıt Düzenleyicisini çalıştırın
ve kayıt veritabanını kaydedin. Daha sonra sistemi DOS kipinde
başlatın. Komut satırında regedit /c ve ardından da kayıt
dosyasının yerini, klasörünü ve dosya adını yazın. Windows 98’de
ise “Başlat” menüsünden “Bilgisayarı Kapat” a tıklayın. Daha sonra
“MS-DOS kipinde başlat”ı seçin. Klasik DOS komut satırına
düştüğünüzde scanreg /fix yazıp Enter’a basın. Windows Me’de de
sisteminde DOS kipi bulunmadığı için açılış disketi kullanmanız
gerekecektir. Daha sonraki işlemler ise Windows 98’deki gibi
gerçekleştirilir. Birazdan tanıtacağımız Registry-Cleaner’ların ise
Windows ortamında çalışması gibi bir avantajı vardır ve Undo
seçenekleri ile daha güvenlidirler. Ancak yine de tekrar dikkatli
lmanızı tavsiye ediyoruz. Her türlü güvenlik tedbirini almadan
işlemlere başlamayın.
Çeşitli Windows problemlerinize registry’i ile çözüm
bulabilirsiniz
Windows kayıt veritabanı üzerinde işlem yapan programların çoğu
genel registry problemleri ya da performans artırıcı bazı tedbirler
üzerinde dururlar. Eğer daha spesifik problemlere çözüm arıyorsanız
bu durumda kayda müdahale edip gerekli anahtarları elle
değiştirmeniz gerekecektir. Bu şekilde normal kullanımda herhangi
bir araç ile düzeltemeyeceğiniz ayarları düzeltebilir ve çalışması
gerektiği gibi çalışmayan programlar ile araçlar için de çözüm
üretebilirsiniz. En sık rastlanan sorunlar için aşağıdaki kısa
ipuçlarına bir göz atın. Tabi ki anlatılan değişiklikleri yapmadan
önce registry’nizin mutlaka bir yedeğini almayı da unutmayın.
1.Registry’yi sıkıştırmak: Eğer sizin bilgisayarınızdaki kayıt dosyası da çok fazla yer kaplıyorsa onu biraz daha kompakt bir hale sokmak isteyebilirsiniz. Bunun için öncelikle bilgisayarınızı gerçek DOS modunda başlatmanız gerekir. Windows altındaki DOS modu işe yaramayacaktır. Daha sonra regedit’i çalıştırıp Kayıt dosyayı ver seçeneği ile o anki kaydı örnek olarak COMPACT.REG adı altında kaydedin. Daha sonra regedit’den çıkın ve REGEDIT /C COMPACT.REG parametreleri ile tekrar çalıştırın. Sıkıştırma gerçekleştirilecektir.
2.Bir kayıt anahtarının otomatik olarak silinmesi: Normal olarak bir reg dosyasından registry anahtarlarını otomatik olarak silemezsiniz. Ancak bunun için de bir yol bulunmaktadır. Ana anahtar’ın hemen başında yer alan parantezler içine bir eksi (-) işareti koymak yeterli olacaktır. Örneğin eğer HKEY_LOCAL_MACHINE\ Software\Microsoft\Office\ 8.0\Common\Assistants anahtarını silmek istiyorsanız anahtarı [-HKEY_ LOCAL_ MACHINE\Software\Microsoft\ Office\8.0\Common\Assistants] şeklinde değiştirin. Sonuç olarak o ve altındaki diğer tüm alt anahtarlar da silinecektir.
Windows sağlığı için registry’nin bakımı ve
yedeklenmesi
Registry Windows’un sorunsuz olarak çalışması için kaçınılmaz bir
ihtiyaçtır. Bu yüzden işletim sistemi her gün sistemin
çalıştırılmasıyla birlikte bir güvenlik kopyası alır. Bu güvenlik
dosyası Windows klasörleri içerisinde gizli bulunan “Sysbckup”
klasöründe bulunur. Güvenlik dosyası otomatik olarak paketlenir ve
“rbxxx.cab” biçimine getirilir (burada xxx duruma göre değişen üç
basamaklı bir sayıdır). Buna ek olarak Windows bu Backup
dosyalarından beş tanesini de arşivler. İsterseniz Registry’de bir
değişiklik yaptıktan sonra bunu geri alabilmek için bu güvenliği
kendiniz de yaptırabilirsiniz. Bunun için “Başlat”, “Programlar”,
“Donatılar”, “Sistem Araçları” menüleri altında yer alan “Sistem
Bilgisi”ni çalıştırın. Daha sonra da burada “Araçlar” menüsü
altında yer alan “Kayıt Tarayıcı”sını çalıştırın.Windows
başlangıçta otomatik olarak güvenlik sağladığı için işlemin sonunda
tekrar yedekleme yapmak isteyip istemediğinizi sorar. Eğer bu
soruyu doğrularsanız Windows güncel kayıt veritabanının yedeğini
saklayacaktır. Bu güvenlik yöntemine ek olarak kullanabileceğiniz
bir başka seçenek de Kayıt Düzenleyicisi altındaki Export
fonksiyonundur. Bu işlemi gerçekleştirebilmek için “Kayıt”
menüsünden “Kayıt Dosyası Ver” seçeneğine tıklayın. Dosya adı ve
saklanacağı konumu isteğinize göre belirleyebilirsiniz. Eğer ikinci
bir sabit diskiniz varsa bunu hedef olarak kullanabilirsiniz. Eğer
bir CD yazıcınız varsa CD’leri yedekleme ortamı olarak kullanmak
tabi ki çok daha iyi olacaktır. Ancak bir disket bu işlem için
yeterli olmayacaktır. Çünkü kayıt veritabanının boyutu genellikle
Megabyte’larca büyüklükte olabilir. Bu yüzden Windows’un otomatik
olarak “Sysbckup” klasörüne yerleştirdiği güvenlik dosyası büyük
şans oluşturur. Ancak sadece çok büyük bir kayıt veritabanı bir
disketin kapasitesini aşacaktır.
Yukarıda anlatıldığı gibi Windows’un “Kayıt Düzenleyicisi”ni çalıştırın ve “Kayıt” menüsünden “Kayıt Dosyası Al”ı seçin. Dosyayı kaydettiğiniz klasörü ve dosya adını belirterek kayıt dosyasını Registry’ye geri almış olursunuz.
Windows’un güçlü ama tehlikeli kayıt düzenleyicisi ile
çalışmak
Eğer bu dosyaları normal bir metin düzenleyicisi ile açmak
isterseniz karşınıza sadece karmakarışık ve tanımlanamayan
işaretler çıkacaktır. Kayıt veritabanının özel görüntüleme biçimine
ise sadece Windows tarafından özel olarak geliştirilmiş düzenleyici
ile ulaşabilirsiniz. Ancak bu araç, hatalı kullanımlarda gerçekten
Windows için tehlike oluşturabileceğinden Microsoft tarafından
gözlerden saklanmıştır. Dolayısıyla çalıştırmak için
“Başlat”menüsünden “Çalıştır...”ı kullanmanız gerekecektir.
Karşınıza çıkacak Alana Windows 9x/ME için regedit, Windows NT/2000
için ise regedit32 yazın ve “Tamam” tuşuna tıklayın. Bu
düzenleyicinin yapısının Windows Gezgini”ne büyük benzerlik
gösterdiğini hemen fark edeceksiniz. Burada pencere iki bölümden
oluşur. Sol pencerede kayıtların ana sütunu ve sağ pencerede ise
bir kayda ait olan daha doğrusu alt bölümlere ait olan verileri
görebilirsiniz.Windows terminolojisinde bu bölümler “Anahtar”
olarak adlandırılırlar. Bu tür bir anahtarın önünde yer alan artı
işaretine tıklayarak diğer alt anahtarlara ulaşabilirsiniz.
Böylelikle kompleks bir yapıya sahip kayıt veritabanının
temellerine ulaşabilir ve kayıtları silip yenilerini de
ekleyebilirsiniz. Örnek olarak Windows’a önceden girdiğiniz
kullanıcı adını değiştirmek aşağıdaki adımları izleyerek
gerçekleştirilebilir:
1. Önce yukarıda anlatıldığı gibi Kayıt düzenleyicisini
başlatın.
2. Daha sonra sırasıyla “HKEY_LOCAL_MACHINE” ana anahtarı altında
yer alan “Software”, “Microsoft” ve son olarak da “Windows”
anahtarlarının önündeki artı işaretine tıklayın.
3. Fare ile “Current Version” anahtarına tıklayın.
4. Gezginin sağ enceresinde “RegisteredOwner” tanımını arayın.
Burada Windows’un başlatılması sırasında tanımladığınız adı
bulacaksınız.
5. Bu adın üzerine çift tıkladığınızda küçük bir pencere açılır. Bu
penceredeki alana yeni adı girebilirsiniz.
Kayıt düzenleyici ile çalışırken her zaman bir işlemi yapmadan önce 2 kere düşünün. Çünkü burada yapılacak hatalar oldukça tehlikelidir ve kayıt düzenleyicide bir işlemi gerçekleştirdiyseniz bir daha geriye dönüş yoktur. Bu da yanlışlıkla bir anahtar sildiğinizde artık onu ömür boyu unutabilirsiniz anlamına gelir. Düzenleme yaparken de her şey eski kayıtlar üzerine zamanlı olarak yazılır. Dolayısıyla bir hata durumunda eskisini geri yükleme gibi bir şansınız hiç yoktur. Son olarak hiç
bir zaman da bir yanlış yaptığınızı anlama şansınız yoktur. Kayıt düzenleyici bu konuda hiçbir uyarı vermez. Sonuçları görmek için tek şans bilgisayarı baştan başlatmaktır. Ancak bu durumda da eğer daha önce yaptığınız giriş hatalı ise system bir daha açılmayabilir.
Kayıt içinde aradığınız anahtara hızlı bir şekilde
ulaşılması
Bilgisayarınıza kurmuş olduğunuz yazılımla ya da Windows ile ilgili
bir özelliği değiştirmek için kullanacağınız anahtarın registry
içindeki tam yerini bilmiyorsanız aratıp kolayca ulaşabilirsiniz.
Ancak özellikle yavaş bir sisteme sahipseniz bu arama işlemi
oldukça da uzun zaman alabilir. Ayrıca değiştirmeden önce
bulduğunuz anahtarın aradığınız olup olmadığına da iyice emin
olmanız gerekir. Arama yapabilmek için kayıt editörünü
çalıştırdıktan sonra Düzen menüsünden Bul seçeneğine tıklayın.
(Ctrl - F kısa yolunu da kullanabilirsiniz). Açılacak pencerede
Aranan alanına aradığınız anahtar kelimeyi girin. Bakılacaklar
kısmında ise aramanın nerede gerçekleştirilmesini istiyorsanız o
seçenekleri işaretleyin. Daha sonra da Sonrakini Bul tuşuna basarak
aramayı başlatın. Aradığınız sonuca ulaştıktan sonra, başka benzer
anahtar olup olmadığını kontrol etmek için ise yine Düzen menüsüne
ulaşıp bu sefer Sonrakini Bul seçeneğini seçebilir ya da F3 kısa
yol tuşunu kullanabilirsiniz. Örneğin bilgisayarınızda daha önceden
yüklü bir yazılımı bilgisayarınızdan kaldırıp, ilgili tüm
parçalarını da sildiğinizi farz edin. Ancak bilgisayarınızı buna
rağmen ilgili referansların hale registry’de yer aldığını iddia
ediyor ve hata veriyor. Üstelik bu kaydın registry’nin neresinde
olduğunu da bilmiyorsunuz. İşte bu durumda registry’de programın
ismi ile ilgili aramalar yapıp ilgili anahtarları bulup silmeyi
deneyebilirsiniz.Eğer bulduğunuz sağ tarafta yer alan bir anahtar
ya da bir değer ise güvenle silebilirsiniz. Tabi ki bu işlemi
yapmadan önce kaydın bir yedeğini almayı unutmayın.
Ayrıca çok fazla değer silmeden önce arada bilgisayarı baştan başlatıp sorunun giderilip giderilmediğini kontrol etmekte de fayda olacaktır. Eğer problem daha da büyüdüyse yedeğinden registry’yi geri yükleyip başka bir anahtarı silmeyi deneyin.
Karışık gözükse de aslında registry oldukça
düzenlidir
Windows’un kayıt veritabanı başta “HKEY_CLASSES_ROOT” olmak üzere
altı ana anahtardan oluşur.
HKEY_CLASSES_ROOT: Sürükle bırak işlemleri ile ilgili yazılım ayarları, kısa yol ve tüm diğer kullanıcı arabirimi ile ilgili bilgileri içerir. Burada ilişkilendirilmiş her dosya için bir alt anahtar daha bulunur.
HKEY_CURRENT_USER: O an oturumu açık onun kullanıcı ile ilgili bilgileri içerir. Burada 7 alt anahtar daha bulunur.
AppEvents: Sistem ve uygulamalarda kullanılmak üzere atanmış sesler ile ilgili ayarlar burada yer alır.
Control Panel: Burada Windows 3.x’deki System.ini,Win.ini ve Control.ini dosyalarının içeriğine benzeyen denetim masası ayarları bulunur.
InstallLocationsMRU: Başlangıç klasöründe yer alan programların sabit diskteki yollarını belirler.
Keyboard layout: O an kullanılan klavye düzenine buradan ulaşılabilir.
Network: Ağ bağlantı bilgileri burada yer alır.
RemoteAccess: Eğer çevirmeli ağ üzerinden ağ bağlantısı kullanılıyorsa o anki bağlantı bilgileri burada bulunur.
Software: Bilgisayara bağlı kullanıcının yazılım konfigürasyon ayarlarına buradan ulaşılabilir.
HKEY_LOCAL_MACHINE: Her kullanıcı için aynı olan bu değerler bilgisayarda yer alan donanım ve yazılım ayarları üzerine bilgiler içerir. Bu anahtar altında da 7 alt anahtar bulunur.
Config: Konfigürasyon bilgileri ve ayarlarına burada yer alır.
Enum: Donanım aygıt bilgi ve ayarlarına buradan ulaşılabilir.
Hardware: Seri bağlantı noktaları ile bilgiler ve ayarları içerir.
Network: Kullanıcının o an bağlı bulunduğu ağ ya da ağlar üzerine bilgiler burada bulunur.
Security: Ağ güvenlik ayarlarına buradan ulaşılabilir.
Software: Yazılımlara has özel bilgiler ve ayarları içerir.
System: Sistem başlangıç ve aygıt sürücüleri bilgileri ile işletim sistemi ayarları burada yer alır.
HKEY_USER: İşletim sistemine bağlanan her kullanıcı için masaüstü ve kullanıcı ayarlarını içerir. Bu başlık altında her kullanıcıya ait bir alt anahtar daha bulunur. Ancak sadece tek bir kullanıcı varsa, bu durumda sadece “.default” adında tek bir anahtar olacaktır.
HKEY_CURRENT_CONFIG: HKEY_LOCAL_ MACHINE ile bağlantılı olarak o anki donanım konfigürasyonu ile ilgili bilgileri içerir.
HKEY_DYN_DATA: Bu anahtar Windows’un çalışması
sırasında sık değişen veri kavramının anahtarını oluşturur. Bir USB
aygıt bağladığınızda yada sistem çalışırken yapabileceğiniz her
değişiklikte
Registry’nin bu alanındaki veriler değişir.
Windows’un çalışmasında birinci sırada önem taşıyan dosyalardan
birisi de Registry olarak bilinen kayıt veritabanıdır. Burada,
kurulu donanım ve yazılımın yanı sıra kullanıcıların bireysel
ayarları hakkında da gerekli bilgiler saklanır. Eğer Windows’u
hızlandırmak istiyorsanız yolunuz mutlaka Registry’den de
geçecektir. Artık ihtiyaç duyulmayan kayıtların ara sıra
temizlenmesi de sisteminize hız konusunda artılar getirir. Ancak
sonuçlarından kesin olarak emin değilseniz Registry’de değişiklik
yapmamaya dikkat etmelisiniz. Sistem kayıtları yani Registy,
“System.
dat” ve “User.dat” adı altında iki dosyadan oluşur. İlk dosyada
sistemden alınan bilgiler ikincisinde ise bireysel kullanıcı
profili saklanır. Registry’yi oluşturan her iki dosya da sabit
diskinizde Windows klasörü altında bulunur. Bu dosyalar gizli
olarak belirtildikleri için default ayarları kullanarak Windows
Gezgini ile klasöre göz attığınızda görünmezler. Ancak aşağıdaki
işlemleri yaparak bu ve diğer tüm saklı dosyaları görünür hale
getirebilirsiniz.
1. Önce Windows gezgininde “Görünüm” menüsü altında yer alan
“Klasör seçenekleri...”ne tıklayın.
2. Daha sonra açılan pencerede “Görünüm” kartına tıklayın ve
listede “Gizli Dosyalar” altında yer alan “Tüm dosyaları göster”
seçeneğini aktif hale getirin.